Θεατρικό έργο ως σενάριο για ταινίες του ελληνικού κινηματογράφου

Η ταινία προβλήθηκε για πρώτη φορά στις 15 Ιανουαρίου 1962. Το σενάριο βασίστηκε στο θεατρικό έργο του Δημήτρη Ψαθά  Εξωχικόν Κέντρον Ο Έρως.

ΠΕΡΙΛΗΨΗ: Ο Αλέκος συνδέεται από καιρό με την Βούλα, χωρίς να αποφασίζει να την παντρευτεί, μέχρι που ο αδελφός της απειλεί να τον σκοτώσει αν δεν αποκαταστήσει την χαμένη τιμή της αδελφής του. Ο Αλέκος έχει και αυτός μια ανύπαντρη αδελφή, την Άννα, που χωρίς να το ξέρει συνδέεται κρυφά με έναν νεαρό, τον Αντώνη. Ο Αλέκος και ο Αντώνης συναντιούνται τυχαία σε ένα εξοχικό κέντρο, στο οποίο ο Αντώνης μαθαίνει στον Αλέκο την μέθοδο στρίβειν δια του αρραβώνος. Έτσι, εκπλήσσεται σφόδρα όταν αργότερα ανακαλύπτει ότι ο Αντώνης είναι ο μέλλων μνηστήρας της αδελφής του, με αποτέλεσμα να αρχίσουν τα μπερδέματα τόσο για τον ίδιο και την Βούλα, όσο και για την αδελφή του.

Η ταινία έχει χαρακτηριστεί από τις πιο πετυχημένες θεατρικές διασκευές.

Ακολουθεί η κριτική του Αντώνη Μοσχοβάκη.

«Διασκευή θεατρικής κωμωδίας και πάλι (της επιτυχίας του Δημ. Ψαθά Εξοχικόν κέντρον «Ο Έρως» ), αλλά από τις πιο πετυχημένες. Ο κ. Γιάννης Νταλ εκμεταλλεύτηκε αρκετά επιδέξια τις δυνατότητες για κινηματογραφική ανάπτυξη που προσέφερε το πρωτότυπο, άφησε ανέπαφα και συχνά τόνισε τα σατιρικά στοιχεία που περιείχε, και έδωσε όλες τις δυνατότητες στον Ντίνο Ηλιούπουλο να αναπτύξει το δαιμονισμένο, το σπαρταριστό μπρίο του. Ένα σφάλμα του: από πολύ σεβασμό, ίσως, στον συγγραφέα τού θεατρικού έργου, δεν περιόρισε τους διαλόγους που στην ταινία γίνονται φλυαρία και ζημιώνουν. Παρά το αρκετό αυτό ελάττωμα, τόσο με το θέμα του (σάτιρα της διπλής «ηθικής» των αδελφών και πατεράδων, ανάλογα αν πρόκειται για ξένες ή για δικές τους αδελφές ή κόρες) όσο και με την εξαίρετη ανάπτυξη και τ΄ανεξάντλητα κωμικά επεισόδια, Ο Ατσίδας είναι μια πολύ καλή κωμωδία. Ως σκηνοθέτης, ο κ. Νταλ, αν και δεν απέφυγε τις θεατρικές σκηνές, έχει πετύχει μια γοργή εναλλαγή πλάνων και σκηνών, που διασπά τη στατικότητα του θεατρικού στυλ. Ο ρυθμός είναι γοργός, η αφήγηση, στρωτή και άνετη. Η φωτογραφία του Νίκου Δημόπουλου είναι πολύ καλή. Ο Ντίνος Ηλιούπουλος είναι περίφημος, απολαυστικός, αμίμητος: ενθουσιάζει. Έξοχη, όχι μόνο στο τραγούδι, αλλά και στο «παίξιμο», η Μαίρη Λίντα. Άριστος ο Παντελής Ζερβός.»

Εφημερίδα Η Νίκη, Ιανουάριος 1962

Ήταν 5η σε εισιτήρια, από τις 68, τη χρονιά προβολής της και έκοψε 69.414. Προβλήθηκε στις κινηματογραφικές αίθουσες, της Αθήνας, του Πειραιά και των προαστίων. Σε αυτή την ταινία ειπώθηκε και η αξιομνημόνευτη ατάκα: Σήμερα, δεν ξέρω αν το προσέξατε, αλλά είμαστε μια ωραία ατμόσφαιρα… από το στόμα του Αλέκου.

Το Αντίο ζωή είναι δραματική ταινία του ελληνικού κινηματογράφου, παραγωγής 1960. Η ταινία είναι σε σενάριο Νέστορα Μάτσα και Κώστα Ασημακόπουλου, από το θεατρικό έργο των ίδιων Τώρα που θα φύγω. Ο Ορέστης Λάσκος σκηνοθετεί σε μια από τις λίγες σκηνοθεσίες του στην Φίνος Φιλμ και με πρωταγωνιστές τον Γιώργο Φούντα και την Ελένη Χατζηαργύρη, που επίσης λίγες συμμετοχές είχαν σε ταινίες του Φίνου. Η Νάντια Κωνσταντοπούλου τραγουδάει το τραγούδι Αντίο ζωή, που είχε γράψει για την ταινία ο σύζυγος της, Τάκης Μωράκης.

ΠΕΡΙΛΗΨΗ:Η Άννα είναι μια τρισευτυχισμένη γυναίκα, σύζυγος ενός αρκετά επιτυχημένου αρχιτέκτονα ο οποίος την αγαπά, όπως και πριν από δέκα χρόνια όταν πρωτογνωρίστηκαν. Όμως κάποια στιγμή μαθαίνει ότι πάσχει από καρκίνο και όλα γίνονται μαύρα. Αρχικά κρατάει κρυφό το γεγονός αλλά στη συνέχεια και λόγω της παθολογικής λατρείας που τρέφει για τον άνδρα της, τον παροτρύνει να συνδεθεί με τη γραμματέα του. Τη φέρνει μάλιστα στο σπίτι για να την γνωρίσει η κόρη τους. Όταν η ασθένειά της έχει προχωρήσει αρκετά, δηλώνει στον άνδρα της ότι έχει εραστή και εγκαταλείπει το σπίτι τους.

Στην πρώτη προβολή της στους κινηματογράφους της Αθήνας και του Πειραιά η ταινία έκοψε 40.867 εισιτήρια (19η θέση ανάμεσα στις 52 ελληνικές ταινίες της κινηματογραφικής περιόδου 1959-60).

Ο ελληνικός κινηατογράφος έχει να δείξει το Γυμνοί στο δρόμο, κοινωνικό δράμα του 1969 της Φίνος Φιλμς σε σενάριο και σκηνοθεσία Γιάννη Δαλιανίδη. Η ταινία έκανε πρεμιέρα στις 24 Μαρτίου 1969, κόβοντας 335.054 εισιτήρια, και αποτελεί την κινηματογραφική μεταφορά του θεατρικού έργου του Ιάκωβου Καμπανέλλη Η Γειτονιά των Αγγέλων, το οποίο είχε ανέβει αρχικά στο θέατρο, το 1963, από την Τζένη Καρέζη και τον Νίκο Κούρκουλο. Τη σκηνογραφία επιμελήθηκε ο Μάρκος Ζέρβας, τις χορογραφίες ο Βαγγέλης Σειλινός, ενώ η Μαρινέλλα και ο Νίκος Κούρκουλος ερμηνεύουν τέσσερα τραγούδια («Αστέρι στο παράθυρο», «Δυο αδέλφια», «Μην πιεις νερό», «Τα ρολόγια») σε μουσική Σταύρου Ξαρχάκου. Το αποτέλεσμα θυμίζει «Λαϊκή όπερα» , που για πρώτη φορά επιχειρείται να δοθεί κινηματογραφικά. Ο θεατής δε βλέπει απλά ένα δράμα αλλά μια λυρική τραγωδία με τους ήρωες να εκφράζουν ,όχι μόνο τη χαρά τους αλλά και το πόνο τους, με χορό και τραγούδι.

ΠΕΡΙΛΗΨΗ: Η πολύφερνη κόρη του ιδιοκτήτη μιας περιοχής, που κατοικείται κυρίως από μικρασιάτες πρόσφυγες, συναντάει κάποια νύχτα τον Αντρέα, έναν εργάτη που μένει στην περιοχή τους και τον ερωτεύεται. Ο κεραυνοβόλος αυτός έρωτας είναι και για τους δύο πολύ δυνατός, αλλά ο Ανδρέας έχει να αντιμετωπίσει τις κοινωνικές προκαταλήψεις και ιδιαίτερα εκείνες του Χρήστου, αδελφού της αγαπημένης του, και της κοπέλας του τελευταίου, οι οποίοι βλέπουν με μεγάλη καχυποψία το δεσμό μιας πλούσιας μ’ έναν άντρα της δικής του κοινωνικής σειράς. Έτσι οι δύο ερωτευμένοι μένουν ξεκομμένοι από κοινωνικές επαφές, και η κάπως άστατη ζωή της Ξένιας γίνεται αιτία να φωλιάσει η ζήλια στην καρδιά του Ανδρέα. Ο Χρήστος υποβάλλει την Ξένια σε μεγάλη δοκιμασία, όταν της αναγγέλλει ότι ο αγαπημένος της πέθανε. Η Ξένια τον πιστεύει και στη συνέχεια αποφασίζει να ακολουθήσει τον αγαπημένο της στον άλλο κόσμο.

Το Εκείνες που δεν πρέπει να αγαπούν είναι κινηματογραφική ταινία του 1951 και στηρίζεται στο θεατρικό έργο των Σακελλάριου-Γιαννακόπουλου Φτερό στον άνεμο. Προβλήθηκε στις αίθουσες Αθηνών-Πειραιώς-Προαστίων το 1951,  έκοψε 148.300 εισιτήρια και θεωρείται μία από τις πιο σπάνιες κλασικές ταινίες της Φίνος Φιλμς.  Στην ταινία τραγουδούν ο Φώτης Πολυμέρης, ο Νίκος Παπαδάκης και ο Θάνος Τζενεράλης, σε μουσική του Μιχάλη Σουγιούλ. Η ταινία διαθέτει ένα καστ που το αποτελούν από τη μια το νέο αίμα της εποχής (όπως ο Αλεξανδράκης και η Σμαρούλα Γιούλη  αλλά και τον Κωνσταντάρα, τη Βασιλειάδου, τον νεαρό τότε Γκιωνάκη και βέβαια τη θεατρική ντίβα της εποχής, την Άννα Καλουτά.

ΠΕΡΙΛΗΨΗ: Η υπόθεση είναι συνήθης και αφορά στον έρωτα δυο ανθρώπων που δοκιμάζεται αλλά κατορθώνει να επιβιώσει. Πιο συγκεκριμένα, ένας φτωχός νεαρός σπουδάζει μουσική και το όνειρο του είναι να κάνει μια μέρα μεγάλη καριέρα στο χώρο του. Ενώ είναι ερωτευμένος με μια όμορφη αλλά φτωχή κοπέλα, γνωρίζει μια εντυπωσιακή γυναίκα, ερωμένη ενός πλούσιου αλλά παντρεμένου κυρίου της καλής κοινωνίας. Η γυναίκα θαμπώνει τον νεαρό και εκείνος την ερωτεύεται με αποτέλεσμα να απομακρυνθεί από τα μαθήματά του αλλά και από την αγαπημένη του. Όμως η αγαπημένη του δεν μένει με σταυρωμένα χέρια και ζητά από την γυναίκα να εγκαταλείψει τον νεαρό, αν πραγματικά τον αγαπά και θέλει το καλό του. Στο τέλος, ο νεαρός γυρίζει στην παλιά του αγαπημένη και στα μαθήματά του.

Το Μαριχουάνα στοπ! είναι μουσική κωμωδία του 1971 παραγωγής Φίνος Φιλμ και σκηνοθεσίας του Γιάννη Δαλιανίδη.Η ταινία βασίστηκε στο ομώνυμο θεατρικό έργο του Δαλιανίδη το οποίο ανέβηκε την ίδια περίοδο από τον θίασο της Δέσποινας Στυλιανοπούλου. Τη μουσική σύνθεση είχε αναλάβει ο Μίμης Πλέσσας, ενώ στην ταινία τραγουδούν ζωντανά ο Τόλης Βοσκόπουλος και ο Γιώργος Πάντζας. Συμμετέχουν αξιόλογοι ηθοποιοί, ανάμεσά τους η Ζωή Λάσκαρη, η Μάρθα Καραγιάννη και ο Χρόνης Ξαρχάκος. Την περίοδο που προβλήθηκε στην Αθήνα προβλήθηκε και στη Γαλλία, όπου βρισκόταν και η Ζωή Λάσκαρη, η οποία εντυπωσίασε το γαλλικό κοινό με την γοητεία και το ταλέντο της. Η ταινία έκοψε 312.260 εισιτήρια.

ΠΕΡΙΛΗΨΗ: Το σπίτι που κληρονομούν δύο εξαδέρφια γίνεται η πέτρα του σκανδάλου, αφού ο καθένας σκέπτεται να το αξιοποιήσει διαφορετικά. Ο Αχιλλέας (Βαγγέλης Σειληνός) θέλει να το κάνει νυχτερινό κέντρο, όπου θα παρουσιάζει το χορευτικό του πρόγραμμα, ενώ ο Ιπποκράτης (Χρόνης Εξαρχάκος) ζει σ’ αυτό και νοικιάζει το υπόγειο στην κοπέλα που αγαπά, τη Δέσποινα (Μάρθα Καραγιάννη). Τα πράγματα περιπλέκονται με την άφιξη από το εξωτερικό της τρίτης κληρονόμου, της Καίτης (Ζωή Λάσκαρη), η οποία θα τους ξεσηκώσει τα μυαλά. Ωστόσο, θα αλλάξει τακτική όταν ερωτευτεί τον Γιώργο (Γιώργος Πάντζας).

Το Χαμένα όνειρα είναι ελληνική δραματική ταινία του 1961, σε σκηνοθεσία Αλέκου Σακελλάριου. Ο Σακελλάριος έγραψε και το σενάριο, το οποίο βασίστηκε στο θεατρικό έργο Η μεγάλη παρένθεσις, γραμμένο από τον ίδιο τον Σακελλάριο, αλλά και τον Χρήστο Γιαννακόπουλο. Η παραγωγή ανήκει στη Φίνος Φιλμ, και πρωταγωνιστούν οι Δημήτρης Παπαμιχαήλ και Αντιγόνη Βαλάκου. Στα «Χαμένα όνειρα» εμφανίζονται ακόμα οι Θανάσης Βέγγος, Νίκη Λινάρδου, Γιώργος Λευτεριώτης, Μαργαρίτα Αθανασίου, Γιώργος Δαμασιώτης, Αθηνά Μιχαηλίδου, Λαυρέντης Διανέλλος, Τζόλυ Γαρμπή, Θάνος Μιστρογιάννης, Γιώργος Βελέντζας, Ι. Δαβουρλής, Ηλίας Σγουρόπουλος και Γιώργος Δάνης.Πέρα από τις σπουδαίες ερμηνείες, συγκλονιστική είναι και η μουσική του Μάνου Χατζιδάκι, η οποία βοηθάει τα μέγιστα στην ανάδειξη των δραματικών πτυχών της ταινίας.

ΠΕΡΙΛΗΨΗ: Ένας νεαρός και μια κοπέλα εργάζονται προσωρινά, όπως δηλώνουν και οι δύο, σε μια επιχείρηση που εμπορεύεται κουβαρίστρες. Ο καθένας ονειρεύεται για τον εαυτό του μια καλύτερη δουλειά και έναν επιτυχημένο γάμο. Όταν όμως η επιτυχία δεν έρχεται και οι μνηστήρες εξαφανίζονται, το μοναδικό στοιχείο μονιμότητας στη ζωή τους είναι η επιχείρηση και αυτό που σημαίνουν ο ένας για τον άλλον. Η ταινία παρακολουθεί βήμα-βήμα τις προσπάθειες των δύο νέων να «απεγκλωβιστούν» από την επιχείρηση αυτή, αλλά και τις διαρκείς αποτυχίες των προσπαθειών αυτών και τον τρόπο που επιβάρυναν σταδιακά τον συναισθηματικό τους κόσμο. Οι δύο νέοι δεν κατάφεραν ποτέ να κάνουν κάτι στη ζωή τους, έμειναν σε όλη τους την επαγγελματική πορεία στην επιχείρηση με τις κουβαρίστρες και το τέλος του έργου τους βρίσκει μετά από πολλά χρόνια, με άσπρα μαλλιά και πλήρως απογοητευμένους από τις εκπλήξεις που τους επιφύλαξε η ζωή.

Ο ελληνικός κινηματογράφος θα ήταν φτωχότερος δίχως τη Στέλλα. Πρόκειται για ελληνική αισθηματική-δραματική ταινία του 1955, σε σκηνοθεσία και σενάριο Μιχάλη Κακογιάννη. Βασίζεται στο θεατρικό έργο του Ιάκωβου Καμπανέλλη Η Στέλλα με τα κόκκινα γάντια, ενώ είναι εμπνευσμένη δραματουργικά από το μύθο της Κάρμεν. Η παραγωγή ανήκει στη Μήλλας Φιλμ και πρωταγωνιστούν οι Μελίνα Μερκούρη και Γιώργος Φούντας. Το καστ συμπληρώνουν οι Αλέκος Αλεξανδράκης, Διονύσης Παπαγιαννόπουλος, Χριστίνα Καλογερίκου, Κώστας Κακκαβάς Βούλα Ζουμπουλάκη, Τασσώ Καββαδία και  η σπουδαία Σοφία Βέμπο.  Ο Μάνος Χατζιδάκις έγραψε τη μουσική με τη βοήθεια του Βασίλη Τσιτσάνη, τα σκηνικά δημιούργησε ο Γιάννης Τσαρούχης, την περίφημη αφίσα της ταινίας, φιλοτέχνησε ο ζωγράφος και «μάγος» της γιγαντοαφίσας Γιώργος Βακιρτζής.

ΠΕΡΙΛΗΨΗ: Η Στέλλα (Μελίνα Μερκούρη) τραγουδάει στο κέντρο «Παράδεισος» και ζει μια απελευθερωμένη, θυελλώδη ζωή, γεμάτη έρωτες και δυναμισμό. Όταν γνωρίζει τον Μίλτο (Γιώργος Φούντας), έναν γνωστό ποδοσφαιριστή, θα εγκαταλείψει τον Αλέκο (Αλέκος Αλεξανδράκης), γιο ευκατάστατης οικογένειας. Στην πρόταση γάμου του Μίλτου θα απαντήσει θετικά, αλλά στη συνέχεια θα αλλάξει γνώμη. Την ημέρα του γάμου θα τον αφήσει να περιμένει μάταια στην εκκλησία και θα περάσει την ώρα της παρέα με έναν νεαρό (Κώστα Κακκαβά) που γνώρισε τυχαία στο δρόμο. Όταν το ξημέρωμα θα γυρίσει στο σπίτι της, θα βρει τον Μίλτο να την περιμένει, για να λογαριαστούν, κραδαίνοντας ένα μαχαίρι.

Η ταινία γνώρισε μεγάλη επιτυχία. Διακρίθηκε με τη Χρυσή Σφαίρα καλύτερης ξένης ταινίας το 1956 και με το βραβείο καλύτερης ταινίας ρετροσπεκτίβας στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης το 1960. Η ταινία ήταν φαβορί για το Χρυσό Φοίνικα στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Καννών το 1955 και η Μελίνα Μερκούρη για το βραβείο καλύτερης ηθοποιού· δεν κέρδισε όμως κανένα από τα δύο. Το γεγονός αυτό προκάλεσε διαμάχη με αποτέλεσμα η Isa Miranda, μέλος της κριτικής επιτροπής, να δώσει στη Μερκούρη ένα ειδικό βραβείο ερμηνείας το οποίο ονομάστηκε βραβείο «Isa Miranda». Ήταν επιπλέον η ελληνική υποβολή για το Όσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας του 1956. Στους ελληνικούς κινηματογράφους η «Στέλλα» έκανε πρεμιέρα στις 21 Νοεμβρίου 1955 και ήταν η πιο εμπορική της σεζόν 1955-1956, από τις 24 συνολικά ελληνικές παραγωγές που προβλήθηκαν καθώς «έκοψε» 134.142 εισιτήρια!

Ο θεατής παρακολουθώντας την ταινία δεν παρασύρεται μόνο από τις δυνατές ερμηνείες και δεν προβληματίζεται σχετικά με το πρότυπο της γυναίκας αλλά  διαμορφώνει άποψη για το πώς έμοιαζε το κέντρο της Αθήνας εκείνη την περίοδο που έχει περάσει ανεπιστρεπτί.Στη διάρκεια της ταινίας εμφανίζονται σκηνές που έχουν γυριστεί στον Πειραιά, την Καστέλλα και το Μικρολίμανο αλλά υπάρχει και η πλατεία Αβησσυνίας, η οδός Ηφαίστου, η πλατεία Μοναστηρακίου, η Πύλη της Ρωμαϊκής Αγοράς, το Α’ Νεκροταφείο και η οδός Αναπαύσεως, η Ερμού, η Όθωνος και η Αμαλίας στο Σύνταγμα, η Βουκουρεστίου, η Πανεπιστημίου, η Χαριλάου Τρικούπη,η Καλλιδρομίου, η Πεσματζόγλου, το Αρσάκειο, τα δικαστήρια της οδού Σανταρόζα, οι ανηφοριές του Λυκαβηττού.

Η ταινία δέχτηκε αντικρουόμενες κριτικές. Οι πιο σκληρές προέρχονται από το χώρο των αριστερών εντύπων, γεγονός που προκαλεί εντύπωση.Για παράδειγμα, ο Αντώνης Μοσχοβάκης έγραψε στην Επιθεώρηση της Τέχνης:

Η χυδαιότητα και η ξετσιπωσιά παρουσιάζονται σαν ηρωισμός. Η μαγκιά και το σερτιλίκι, σαν παλληκαριά. (…) Το ξετραχηλισμένο αυτό γύναιο, η γυναίκα που δεν θέλει να παντρευτεί για να ‘χει το ελεύθερο να γλεντάει τη ζωή της, είναι ένας χαρακτήρας;

Η αλήθεια είναι πως αυτές οι κριτικές ήταν οι εξαιρέσεις. Από την πλευρά της η Ελένη Βλάχου, εκδότρια, δημοσιογράφος και χρονογράφος, έγραψε:

η “Στέλλα” είναι ένα καλοχτισμένο μελόδραμα που διηγείται με ευφυΐα και αίσθημα την ιστορία μιας ατίθασης, υπερήφανης και αρκετά άτακτης κοπέλας, της “Στέλλας” που ζητεί να συνδυάσει τον έρωτα και την ελευθερία και να βρει μια ευτυχία χωρίς δεσμούς.

 

MUST READ

«Ντου» Καρυπίδη σε Τσαγκαράκη