Κοροναϊός : Πώς η πανδημία ανοίγει τον δρόμο για την ηλεκτρονική επιτήρηση των πολιτών

Σε όλο και περισσότερες χώρες ξεφυτρώνουν εφαρμογές ιχνηλάτησης επαφών με στόχο τον έλεγχο της πορείας της πανδημίας του κοροναϊού. Σε αυτό το πλαίσιο, οι πολίτες καλούνται να συναινέσουν στην παρακολούθηση των κινήσεών τους από το κράτος, γεγονός που μόλις λίγους μήνες πριν θα ακουγόταν ως σενάριο επιστημονικής φαντασίας.

Σύμφωνα με την Washington Post, οι πολίτες σε όλο τον κόσμο που έχουν δεχτεί οικειοθελώς την παραβίαση των προσωπικών τους δεδομένων και της ιδιωτικής τους ζωής, αγγίζουν τα δεκάδες εκατομμύρια, καθώς επιδιώκουν να βοηθήσουν την προσπάθεια των αρχών να ιχνηλατήσει τις επαφές των επιβεβαιωμένων κρουσμάτων κοροναϊού.

Σε άλλες χώρες, οι εφαρμογές δεν χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για την ιχνηλάτηση, αλλά και για την παρακολούθηση των πολιτών με στόχο την επιτήρηση της τήρησης των μέτρων του lockdown.

Οι ειδικοί τονίζουν ότι οι συνέπειες της παρακολούθησης των πολιτών – και μάλιστα σε μια τέτοια έκταση – αποτελεί στοιχείο επιπλέον μελέτης, ιδιαίτερα από τη στιγμή που πρόκειται για μια τόσο ραγδαία εξέλιξη που προέκυψε από την έκτακτη συνθήκη της πανδημίας.

Ευρύτατα διαδεδομένο φαινόμενο
Η Washington Post αναφέρει πως περισσότερα από 27 κράτη σε όλο τον κόσμο χρησιμοποιούν δεδομένα από τους παρόχους κινητής τηλεφωνίας για να παρακολουθήσουν τις κινήσεις των πολιτών τους, ενώ τριάντα χώρες έχουν αναπτύξει ειδικές εφαρμογές για τα smartphone των πολιτών. Σε αυτή την περίπτωση, η χρήση των δεδομένων γίνεται με τη συναίνεση των πολιτών, οι οποίες τις εγκαθιστούν στο κινητό τους.

Οι αριθμοί των ανθρώπων που παραχωρούν οικειοθελώς τα προσωπικά τους δεδομένα ξαφνιάζουν: Μόνο στην Αυστραλία, δύο εκατομμύρια πολίτες έχουν κατεβάσει τη σχετική εφαρμογή, επιτρέποντας στο κράτος να παρακολουθεί τις κινήσεις τους.

Η πανδημία ως πρόφαση
Σε ορισμένα κράτη, στο “παιχνίδι” εμπλέκονται και οι υπηρεσίες πληροφοριών, οι οποίες με αφορμή τον κοροναϊό υποκλέπτουν προσωπικά δεδομένα των πολιτών. Η κυβέρνηση του Ισραήλ, για παράδειγμα, δέχθηκε δριμεία κριτική για το λογισμικό που ανέπτυξε και διένειμε με αυτό το σκοπό.

Ταυτόχρονα, η γενικότερη πολιτική κατάσταση της εκάστοτε χώρας κρίνει και τον βαθμό του αυταρχισμού που έπεται αυτών των εξελίξεων. Στην Τουρκία, η εφαρμογή “Life Fits in the Home” ενημερώνει τους πολίτες άνω των 65 ετών ότι απαγορεύεται να εγκαταλείψουν το σπίτι τους.

Αρκετές οργανώσεις προστασίας προσωπικών δεδομένων έχουν εκφράσει έντονες ανησυχίες για το πώς τέτοιου είδους μέτρα θα μπορούσαν να επιβιώσουν ακόμη και μετά το τέλος της πανδημίας, ανοίγοντας το δρόμο προς τη δυστοπία.