Ο γυναικείος οργασμός και γενικότερα ο οργασμός στα θηλυκά ζώα αποτελεί ένα αίνιγμα ήδη από την εποχή τουλάχιστον του Αριστοτέλη.
Μια νέα αμερικανική μελέτη, που συνέκρινε την εξέλιξη του οργασμού σε διάφορα είδη θηλαστικών, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο οργασμός σε πρώτη φάση εξελίχθηκε για να ενεργοποιεί ορμονικά τη διαδικασία της ωορρηξίας και έτσι να διευκολύνει την αναπαραγωγή.
Σταδιακά, όπως υποστηρίζουν οι επιστήμονες, ο ρόλος αυτός του οργασμού στην αναπαραγωγή κατέστη περιττός, αλλά ο οργασμός παρέμεινε και, «απελευθερωμένος» πλέον από τις «υποχρεώσεις» του, απέκτησε ένα νέο κεντρικό ρόλο στο ίδιο το σεξ. Όπως πάντως διευκρινίζουν, εκείνος ο εξελικτικός πρόδρομος του οργασμού μάλλον δεν έμοιαζε με αυτόν που βιώνουν σήμερα οι γυναίκες.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή εξελικτικής βιολογίας Γκούντερ Βάγκνερ του Πανεπιστημίου Γιέηλ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό βιολογίας «Journal of Experimental Zoology -Molecular and Developmental Evolution», εστίασαν σε ένα συγκεκριμένο χαρακτηριστικό που συνοδεύει τον θηλυκό οργασμό: στην έκκριση προλακτίνης και ωκυτοκίνης από το νευρο-ενδοκρινολογικό σύστημα. Σε ορισμένα θηλαστικά μέχρι σήμερα αυτό παίζει ρόλο-κλειδί στην ωορρηξία, δηλαδή στην απελευθέρωση των ωαρίων από την ωοθήκη.
Αλλά στις γυναίκες, στους πιθήκους και σε άλλα θηλαστικά ο κύκλος ωορρηξίας δεν εξαρτάται πια από τη σεξουαλική δραστηριότητα. Επίσης δεν υπάρχει καμία σχέση ανάμεσα στη συχνότητα (ή έλλειψη) οργασμού μιας γυναίκας και στον αριθμό των παιδιών που γεννά. Όμως σε άλλα θηλαστικά (π.χ. γάτες, κουνέλια κ.α.) η ωορρηξία συνεχίζει να προκαλείται όχι ανεξάρτητα, αλλά σε συνάρτηση με τη σεξουαλική επαφή με το αρσενικό και την πρόκληση οργασμού.
Σύμφωνα με τους επιστήμονες, αρχικά η ωορρηξία προκαλείτο αποκλειστικά από το σεξ με το αρσενικό και τον συνακόλουθο οργασμό του θηλυκού. Εν καιρώ -πριν περίπου 75 εκατομμύρια χρόνια- εξελίχθηκε η αυθόρμητη και κυκλική ωορρηξία, άσχετα με το σεξ, στον κοινό πρόγονο των πρωτευόντων και των τρωκτικών.
Εξάλλου, σύμφωνα με τους ερευνητές, που έκαναν μια συγκριτική ανατομική μελέτη των θηλυκών γεννητικών οργάνων, δεν είναι τυχαίο ότι αρχικά η κλειτορίδα βρισκόταν εντός του «καναλιού» της συνουσίας, με αποτέλεσμα ο άμεσος ερεθισμός της να διευκολύνει ορμονικά τον οργασμό. Αργότερα, όταν ο οργασμός αποσυνδέθηκε από την αναπαραγωγή, η κλειτορίδα σε πολλά είδη (και στον άνθρωπο) μετατέθηκε ανατομικά έξω από το «κανάλι» διείσδυσης του αρσενικού γεννητικού οργάνου.
Όμως μέχρι σήμερα στα θηλαστικά όπου η ωορρηξία συνεχίζει να εξαρτάται από την απελευθέρωση των ορμονών στη διάρκεια του σεξ και του οργασμού, η κλειτορίδα βρίσκεται μέσα ή πολύ κοντά στο «κανάλι του σεξ» (στον κόλπο).