Οι μουντιαλικές «κατάρες» και οι αιώνιες «πληγές»

Μια βόλτα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης το βράδυ της Τρίτης ήταν αρκετή για να καταλάβει κανείς το βάθος της πληγής που έχει αφήσει σε ολόκληρη την αγγλική ποδοσφαιρική κοινωνία η διαδικασία των πέναλτι. «Εντάξει παιδιά, μπορείτε να δείτε το ματς» αποκάλυψε μια μητέρα στο Twitter ότι επέτρεψε στα παιδιά της να μείνουν ξύπνια μετά την προκαθορισμένη ώρα ύπνου και πρόσθεσε: «Αλλωστε όλοι μας κάποια στιγμή πρέπει να βιώσουμε την εμπειρία ενός αποκλεισμού της εθνικής Αγγλίας» προβλέποντας ότι τα Λιοντάρια θα έμεναν με κάποιον επώδυνο τρόπο εκτός.

Αντίστοιχα ήταν και τα ποσταρίσματα που ακολούθησαν στο μικρό χρονικό διάστημα ανάμεσα στο χαμένο πέναλτι του Χέντερσον και το επόμενο χαμένο πέναλτι, αυτή τη φορά της Κολομβίας που επέτρεψε στην Αγγλία να μείνει ζωντανή και εν τέλει να κερδίσει το ματς. Νίκη που οδήγησε ακόμη και τον συνήθως μετρημένο Γκάρι Λίνεκερ να συμπυκνώσει την έκρηξη χαράς ενός έθνους στο «Γ@μήστε με, κλαίω. Ναι, ναι, ναι!» που έγραψε στο Twitter.

Το «ψυχικό τραύμα» ορίζεται στο λεξικό του Μπαμπινιώτη ως η ψυχική εκείνη βλάβη που μπορεί να προκαλέσει ένα γεγονός ή ένα συμβάν και το οποίο αποθηκεύεται στη μνήμη κάποιου και τον επηρεάζει μακροπρόθεσμα. Και τέτοια έχουν προκληθεί αρκετά στο πέρασμα των σχεδόν 88 ετών της ιστορίας των Μουντιάλ.

2018 – 20 χρόνια είναι πολλά

Το Περού αποχαιρέτησε νωρίς. Η Αργεντινή κι η Κολομβία στη φάση των «16», η Βραζιλία κι η Ουρουγουάη στα προημιτελικά. Οι λάτρεις του λατινοαμερικάνικου ποδοσφαίρου θα πρέπει να περιμένουν ακόμη μια τετραετία για να δουν μια χώρα απ’ τη Νότια Αμερική να ανεβαίνει στην κορυφή του κόσμου. Η τελευταία που το κατάφερε ήταν η Βραζιλία το 2002. Η επόμενη ελπίδα είναι στο Κατάρ, είκοσι χρόνια αργότερα το 2022!

2014 – Χωρίς λόγια

Η πιο πρόσφατη πληγή που στιγμάτισε ένα ποδοσφαιρικό έθνος δεν ήταν άλλη από την απίστευτη για την εποχή και για τα δεδομένα νίκη της Γερμανίας στον ημιτελικό του Μουντιάλ 2014 επί της Βραζιλίας με 7-1. Το γεγονός ότι οι δύο υπερδυνάμεις του παγκοσμίου ποδοσφαίρου είχαν βρεθεί ως τώρα μόλις μία φορά αντιμέτωπες στη μεγαλύτερη ποδοσφαιρική γιορτή (στον τελικό του 2002 όπου επικράτησε η Σελεσάο) σε συνδυασμό με το γεγονός ότι η Βραζιλία διοργάνωσε το προηγούμενο Μουντιάλ και ονειρευόταν μια «εντός έδρας» κατάκτησή του, έστειλε ένα έθνος στον ψυχίατρο με κατάθλιψη.

1950 – Μαρακανάζο

Η «μητέρα» των ποδοσφαιρικών πληγών δεν είναι άλλη από το περίφημο Μαρακανάζο του 1950. Σε εκείνο το Μουντιάλ οι τέσσερις ομάδες των ημιτελικών διεκδίκησαν το τρόπαιο σε μεταξύ τους αγώνες. Ηταν όλες σε έναν όμιλο, οπότε δεν υπήρξε τελικός. Υπήρξε όμως, το τελευταίο ματς αυτού του ομίλου, όπου η Βραζιλία με νίκη ή και με ισοπαλία ακόμη θα κατακτούσε το τρόπαιο. Επαιζε στο περίφημο «Μαρακανά» μπροστά σε 200.000 θεατές και απέναντί της ήταν η «μικρή» Ουρουγουάη, την οποία ένα χρόνο πριν στο Κόπα Αμέρικα είχε διαλύσει με 5-1.

Ηταν το πρώτο Μουντιάλ μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Το πρώτο στο οποίο συμμετείχε και η Αγγλία, η οποία γνώρισε ήττα – σοκ με 1-0 από τις ΗΠΑ και αποκλείστηκε.

Η Ουρουγουάη από την άλλη, είχε κατακτήσει το Μουντιάλ του 1930, το πρώτο στην ιστορία και στη συνέχει απείχε ως διαμαρτυρία από τα επόμενα του 1934 και 1938.

Οι Βραζιλιάνοι είχαν ετοιμάσει τα πάντα για τη γιορτή κατάκτησης του τίτλου. Ακόμη και ο πρόεδρος της FIFA Ζιλ Ριμέ είχε ετοιμάσει τον λόγο που θα έδινε προτού παραδώσει το τρόπαιο στη Σελεσάο. Και το πρώτο ημίχρονο κύλισε έτσι ακριβώς. Η Βραζιλία ήταν καταιγιστική, είχε 17 σουτ προς την αντίπαλη εστία δείχνοντας ότι θα έπαιρνε αυτό που ήθελε. Βέβαια οι Ουρουγουανοί έδειξαν κι αυτοί τα δόντια τους, καθώς είχαν δοκάρι με τον Μίγκες στο 37’.

Στο δεύτερο ημίχρονο ο Φριάσα άνοιξε το σκορ για τη Βραζιλία και όλα έδειχναν ότι δύσκολα θα άλλαζε το σενάριο για το οποίο άπαντες είχαν προετοιμαστεί. Απαντες; Όχι ακριβώς, καθώς η παρέα της Σελέστε είχε διαφορετική άποψη.

«Τρεις άνθρωποι έχουν κάνει το Μαρακανά να κλάψει. Ο Πάπας, ο Φρανκ Σινάτρα κι εγώ» είπε χρόνια αργότερα ο Γκίτζια, ο οποίος υπέγραψε την οριστική ανατροπή του σκορ. Νωρίτερα είχε ισοφαρίσει ο Σκιαφίνο.

Ο Ζιλ Ριμέ παρέδωσε το τρόπαιο, υπό τη συνοδεία αστυνομικών που έκλαιγαν, όπως ολόκληρο το βραζιλιάνικο έθνος, ζητώντας από τους Ουρουγουανούς να μην προκαλέσουν το κοινό. Δεν υπήρχε ούτε μια σημαία της Ουρουγουάης, ούτε φυσικά είχε προετοιμαστεί να παίξει ο εθνικός ύμνος της. Οι γιατροί του γηπέδου χρειάστηκε να προσφέρουν βοήθεια σε σχεδόν 200 άτομα, ενώ η ιστορία κατέγραψε συνολικά 90 θανάτους σε μια χώρα που είχε βυθιστεί στο πένθος για εβδομάδες.

Από τις στάχτες αυτής της τραγωδίας όμως, αναδείχθηκαν εκείνοι οι παίκτες που θα οδηγούσαν τη Σελεσάο στην κορυφή του κόσμου το 1958, το 1962 και το 1970…

1954 Το τέλος των αήττητων Μαγυάρων

Σχεδόν για μια τετραετία ο κόσμος παρακολουθούσε την… παρέλαση της εθνικής Ουγγαρίας στα γήπεδα, όπου η «χρυσή ομάδα» των Μαγυάρων παρέμενε αήττητη όπου κι αν έπαιζε. Ήταν η πρώτη ομάδα που κέρδισε την Αγγλία στο «Νησί», είχε κατακτήσει και το χρυσό Ολυμπιακό μετάλλιο το 1952 και έδειχνε άτρωτη. Μέχρι τον τελικό του Μουντιάλ του 1954 στο λασπωμένο γήπεδο της Βέρνης.

Εκεί η αρμάδα των καλύτερων ποδοσφαιριστών του πλανήτη όπως ο Φέρεντς Πούσκας, ο Σάντορ Κότσις ο Νάντορ Χιντεγκούτι και των επαναστατικών τακτικών του Γκούσταβ Σέμπες έπεσε θύμα μιας έκπληξης που ουδείς περίμενε χάνοντας από τη Δυτική Γερμανία με 3-2. Να σημειωθεί ότι στη φάση των ομίλων η Ουγγαρία είχε διαλύσει τη μετέπειτα αντίπαλό της στον τελικό με 8-3.

Αυτή η ήττα, αποτέλεσε τη μήτρα από την οποία γεννήθηκε το πνεύμα νικητή που κουβαλάει ως παρακαταθήκη μέχρι σήμερα η Γερμανία, αλλά και το τέλος μιας εκ των κορυφαίων ομάδων όλων των εποχών.

2006 Το απόλυτο… μηδέν

Η Ελβετία δεν έχει καταφέρει πολλά πράγματα στην ποδοσφαιρική ιστορία της ως το Μουντιάλ του 2006. Πέρασε από τη φάση των ομίλων, στον οποίο συμμετείχε με τη μετέπειτα φιναλίστ της διοργάνωσης Γαλλία, τη Νότια Κορέα και το Τόγκο. Προκρίθηκε χωρίς να δεχτεί ούτε γκολ. Το εκπληκτικό όμως, ήταν ότι αποκλείστηκε στη συνέχεια διατηρώντας την εστία της ανέπαφη. Το 0-0 του αγώνα της φάσης των «16» με την Ουκρανία έστειλε το ματς στην παράταση και μετά στα πέναλτι, όπου οι Ελβετοί ηττήθηκαν και έγιναν η πρώτη ομάδα που αποχαιρετά το Μουντιάλ χωρίς να δεχτεί τέρμα. Μάλιστα πέτυχαν ακόμη μια πρωτιά, καθώς στη διαδικασία των πέναλτι δεν ευστόχησαν ούτε μία φορά! Οι αποκλεισμοί έγιναν συνήθεια στη «Νάτσι» τόσο σε ευρωπαϊκό πρωτάθλημα όσο και σε Μουντιάλ οι Ελβετοι δεν έχουν περάσει ποτέ αγώνα νοκ άουτ. Το ίδιο έγινε και εφέτος όπου στη φάση των «16» ηττήθηκαν από τη Σουηδία.

2010 Το άπιαστο όνειρο της Γκάνας και της Αφρικής

Όλα έδειχναν έτοιμα για τη μεγαλύτερη στιγμή στην ιστορία του ποδοσφαίρου της Αφρικής. Μια ολόκληρη ήπειρος ζούσε ούτως ή άλλως για χρόνια στον παλμό του Μουντιάλ που διοργανώθηκε στη Νότια Αφρική. Οι διοργανωτές εκείνου του Μουντιάλ δεν έκαναν κάποια υπέρβαση, για αυτήν ετοιμαζόταν μια από τις πιο ταλαντούχες ομάδες της «Μαύρης Ηπείρου». Η Γκάνα είχε φτάσει ως τα προημιτελικά και είχε βρεθεί αγκαλιά με το όνειρο της πρόκρισης στον ημιτελικό. Θα γινόταν η πρώτη ομάδα της Αφρικής που θα τα κατάφερνε.

Στις καθυστερήσεις της παράτασης του αγώνα με την Ουρουγουάη ο Ντομινίκ Αντίγια πήρε μια κεφαλιά και έστειλε τη μπάλα προς την εστία ενώ ο αντίπαλος τερματοφύλακας είχε εξουδετερωθεί. Αλλά εκεί βρέθηκε ως από μηχανής Θεός ο Λουίς Σουάρες που απέκρουσε τη μπάλα με το χέρι. Το πέναλτι εκτέλεσε ο Ασαμόα Γκιαν και αστόχησε. Και σαν να μην έφτανε αυτό, η ποδοσφαιρική ιστορία έμελλε να γραφτεί εντελώς διαφορετικά, καθώς στη διαδικασία των πέναλτι που ακολούθησε επικράτησε η Ουρουγουάη.

Μέχρι σήμερα καμία αφρικανική ομάδα δεν έχει καταφέρει να περάσει το εμπόδιο των προημιτελικών ενός Μουντιάλ…

2018 Η «Ελ Τρι» κατάρα της φάσης των «16»

Επτά φορές στη σειρά το Μεξικό αποχαιρετά τη διοργάνωση του Μουντιάλ στη φάση των «16». Ο Ντιέγκο Μαραντόνα θέλοντας να κάνει πλάκα για τη διοργάνωση που ανέλαβε μαζί με τις ΗΠΑ και τον Καναδά η χώρα του Μεξικό για το 2026 είχε δηλώσει ότι «αυτοί κάνουν δυο νίκες στους ομίλους και μετά λένε αντίο».

Αποδείχθηκε προφητικός, καθώς το ίδιο σενάριο ακολούθησαν οι «Σομπρέρος» και στη Ρωσία. Πέρασαν σχετικά άνετα από τον όμιλο, κάνοντας μάλιστα μια εμφατική νίκη επί της Γερμανίας, αλλά στη συνέχεια βρήκαν τη Βραζιλία και είπαν «αντιος».

Το θέμα είναι ότι δεν τους αποκλείει πάντα μια υπερδύναμη όπως εφέτος, ή όπως η Γερμανία το 1998, η Αργεντινή το 2006 και το 2010 ή έστω η Ολλανδία το 2014. Τα καταφέρνουν… μια χαρά και απέναντι σε ομάδες όπως οι ΗΠΑ (2002) και η Βουλγαρία (1994).

Τουλάχιστον το 2026 που θα συνδιοργανώσουν την κορυφαία ποδοσφαιρική γιορτή, ίσως βρεθούν στα προημιτελικά, όπως το 1986 που ήταν και η τελευταία φορά που κατάφερε κάτι ανάλογο η «Ελ Τρι» όντας διοργανώτρια εκείνου του Μουντιάλ που κέρδισε η Αργεντινή.

2006 Ο Γερμανός «πελάτης»

Από τα πλέον χαρακτηριστικά παραδείγματα μιας ποδοσφαιρικής «κατάρας» είναι αυτή που κουβαλάνε οι Γερμανοί από το 1970 και εντεύθεν. Ο ημιτελικός του Μουντιάλ εκείνης της διοργάνωσης στα γήπεδα του Μεξικό χαρακτηρίστηκε ως το ματς του αιώνα. Η Ιταλία είχε προηγηθεί νωρίς στο σκορ με τον Μπονισένια και η τότε Δυτική Γερμανία ισοφάρισε στο 90’ με τον Σνέλινγκερ στέλνοντας το ματς στην παράταση.

Το ημίωρο που ακολούθησε καθήλωσε τον πλανήτη. Η Γερμανία προηγήθηκε 2-1, η Ιταλία ανέτρεψε το σκορ σε 3-2 και ο Γκερντ Μίλερ ισοφάρισε εκ νέου σε 3-3. Τελικά η Σκουάντρα Ατζούρα πήρε τη νίκη με γκολ του Ριβέρα στο 111’.

Η Ιταλία νίκησε ξανά τη Δυτική Γερμανία στον τελικό του Μουντιάλ 1982 στην Ισπανία, ενώ τη νίκησε και στον ημιτελικό του Μουντιάλ 2006 που έγινε στα γήπεδα της Γερμανίας, σφραγίζοντας την ποδοσφαιρική κατάρα που κυνηγάει τη Γερμανία στα Παγκόσμια Κύπελλα με αντίπαλο τη «Σκουάντρα Ατζούρα».

1974: Η αρχή της πληγής των Οράνιε

Είναι η φάση του Μουντιάλ 2010. Η φάση. Στον τελικό της διοργάνωσης ανάμεσα στην Ολλανδία και την Ισπανία, ο Αριεν Ρόμπεν ξεχύνεται σε έναν αιφνιδιασμό των «Οράνιε» και ουσιαστικά τρέχει μόνος. Απέναντί του είναι ο Ικερ Κασίγιας. Και η ιστορία. Ένα πιθανό γκολ σε ρυθμό προπόνησης θα έσβηνε μονοκονδυλιά μια κατάρα τεσσάρων δεκαετιών. Αλλά ο Ρόμπεν αστόχησε. Και παράλληλα η ποδοσφαιρική Ολλανδία επανήλθε σε «γνώριμες» αλλά ιδιαίτερα επώδυνες για αυτήν καταστάσεις από τη δεκαετία του ’70.

Τότε η ομάδα των Οράνιε ήταν μια από κορυφαίες ομάδες που απόλαυσε ποτέ ο ποδοσφαιρικός πλανήτης. Η ομάδα του Ρίνους Μίχελς με ηγέτη τον Γιόχαν Κρόιφ έφτασε ως τον τελικό του Μουντιάλ 1974 και έδειχνε ικανή να πάρει τον τίτλο στα γήπεδα της «γειτόνισσας» Δυτικής Γερμανίας αντιμετωπίζοντας μάλιστα την ομάδα των διοργανωτών. Προηγήθηκε στο σκορ χωρίς να έχουν ακουμπήσει μπάλα οι Δυτικογερμανοί. Αλλά η μοίρα έγραφε μια άλλη ιστορία και στη συνέχεια του αγώνα η ομάδα της διοργανώτριας ανέτρεψε το σκορ και πήρε το τρόπαιο. Το 1978 η ιστορία ήταν παρόμοια. Ακόμη και χωρίς τον Κρόιφ στη σύνθεσή της η Ολλανδία ήταν ουσιαστική και υπέροχη. Και έφτασε στον τελικό. Απέναντί της πάλι η ομάδα των διοργανωτών, αυτή τη φορά η Αργεντινή.

Η Αλμπισελέστε προηγήθηκε νωρίς στο σκορ, ωστόσο το «ολοκληρωτικό ποδόσφαιρο» έφερε τους Οράνιε στην ισοφάριση στο τελευταίο δεκάλεπτο. Και λίγο αργότερα έγινε η φάση του αγώνα. Στις καθυστερήσεις ένα φάουλ του Κρολ έστειλε τη μπάλα στο δεύτερο δοκάρι, όπου ο Ρομπ Ρέζενμπρινκ άπλωσε το πόδι του και την έστειλε δίπλα από τον γκολκίπερ της Αργεντινής Ουμπάλντο Φιλιόλ. Ο κόσμος κράτησε την ανάσα του. Η μπάλα βρήκε το δοκάρι, οι αμυντικοί έδιωξαν, στην παράταση ο Κέμπες σκόραρε ξανά και ο Μπερτόνι διαμόρφωσε το τελικό 3-1. Η Ολλανδία ξανά σε τελικό, ξανά στο καναβάτσο και ένα βαθύ τραύμα εξακολουθεί να ταλαιπωρεί τους Οράνιε…