Κρίσιμο ραντεβού Μητσοτάκη – Ερντογάν στο Λονδίνο

Με ανοιχτά χαρτιά, αλλά και συγκεκριμένες θέσεις αναφορικά με την ανάγκη σεβασμού του Διεθνούς Δικαίου και των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας προσέρχεται ο Κυριάκος Μητσοτάκης στη σημερινή -ιδιαίτερα κρίσιμη- συνάντησή του με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στο Λονδίνο.

Η εν λόγω συνάντηση θεωρείται από τις πλέον κρίσιμες των τελευταίων ετών, υπό το φόβο εξελίξεων της τελευταίας εβδομάδας απόρροια της κλιμακούμενης έντασης που επιχειρεί η Άγκυρα. Ο έλληνας πρωθυπουργός αναμένεται να θέσει όλα τα ζητήματα που αφορούν την τουρκική προκλητικότητα, καλώντας παράλληλα την Άγκυρα να αναδιπλωθεί προς το συμφέρον της και προς αποφυγή της πλήρους απομόνωσής της.

Την ίδια στιγμή, κυβερνητικές πηγές αναφέρουν σε ό,τι αφορά στην ουσία του ζητήματος ότι οι ελληνικές θέσεις είναι ξεκάθαρες. Η απόπειρα της Τουρκίας να καταργήσει θαλάσσιες ζώνες νησιών (Κρήτη, Ρόδος, Κάρπαθος, Καστελόριζο) με τεχνάσματα όπως άκυρα διμερή μνημόνια, δεν παράγει διεθνώς έννομα αποτελέσματα. Δεν μπορεί δηλαδή να θίξει κυριαρχικά δικαιώματα των νησιών μας, που είναι εδραιωμένα στο διεθνές δίκαιο και ειδικότερα στο δίκαιο της θάλασσας, ανέφεραν οι ίδιες πηγές.

Παράλληλα, στη συνάντηση που θα πραγματοποιηθεί έπειτα από αίτημα της τουρκικής πλευράς θα είναι παρόντες επίσης ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας, ο υπουργός Αμυνας Νίκος Παναγιωτόπουλος, η επικεφαλής του διπλωματικού γραφείου του πρωθυπουργού Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου. Η συνάντηση θα πραγματοποιηθεί στις 14:30 ώρα Λονδίνου.

Ωστόσο, πέραν του έλληνα πρωθυπουργού, ξεκάθαρος αναμένεται να είναι και ο τούρκος πρόεδρος. Όπως ο ίδιος δήλωσε κατά την αναχώρησή του από την Τουρκία για το Λονδίνο, ο Ερντογάν θα διαμηνύσει στον πει στον κ. Μητσοτάκη πως η Ελλάδα μπορεί να κάνει τα βήματα που θέλει όπως και η Άγκυρα θα προχωρήσει τα δικά της βήματα.

Ο Τούργκος πρόεδρος χαρακτήρισε κυριαρχικό δικαίωμα της Τουρκίας και της Λιβύης τη μεταξύ τους συμφωνία για την ΑΟΖ, κάτι που, όπως είπε, δεν το συζητούν με κανέναν και κάτι που θα μεταφέρει και στον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν.

«Απειλούν τη Λιβύη ότι θα διώξουν τον πρέσβη της, αλλά μπορεί η Λιβύη να αποσύρει τον πρέσβη της νωρίτερα, πριν το κάνουν οι Έλληνες» πρόσθεσε.

Πόντιος Πιλάτος το ΝΑΤΟ

Παράλληλα, έντονη δυσφορία στην Αθήνα προκαλεί και η αφωνία του ΝΑΤΟ στην κρίση των ελληνοτουρκικών σχέσεων και το επί της ουσίας κλείσιμο του ματιού στην Άγκυρα από το Γενς Στόλτενμπεργκ.

Η δυσαρέσκεια για τη στάση του ΝΑΤΟ και ιδίως του γραμματέα του, ο οποίος συμπεριφέρεται ως «Πόντιος Πιλάτος», διατρέχει οριζόντια το πολιτικό σύστημα και αγγίζει τόσο την κυβέρνηση όσο και τα περισσότερα κόμματα της αντιπολίτευσης.

Σε κάθε περίπτωση οι τελευταίες εξελίξεις επισκιάζουν την διήμερη (χτες και σήμερα) παρουσία του έλληνα πρωθυπουργού στο Λονδίνο για την επετειακή σύνοδο του ΝΑΤΟ που φέτος συμπληρώνει 70 χρόνια ζωής, με την Ελλάδα να είναι μέλος του από το 1952, όταν τρία χρόνια μετά το τέλος του Εμφυλίου, η χώρας μας εντάχθηκε στο ΝΑΤΟ μαζί με την… Τουρκία.

«Βρείτε τα μόνοι σας»

Ενδεικτικές είναι οι δηλώσεις του στην εφημερίδα «Καθημερινή», όπου μεταξύ άλλων έστειλε μήνυμα τόσο στην Ελλάδα, όσο και στην Τουρκία ότι… πρέπει να τα βρουν μόνοι τους.

Συγκεκριμένα, παραδέχθηκε πως οι ελληνοτουρκικές σχέσεις παραμένουν θέμα που προκαλεί αμηχανία στο ΝΑΤΟ, ωστόσο ξεκαθάρισε πως το ΝΑΤΟ παραμένει ουδέτερος παρατηρητής της κατάστασης.

«Και η Ελλάδα και η Τουρκία είναι δυο αξιόλογοι σύμμαχοι και οι δυο συμβάλλουν στην κοινή μας ασφάλεια», είπε.

«Υπάρχουν κάποιες διαφωνίες και χαιρετίζω ότι υπάρχουν διμερείς επαφές που προσπαθούν να αντιμετωπίσουν αυτές τις διαφορές, το ΝΑΤΟ δεν αποτελεί μέρος της διαδικασίας αντιμετώπισης αυτών των θεμάτων» τόνισε.

Για τις τουρκικές γεωτρήσεις εντός της κυπριακής ΑΟΖ ο Γενς Στόλτενμπεργκ υπογράμμισε ότι ένας από τους λόγους που έχει επιτύχει η Βορειοατλαντική Συμμαχία είναι ότι «δεν συμμετέχουμε σε όλα τα δύσκολα θέματα που μας περιβάλλουν».

Στέιτ Ντιπάρτμεντ: «Προκλητικό και όχι χρήσιμο» το μνημόνιο Τουρκίας-Λιβύης

«Προκλητικό» χαρακτηρίζει το Στέιτ Ντιπάρτμεντ το μνημόνιο κατανόησης της Τουρκίας με τη Λιβύη για τον καθορισμό των θαλάσσιων δικαιοδοσιών. «Η ανακοίνωση ενός υπογεγραμμένου μνημονίου κατανόησης για την οριοθέτηση μεταξύ της Τουρκίας και της κυβέρνησης Εθνικής Συμφιλίωσης της Λιβύης (GNA) έχει προκαλέσει εντάσεις στην περιοχή, δεν είναι χρήσιμη και είναι προκλητική» αναφέρει συγκεκριμένα το υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ.

Σε ερώτηση του ΑΠΕ-ΜΠΕ, εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ υπενθύμισε ότι οι ΗΠΑ δεν παίρνουν γενικά θέση στις διαφωνίες για τα θαλάσσια σύνορα άλλων κρατών. Παρόλα όμως αυτά, κάλεσε «όλες τις πλευρές να απέχουν από ενέργειες που ενέχουν τον κίνδυνο να αυξήσουν τις εντάσεις στην ανατολική Μεσόγειο σε μια ευαίσθητη χρονικά στιγμή».

Κληθείς να σχολιάσει τις τελευταίες εξελίξεις, ο εκπρόσωπος του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών παρατήρησε ότι «αυτές οι εξελίξεις δείχνουν τον κίνδυνο η σύγκρουση στη Λιβύη να λάβει ευρύτερες περιφερειακές διαστάσεις και την επείγουσα ανάγκη να εργαστούν όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη μέσω διαπραγματεύσεων για την επίτευξη μιας λύσης».

Παρέμβαση της ΕΕ ζητά η Ελλάδα για τη συμφωνία Τουρκίας-Λιβύης

Να προβεί σε όλες εκείνες τις απαραίτητες ενέργειες, που προέρχονται όχι μόνο από την ευρωπαϊκή αλληλεγγύη προς χώρες-μέλη της ΕΕ, αλλά κυρίως από την ανάγκη να υπερασπίζουμε το Διεθνές Δίκαιο και το Δίκαιο των Θαλασσών, ζήτησε από την ΕΕ για τα μνημόνια κατανόησης Λιβύης-Τουρκίας, ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας.

Σε δήλωσή του μετά το πέρας της συνάντησης με τον Ύπατο Εκπρόσωπο της ΕΕ για την Εξωτερική Πολιτική και την Πολιτική Ασφαλείας Ζοσέπ Μπορέλ, ο κ. Δένδιας εξέφρασε τη βεβαιότητα πως ο κ. Μπορέλ θα κάνει αυτά τα οποία πρέπει να γίνουν και σε σύντομο χρονικό διάστημα.

Εστιάζοντας στη συνάντηση, είπε πως ενημέρωσε τον Ύπατο Εκπρόσωπο της ΕΕ για τα θέματα που αφορούν τα δύο τελευταία μνημόνια συνεργασίας μεταξύ της Τουρκίας και του κ. Σεράτζ, ισχυριζόμενου ότι εκπροσωπεί την κυβέρνηση της Λιβύης. «Του έκανα μία αναλυτική ενημέρωση και του εξήγησα γιατί αυτά τα memoranda, και μόνο με την ύπαρξή τους, αποτελούν προσβολή των συμφερόντων όχι μόνο της Ελλάδος, αλλά και άλλων χωρών» σημείωσε ο υπουργός Εξωτερικών.

Παράλληλα, ο υπουργός Εξωτερικών διαμήνυσε πως η Ελλάδα είναι πάντοτε έτοιμη να συζητήσει με την Τουρκία, αλλά μέσα στο πλαίσιο του Διεθνούς Δικαίου και «χωρίς να διανοείται ότι μπορεί με την πρακτική της να μας ασκήσει πίεση και να μας οδηγήσει σε μία διαπραγμάτευση υπό όρους διαφορετικούς από τους όρους του Διεθνούς Δικαίου».

Απαντώντας σε σχετική ερώτηση, είπε πως η ειρηνική επίλυση των διαφορών είναι κοινή, παγκόσμια θέση, προέρχεται από τον Καταστατικό Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών και επισήμανε ότι το ερώτημα εδώ δεν είναι πώς επιλύονται οι διαφορές, είναι πώς δημιουργούνται οι διαφορές. Σε αυτό το πλαίσιο, ο κ. Δένδιας τόνισε πως η Τουρκία, με την παραβατική της συμπεριφορά, αυτό που κάνει είναι να δημιουργεί συνεχώς διαφορές με όλους τους γείτονές της και προσέθεσε πως δεν υπάρχει κανένας γείτονας με την Τουρκία που να μην έχει διαφορές μαζί της. «Νομίζω ότι είναι λίγο υπερβολικό και κάτι δείχνει» υπογράμμισε.

Ερωτηθείς αν συντρέχουν προϋποθέσεις για να αρχίσει ξαφνικά πάλι μία συζήτηση για να ξαναπάμε στο Δικαστήριο της Χάγης, ο υπουργός Εξωτερικών απάντησε: «Μην επεκτείνουμε τόσο πολύ τη συζήτηση, είναι πάρα πολύ νωρίς ακόμη για να συζητήσουμε οτιδήποτε τέτοιο».

Επανερχόμενος στη συνάντηση με τον κ. Μπορέλ, ο κ. Δένδιας είπε πως το κλίμα είναι πάντοτε εγκάρδιο και συμπλήρωσε: «Είναι ένας γνωστός μας για πολλά χρόνια, ήταν Υπουργός Εξωτερικών της Ισπανίας μέχρι χθες, κατά συνέπεια δεν είναι η πρώτη φορά που τον βλέπω, και πρέπει να πω ότι εκδήλωσε και τη χαρά του που είμαι ο πρώτος ξένος επίσημος τον οποίο δέχεται με τη νέα του ιδιότητα».

Ακολούθως, ο υπουργός Εξωτερικών θα μεταβεί στο Λονδίνο, όπου θα συμμετάσχει στις εργασίες της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ, στην υπό τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη ελληνική αντιπροσωπεία.

Μαξίμου: Κανονικά οι συζητήσεις με την Τουρκία για τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης

Κανονικά θα πραγματοποιηθούν οι τεχνικές συζητήσεις σε στρατιωτικό επίπεδο ανάμεσα σε Ελλάδα και Τουρκία, τονίζουν πηγές του Μεγάρου Μαξίμου, διευκρινίζοντας ότι ο σχεδιασμός των Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ) με τη γειτονική χώρα θα συνεχιστεί κανονικά. Νωρίτερα, πάντως υπήρχε η πληροφορία από το υπουργείο Εθνικής Άμυνας ότι με πρωτοβουλία της Ελλάδας αναστέλλονται, μέχρι νεοτέρας οι συζητήσεις με την Τουρκία για τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης σε στρατιωτικό επίπεδο, οι οποίες επρόκειτο να πραγματοποιηθούν μέσα στον μήνα στην ελληνική πρωτεύουσα.

Στο μεταξύ, για τις απαντήσεις που θα δώσει η ελληνική κυβέρνηση στην τουρκική προκλητικότητα σε ανώτερο επίπεδο αλλά και για το τι θα πει ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στο ΝΑΤΟ αλλά και στον ίδιο τον Ερντογάν μίλησε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέλιος Πέτσας.

Συγκεκριμένα για το ΝΑΤΟ είπε: «Σήμερα, ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης βρίσκεται στο Λονδίνο για τη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ. Όπως ο ίδιος προανήγγειλε, θα αναφερθεί στις τουρκικές προκλήσεις και θα ζητήσει από τη Συμμαχία να πάρει θέση. «Δεν μπορεί μια συμμαχία να στέκεται αδιάφορη όταν ένα μέλος της παραβιάζει ανοιχτά το Διεθνές Δίκαιο και στρέφεται έτσι κατά άλλου μέλους της. Η τακτική των ίσων αποστάσεων αδικεί κατάφωρα την Πατρίδα μας που ουδέποτε επιδίωκε την ένταση στην περιοχή μας». Ο Πρωθυπουργός έχει, ήδη, διαμηνύσει ότι η Ελλάδα «ξέρει να υπερασπίζεται τα δικαιώματά της με αυτοπεποίθηση, ψυχραιμία και αποτελεσματικότητα».

Για την συνάντηση με τον Ερντογάν: «Στο πλαίσιο αυτό, κατόπιν αιτήματος της τουρκικής πλευράς, αύριο 4 Δεκεμβρίου 2019 (14:30 μ.μ. ώρα Λονδίνου), θα πραγματοποιηθεί συνάντηση του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ. Ο Πρωθυπουργός θα θέσει στον Πρόεδρο Ερντογάν όλα τα θέματα της τουρκικής προκλητικότητας. Και όπως τονίζει ο Πρωθυπουργός «θα μιλήσουμε με ανοιχτά χαρτιά. Και είναι προς το συμφέρον και της Τουρκίας να αναδιπλωθεί από προκλητικές ενέργειες». Η στάση της Τουρκίας οδηγεί στη διπλωματική της απομόνωση».

Για τις ελληνικές θέσεις στο συγκεκριμένο ζήτημα απάντησε: «Σε ό,τι αφορά στην ουσία του ζητήματος οι θέσεις μας είναι ξεκάθαρες: Η απόπειρα της Τουρκίας να καταργήσει θαλάσσιες ζώνες νησιών -όπως η Κρήτη, η Ρόδος, η Κάρπαθος, το Καστελόριζο- με τεχνάσματα όπως άκυρα διμερή μνημόνια, δεν παράγει διεθνώς έννομα αποτελέσματα. Δεν μπορεί δηλαδή να θίξει κυριαρχικά δικαιώματα των νησιών μας, που είναι εδραιωμένα στο Διεθνές Δίκαιο και, ειδικότερα, στο Δίκαιο της Θάλασσας».

Από εκεί και πέρα αναφερόμενος στις πρωτοβουλίες που έχει πάρει ο Κυριάκος Μητσοτάκης αλλά και οι υπόλοιποι κυβερνητικοί αξιωματούχοι δήλωσε:

«Ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης συντονίζει ήδη μια σειρά δράσεων που απαντούν έμπρακτα στις τουρκικές προκλήσεις. Έθεσε το ζήτημα στον Ιταλό Πρωθυπουργό, Τζουζέπε Κόντε, κατά τη συνάντησή τους στη Ρώμη στις 26/11, και στον Γάλλο Πρόεδρο, Εμανουέλ Μακρόν, κατά την τηλεφωνική τους συνομιλία, από τον οποίο ζήτησε τη στήριξη της Γαλλίας.

Επίσης, στη συνάντηση των Ευρωπαίων ηγετών που συμμετείχαν στη διάσκεψη για το κλίμα, στη Μαδρίτη, ο κ. Μητσοτάκης αναφέρθηκε χθες στις έρευνες που γίνονται στην Ανατολική Μεσόγειο, κατήγγειλε τις ενέργειες της Τουρκίας και ζήτησε τη στήριξη της Ε.Ε.. υπογραμμίζοντας ότι οι τουρκικές κινήσεις υπονομεύουν τις πολιτικές αξιοποίησης νέων κοιτασμάτων φυσικού αερίου από την ευρύτερη περιοχή.

Παράλληλα, ο Υπουργός Εξωτερικών επισκέφθηκε την Αίγυπτο (1/11) και συμφώνησε με τον Αιγύπτιο ομόλογό του να επιταχυνθούν οι συζητήσεις μεταξύ των τεχνικών κλιμακίων για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών των δύο χωρών. Υπενθυμίζεται ότι αμέσως μετά τη δημοσιοποίηση της συμφωνίας Τουρκίας-Λιβύης ο Υπουργός Εξωτερικών κάλεσε τον Τούρκο Πρέσβη στην Αθήνα στο Υπουργείο Εξωτερικών (28/11) προκειμένου να ζητήσει εξηγήσεις. Στο ΥΠΕΞ κλήθηκε (29/11) και ο Πρέσβης της Λιβύης από τον οποίο ζητήθηκε να γνωστοποιήσει άμεσα, το περιεχόμενο του μνημονίου ειδάλλως θα ληφθεί απόφαση απέλασής του.

Ταυτόχρονα, η Μόνιμη Αντιπροσωπεία της Ελλάδος στην Ε.Ε. ενημέρωσε την Ύπατη Εκπρόσωπο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας κυρία Φεντερίκα Μογκερίνι για την εξέλιξη της κατάστασης, ενώ ο Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Ελλάδας έθεσε το θέμα στο πλαίσιο του Coreper. Τέλος, ο Υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας ενημέρωσε για τις πρόσφατες εξελίξεις τους εκπροσώπους των πολιτικών κομμάτων.

Αποδοκιμάζει και η Μόσχα το μνημόνιο Τουρκίας-Λιβύης για την ανατολική Μεσόγειο

Σαφέστατα επικριτική απέναντι στο μνημόνιο Τουρκίας-Λιβύης εμφανίζεται και η Μόσχα όπως προκύπτει από τοποθέτηση της εκπροσώπου του Ρωσικού ΥΠΕΞ, Μαρίας Ζαχάροβα.

Συγκεκριμένα, κληθείσα να σχολιάσει τα δύο υπογραφέντα μνημόνια, τόσο αυτό για τον καθορισμό θαλασσίων ζωνών όσο και αυτό που αφορά σε συνεργασία Τουρκίας – Λιβύης στον τομέα της ασφάλειας, η εκπρόσωπος του ρωσικού ΥΠΕΞ, Μαρία Ζαχάροβα ανέφερε:

Νομική αποτίμηση των δύο αυτών εγγράφων μπορεί να γίνει μόνο κατόπιν εξέτασης του περιεχομένου του, το οποίο δεν έχει ακόμη αποκαλυφθεί. Ωστόσο έχουμε παρατηρήσει την έντονη αντίδραση στην υπογραφή των μνημονίων αυτών, από αρκετές μεσογειακές χώρες, κυρίως την Ελλάδα την Κύπρο και την Αίγυπτο. Παρά την επίσημη ανακοίνωση του τουρκικού ΥΠΕΞ ότι το τουρκολιβυκό Μνημόνιο δεν αντίκειται στις διεθνείς προβλέψεις, η Αθήνα και η Λευκωσία κατηγόρησαν τα δύο κράτη (σσ: Τουρκία και Λιβύη) ότι παραβιάζουν το διεθνές δίκαιο της θάλασσας και τα συμφέρονά τους.

Οσον αφορά το μνημόνιο για την ασφάλεια, η εμφάνισή του έδωσε βάση σε ισχυρισμούς ότι η Τουρκία επιχειρεί να νομιμοποιήσει την στρατιωτική υποστήριξη που παρέχει προς την κυβέρνηση της Τρίπολης στην αντιπαράθεση της τελευταίας με τον Λιβυκό Απελευθερωτικό Στρατό του Χαφτάρ, συμπεριλαμβανομένης μίας κατάφωρης παραβίασης του επιβληθέντος εμπάργκο στην πώληση όπλων.

Και η απάντηση της κυρίας Ζαχάροβα καταλήγει: «Ελπίζουμε ότι τα δύο μέρη των προαναφερθέντων μνημονίων θα επιδείξουν πολιτική σύνεση και θα αποστούν από πράξεις που θα επιδείνωναν περαιτέρω την ήδη δύσκολη κατάσταση στη Λιβύη και στη Μεσόγειο συνολικά».