Ο κορωνοϊός μπορεί να επιδεινώνει την ατοπική δερματίτιδα

Το στρες ή ακόμα και η κατάθλιψη που έχει φέρει ο κορονοϊός Covid-19 στη ζωή πολλών ανθρώπων, μπορεί να επιδεινώνει την ατοπική δερματίτιδα, αναφέρει ένας Έλληνας δερματολόγος. Μπορεί επίσης να αυξάνει τον κίνδυνο εκδήλωσης της ατοπίας στις επόμενες γενιές.

Η ατοπική δερματίτιδα είναι μία χρόνια, φλεγμονώδης δερματική διαταραχή, που προκαλεί κνησμό, πόνο και διαταραχή του ύπνου. Πολλές μελέτες την έχουν συσχετίσει με την ψυχική κατάσταση, αλλά όχι μόνο στο άτομο που την βιώνει. Ως φαίνεται, η εμφάνισή της είναι πιθανότερη στους απογόνους του ασθενούς όταν αυτός περνά μια περίοδο έντονου στρες!

Μία από τις νεότερες μελέτες δημοσιεύθηκε νωρίτερα εφέτος και συσχέτισε την επιλόχειο κατάθλιψη με την εκδήλωση ατοπικής δερματίτιδας στα παιδιά της.

Η αλήθεια είναι ότι ο κορωνοϊός έχει φέρει ριζικές αλλαγές στην καθημερινότητα και τη ζωή μας. Έχει επίσης οδηγήσει στην (έστω και σωματική) απομόνωση σχεδόν το σύνολο του πληθυσμού. Οι επιδράσεις αυτές από μόνες τους αποτελούν λόγους αύξησης του άγχους, του φόβου και της κατάθλιψης.

Οι ηλικιωμένοι και οι πάσχοντες από χρόνια νοσήματα που απειλεί περισσότερο ο κορωνοϊός, ίσως είναι πιο ευάλωτοι στο άγχος. Το ίδιο όμως ισχύει για όσους υπέφεραν από προβλήματα ψυχικής υγείας πριν από την πανδημία του ιού.

Οι ειδικοί κρούουν εδώ και εβδομάδες τον κώδωνα του κινδύνου για αύξηση των περιστατικών κατάθλιψης, εξαιτίας των αλλαγών που έφερε στη ζωή μας ο κορωνοϊός. Προκειμένου, μάλιστα, να υποστηριχθούν ψυχολογικά όσοι το έχουν ανάγκη, προσφέρονται εξ αποστάσεως συνεδρίες ψυχολογικής υποστήριξης.

Πως επηρεάζεται το δέρμα

Καθώς το στρες εντείνεται μοιραία πλήττεται ολόκληρος ο οργανισμός, συμπεριλαμβανομένου του δέρματος. Η ατοπική δερματίτιδα έχει συνδεθεί στενά με μια σειρά διαταραχών της ψυχικής υγείας, εξηγεί ο δερματολόγος-αφροδισιολόγος Δρ. Χρήστος Στάμου.

«Αφενός, συναισθηματικοί παράγοντες όπως η κατάθλιψη και το στρες μπορούν να επιδεινώσουν τις φλεγμονές της πάθησης και να επηρεάσουν την πορεία της», λέει. «Αφετέρου, η κατάθλιψη, το άγχος ή ακόμα και ο αυτοκτονικός ιδεασμός είναι συχνότερα μεταξύ παιδιών και ενηλίκων με ατοπική δερματίτιδα. Αιτία είναι οι λειτουργικοί περιορισμοί που προκαλεί η νόσος, ο στιγματισμός, καθώς και η αρνητική επίδραση στις κοινωνικές δραστηριότητες και στις σχέσεις».

Ο δερματικός φραγμός

Πώς θα μπορούσε, όμως, το ψυχολογικό στρες να επιδεινώσει την ατοπική δερματίτιδα; Όπως εξηγεί ο Δρ. Στάμου, το στρες διαταράσσει τη λειτουργία του δερματικού φραγμού. Ο δερματικός φραγμός είναι ουσιαστικά η επιφανειακή στοιβάδα των δερματικών κυττάρων (η κερατίνη στοιβάδα, όπως λέγεται) μαζί με το πλέγμα των λιπιδίων (κεραμίδια, χοληστερόλη, λιπαρά οξέα) που κρατούν αυτά τα κύτταρα ενωμένα μεταξύ τους.

Η διαταραχή του δερματικού φραγμού από το στρες γίνεται μέσω τριών συστημάτων:

• Το πρώτο ρυθμίζει την απελευθέρωση δύο ορμονών, της αδρενοκορτικοτροπίνης και της κορτιζόλης που είναι η ορμόνη του στρες
• Το δεύτερο ρυθμίζει την απελευθέρωση ορισμένων ουσιών, που λέγονται κατεχολαμίνες. Οι κατεχολαμίνες επηρεάζουν τη διάμετρο των αιμοφόρων αγγείων στο δέρμα.
• Το τρίτο σύστημα ρυθμίζει την απελευθέρωση της ουσίας Π, η οποία σχετίζεται με τον πόνο.

Ο κίνδυνος ατοπίας στα παιδιά

Η ψυχική κατάσταση και η συσχέτισή της με την ατοπική δερματίτιδα έχουν μελετηθεί από πολλές ερευνητικές ομάδες. Μία από τις πιο πρόσφατες μελέτες διεξήχθη στην Σχολή Ιατρικής & Επιστημών Υγείας του Πανεπιστημίου George Washington. Οι επιστήμονες συμπεριέλαβαν σχεδόν 5.000 παιδιά και εφήβους που είχαν γεννηθεί σε 20 πόλεις των ΗΠΑ. Στόχος τους ήταν να εξακριβώσουν κατά πόσον επηρέαζε η επιλόχειος κατάθλιψη της μητέρας και η κατάθλιψη του πατέρα τον κίνδυνο ατοπικής δερματίτιδας στα παιδιά.

Όπως διαπίστωσαν, η επιλόχειος κατάθλιψη αύξανε τον κίνδυνο αυτό. Μάλιστα, η ατοπική δερματίτιδα μπορούσε να εκδηλωθεί και όψιμα στη ζωή των παιδιών: στην εφηβική ηλικία. Επιπλέον, τα παιδιά είχαν και εντονότερη διαταραχή του ύπνου εξαιτίας της δερματίτιδας, όταν η μητέρα τους είχε περάσει κατάθλιψη της λοχείας.

Τα ευρήματα αυτά συμφωνούν με εκείνα προγενέστερης μελέτης στην Ταϊβάν. Στη μελέτη αυτή είχαν συμμετάσχει 24.200 μητέρες. Όπως διαπίστωσαν οι ερευνητές, η επιλόχεια κατάθλιψη σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο ατοπικής δερματίτιδας στα παιδιά ηλικίας 3 ετών.

Ανάλογα ευρήματα είχε και άλλες μελέτες, που έδειξαν πως οι στρεσογόνες καταστάσεις κατά την εγκυμοσύνη αυξάνουν τον κίνδυνο ατοπικής δερματίτιδας στα παιδιά.

Απαραίτητη η ψυχολογική υποστήριξη

Τα προαναφερθέντα ευρήματα είναι ένας ακόμα λόγος για τον οποίο «οι οικείοι των νέων μητέρων πρέπει να προσέχουν για τα σημάδια που υποδεικνύουν  κατάθλιψη», λέει ο Δρ. Στάμου. «Πρέπει επίσης να έχουν το νου τους και οι ιατροί, ώστε να εντοπίζουν τα βρέφη που διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο για ατοπική δερματίτιδα και να ακολουθούν στρατηγικές μείωσής του».

Εάν διαπιστωθεί παθολογικό ψυχολογικό στρες ή/και κατάθλιψη, είναι απαραίτητη η θεραπεία. Αυτό είναι σημαντικό για τον ψυχισμό των ασθενών, αλλά και «για τον έλεγχο της λειτουργίας του δερματικού φραγμού και την αναστολή της ανοσοποιητικής ενεργοποίησης σε περιπτώσεις ατοπικής δερματίτιδας», προσθέτει.

Οι θεραπείες για το στρες και την κατάθλιψη συμπεριλαμβάνουν ψυχολογική υποστήριξη και, όταν είναι απαραίτητο, φαρμακοθεραπεία. Για την ατοπική δερματίτιδα εφαρμόζονται τοπικά μαλακτικές και φαρμακευτικές κρέμες ή αλοιφές. Μπορεί επίσης να ληφθούν από το στόμα φάρμακα, όπως κορτικοστεροειδή, αναστολείς της καλσινευρίνης, αντιβιοτικά και  αντιισταμινικά.