Κορωνοϊός: Πώς θα είναι ένα ενδεχόμενο δεύτερο κύμα του ιού;

Τα εστιατόρια ανοίγουν, τα πάρκα είναι γεμάτα και οι άνθρωποι γυρνούν στις δουλειές τους: πολλές χώρες της Ευρώπης, της Ασίας και της Μέσης Ανατολής απολαμβάνουν τα οφέλη της άρσης του lockdown. Την ίδια ώρα, στις ΗΠΑ, στην Ινδία και τη Λατινική Αμερική εξακολουθούν να καταγράφονται χιλιάδες νέα κρούσματα κάθε μέρα.

Το πρώτο κύμα του κοροναϊού δεν έχει τελειώσει ακόμα. Η μελλοντική μορφή της πανδημίας θα εξαρτηθεί τόσο από τις ανθρώπινες ενέργειες, όπως η κοινωνική αποστασιοποίηση, τα τεστ και τις άλλες παραδοσιακές μεθόδους ελέγχους ασθενειών, αλλά και από την αποκρυπτογράφηση των μυστικών της φύσης του ιού.

Οι ειδικοί λένε ότι υπάρχουν πολλές πιθανότητες για το δεύτερο κύμα του ιού.

Τα σκαμπανεβάσματα του κορωνοϊού

Ένα σενάριο για το δεύτερο κύμα της πανδημίας είναι ότι η καθημερινή εικόνα δεν θα είναι σταθερή, αλλά θα έχει σκαμπανεβάσματα: μία μέρα η καμπύλη θα πηγαίνει προς τα πάνω, μία προς τα κάτω.

Αυτό να συνεχιστεί μέχρι να εμβολιαστεί σημαντικό ποσοστό του πληθυσμού της γης ή μέχρι να αναπτύξει ανοσία.

Τα τεστ αντισωμάτων έχουν δείξει ότι το μέτρο της καραντίνας ήταν πολύ αποτελεσματικό στην επιβράδυνση του ιού. Λιγότερο από το 10% του πληθυσμού της Γαλλίας, της Ισπανίας και της Σουηδίας έχει αναπτύξει αντισώματα αφού ασθένησε από τον ιό και θεωρητικά έχει ανοσία.

Αυτό βέβαια σημαίνει ότι η πλειονότητα του κόσμου παραμένει εκτεθειμένη στον κοροναϊό.

Αν οι κοινωνίες ανοίξουν πριν καταπολεμηθεί επαρκώς ο ιος, τότε το πρώτο κύμα της πανδημίας θα αργήσει να τελειώσει, σύμφωνα με την Άντζελα Ράσμουσεν, ιολόγο στο πανεπιστήμιο Κολούμπια.

«Στις ΗΠΑ, αίρεται το lockdown την ώρα που αυξάνονται οι αριθμοί των κρουσμάτων σε πολλές πολιτείες… Ίσως έχουμε κορυφώσεις και διαλείμματα της μετάδοσης καθώς αλλάζει η συμπεριφορά του ιού», αναφέρει.

Οι κορυφώσεις του ιού μπορούν να «χαμηλώσουν» αν γίνουν αλλαγές όπως η χρήση μάσκα, η εκ περιτροπής χρήση των ΜΜΜ και η αποφυγή του συνωστισμού σε σημεία πιθανής υπερμετάδοσης του ιού.

Αν οι εξάρσεις του κοροναϊού βγουν εκτός ελέγχου, κάποιες κυβερνήσεις ίσως επιλέξουν να επαναφέρουν την καραντίνα.

Μελλοντικά κύματα

Οι περισσότερες πανδημίες γρίπης έχουν χτυπήσει σε κύματα, με μία πρώτη κορύφωση και συνήθως ένα δεύτερο κύμα μετά από έξι μήνες. Φυσικά, δεν είναι δεδομένο ότι έτσι θα γίνει και με τον νέο κοροναϊό.

Η κοινωνική αποστασιοποίηση και η ενδελεχής διενέργεια τεστ – ή η απουσία της – θα είναι υψίστης σημασίας για το μέλλον της πανδημίας. Υπάρχουν όμως και στοιχεία που δεν μπορούμε να ελέγξουμε.

Το ένα από αυτά είναι αν πράγματι μπορούμε να αποκτήσουμε ανοσία στον ιό, και αν ναι, πόσο αυτή θα κρατά.

Κάποιες φορές η ανοσία μπορεί να κρατά για δεκαετίες, όπως η γρίπη των χοίρων του 2009.

Η ανοσία σε κάποιους πρόσφατους κοροναϊούς θεωρείται ότι κρατά περίπου ένα χρόνο. Αν η ανοσία στον Covid-19 δεν είναι μόνιμη, τότε ο κοροναϊός θα γίνει εποχική ασθένεια και θα έρχεται κάθε ένα με δύο χρόνια ή θα έχει σποραδικές εξάρσεις.

Η συχνότητα των εξάρσεων αυτών μπορεί να επηρεαστεί και από τον καιρό. Οι περισσότερες μορφές γρίπης μεταδίδονται τον χειμώνα γιατί ο ιός προτιμά τον ξηρό αέρα σε σχέση με την υγρασία και επειδή οι άνθρωποι μαζεύονται κοντά ο ένας στον άλλον σε εσωτερικούς χώρους λόγω του κρύου.

Οι κοροναϊοί συνήθως είναι εποχικοί. Αν ο νέος κοροναϊός συμπεριφερθεί με τον ίδιο τρόπο – κάτι το οποίο δεν γνωρίζουμε ακόμα – τότε θα υπάρχουν εξάρσεις τον χειμώνα.

Αλλά με τόσους ανθρώπους που δεν έχουν ασθενήσει ακόμα, δεν πρέπει να αισθανόμαστε ασφαλείς ούτε το καλοκαίρι σύμφωνα με τους επιστήμονες. Ο πιο σημαντικός παράγοντας για τη μετάδοση είναι πόσοι άνθρωποι είναι επιρρεπείς ακόμα στην ασθένεια.

Οι μεταλλάξεις του ιού μπορούν επίσης να προκαλέσουν νέο κύμα κρουσμάτων. Ευτυχώς, σύμφωνα με τους επιστήμονες, ο παράγοντας αυτός δεν προκαλεί τόσο μεγάλη ανησυχία.

Το παράδειγμα της Νέας Ζηλανδίας

Για τις χώρες που μπορούν να εφαρμόσουν υψηλής αποτελεσματικότητας μέτρα, όπως τα τεστ και η ιχνηλάτηση, αυτό το πρώτο κύμα του κοροναϊού ίσως είναι και το τελευταίο, για αρκετό καιρό.

Για παράδειγμα, στη Νέα Ζηλανδία, η οποία κατόρθωσε να εξαφανίσει τον ιό, ίσως δεν υπάρξουν σημαντικές εξάρσεις στο μέλλον.

Γενικά, απομακρυσμένες χώρες με μικρό πληθυσμό ίσως καταφέρουν να πετύχουν την εξάλειψη του ιού. Δυστυχώς, για τις περισσότερες χώρες αυτό θα είναι εξαιρετικά δύσκολο, ειδικά για αυτές με μεγάλο πληθυσμό και ανοιχτά σύνορα.

«Ξεφτίζει» ο ιός;

Λίγοι επιδημιολόγοι πιστεύουν ότι έχει διογκωθεί η θνησιμότητα του κοροναϊού. Μία από αυτές είναι η Σουνέτρα Γκούπτρα, καθηγήτρια θεωρητικής επιδημιολογίας στο πανεπιστήμιο της Οξφόρδης.

Η καθηγήτρια ισχυρίζεται ότι ο κίνδυνος της πανδημίας έχει ήδη απομακρυνθεί: υπάρχει πιθανότητα να υπάρχει ήδη ανοσία στον Covid-19 από την έκθεση σε άλλους κοροναϊούς. Επίσης, παρατηρεί ότι αυξομειώσεις στον αριθμό των κρουσμάτων παρατηρήθηκαν και σε χώρες όπου δεν εφαρμόστηκαν αυστηρά lockdown.

Απόψεις αυτές θεωρούνται οι εξαιρέσεις στον κανόνα, και οι περισσότερες κυβερνήσεις προτίμησαν να προετοιμαστούν για το χειρότερο σενάριο – ότι δηλαδή εκατομμύρια άνθρωποι θα εκτίθεντο στον ιό.