Φώτα, κάμερα, συντρίμμια, αντοχή: Πέντε φορές που ο σεισμός πρωταγωνίστησε στην οθόνη

«Σεισμός» στα ταμεία, καταστροφή στη μεγάλη οθόνη. Οι αποκαλυπτικές ταινίες καταστροφής (disaster movies) κυκλοφορούν από την αυγή του κινηματογράφου και ο σεισμός έχει υπάρξει συχνά καταλυτικός παράγοντας στις πλοκές σεναρίων με πληθώρα κινηματογραφικών υπερθεαμάτων που κυνηγούν συναισθήματα, αυτά του φόβου, της αγωνίας, και εν τέλει της κάθαρσης.

Συνήθως παραγωγές κοστοβόρες, οι ταινίες καταστροφής φλερτάρουν με το είδος της επιστημονικής φαντασίας. Ακραία καιρικά φαινόμενα, γεωλογικές ανακατατάξεις, βιομηχανικά ατυχήματα, σε πολλές από αυτές οι πρωταγωνιστές δεν προσπαθούν να νικήσουν την καταστροφή, παλεύουν να ελαχιστοποιήσουν την τραγικότητα της -όταν απλά δεν προσπαθούν να επιβιώσουν.

Διαβάστε επίσης: Εφές Αναντολού – Ρεάλ Μαδρίτης 79-73: Μεγάλη νίκη για τους Τούρκους πριν τον Παναθηναϊκό

Στη λίστα δεν υπάρχει και δεν μας αφορούν ταινίες όπως η δεύτερη περιπέτεια της Λάρα Κροφτ, το Lara Croft – Tomb Raider 2: Το Λίκνο της Ζωής που με αφορμή την καταστροφική ηφαιστειακή Μινωική έκρηξη στη νήσο Στρογγύλη, βρίσκει την ηρωίδα να αναζητά τον μυστικό χάρτη που οδηγεί στο μυθικό Κουτί της Πανδώρας σε ένα ναό που αποκαλύσθηκε μετά από ένα ισχυρό σεισμό στο νησί στια αρχές του 21ου αιώνα. Η ταινία του 2003, με αφορμή την πρόσφατη επικαιρότητα στη Σαντορίνη, έγινε ξανά trend, ωστόσο είναι ένα μαραμύθι που αποδυναμώνεται μέσα στο χρόνο.

Οι παρακάτω ταινίες ενσωματώνουν το φόβο με την ανάταση, αξιοποιούν αρχέγονους φόβους και αναδεικνύουν ήρωες και χαρακτήρες απέναντι στη οργισμένη δύναμη της φύσης και των τεκτονικών πλακών κάτω από τα πόδια μας.

Ταινίες που περιστρέφονται γύρω από τις ανατροπές μιας φυσικής καταστροφής, κάνουν βαθιές δηλώσεις για την ανθρώπινη φύση, τονίζουν την ανθεκτικότητα και το πείσμα της επιβίωσης και απεικονίζουν τον συναισθηματικό αντίκτυπο τέτοιων καταστροφών.

Ξεκινώντας από τις πιο κυριολεκτικές και καταλήγοντας στις πιο ανθρώπινες, αυτές είναι οι πέντε καλύτερες ταινίες που έφεραν το σεισμό στο κέντρο της πλοκής τους με πολλαπλές ατζέντες.

Σεισμός (1974)

Μια από τις πλέον πρωτότυπες ταινίες καταστροφής για τον Εγκέλαδο, ο Σεισμός ακολουθεί τη ζωή διαφορετικών χαρακτήρων στο Λος Άντζελες όταν η φυσική καταστροφή συγκλονίζει την πόλη.

Με πρωταγωνιστές τον Τσάρλτον Χέστον και την Άβα Γκάρντνερ ανάμεσα σε πολλούς άλλους, η ταινία παρουσιάζει την καταστροφή του Λος Άντζελες σε μεγάλη κλίμακα, με πολλές απίστευτα γυρισμένες σεκάνς που δείχνουν κτίρια να καταρρέουν και χαρακτήρες να αγωνίζονται να επιβιώσουν μέσα σε ένα αληθοφανές χάος.

Ο Σεισμός έχει μείνει στα κινηματογραφικά χρονικά για πολλούς λόγους, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης της τεχνολογίας Sensurround, η οποία προσομοίωνε την αίσθηση δονήσεων στα καθίσματα των κινηματογράφων. Ένα ιδιοφυές τεχνολογικό επίτευγμα της εποχής που παντρεύτηκε με τα πρακτικά εφέ της ίδιας της ταινίας, ο Σεισμός είναι ένα γνήσιο κλασικό του είδους φιλμ που αντέχει στο χρόνο.

Ακόμη και αν ορισμένα από τα εφέ του φαίνονται παρωχημένα σήμερα, η σαρωτική απεικόνιση της καταστροφής μιας πόλης και του ανθρώπινου κόστους που συνεπάγεται της χαρίζουν αντοχή και διάρκεια στο χρόνο.

Σεισμός (2019)

Τρία χρόνια μετά τις δονήσεις που δημιούργησαν ένα φονικό τσουνάμι στα νορβηγικά φιόρδ, ο γεωλόγος Κρίστιαν Είκγιορντ προσπαθεί ακόμη να ξεπεράσει το σοκ εκείνης της εμπειρίας όταν αντιλαμβάνεται ότι ένας ακόμη μεγαλύτερος σεισμός επίκειται κι ότι αυτή τη φορά το επίκεντρο θα είναι το Οσλό.

Με την πλειοψηφία των ανθρώπων γυρω του να δυσκολεύονται να πιστέψουν ότι μια τέτοια καταστροφή μπορεί να επαναληφθεί, ο Κρίστιαν θα κάνει ότι μπορεί για να σώσει την οικογένειά του και να προειδοποιήσει τις αρχές για τον κίνδυνο.

Συνέχεια του Κύματος του 2015 που απέδειξε ότι η ευρωπαϊκή βιομηχανία κινηματογράφου μπορεί να κάνει μια ταινία καταστροφής καλύτερα από το Χόλιγουντ, ο Σεισμός είναι στη ουσία του μια ταινία καταστροφή και ένα σπαρακτικό οικογενειακό δράμα. Το σενάριο αποτυπώνει εξίσου την ψυχολογική κατάσταση των ηρώων όσο και την συνεχώς αυξανόμενη αγωνία τους να επιβιώσουν ενώ η εξυπνάδα του να μη βιαστεί για το ολέθριο κρεσέντο του το διαφοροποιεί από άλλες, εύκολα λησμονημένες, ταινίες καταστροφής.

Ατμοσφαιρική φωτογραφία, εξαιρετικό sound design και μετρημένη χρήση ψηφιακών εφέ ο Σεισμός φέρνει σε πρώτο πλάνο την προσπάθεια για επιβίωση αποφεύγοντας μελοδραματισμούς.

Τhe Impossible (2012)

Το The Impossible (ισπανικά: Lo Imposible) διηγείται την πραγματική ιστορία μιας οικογένειας και την περιπέτεια που πέρασαν στο τσουνάμι του Ινδικού Ωκεανού το 2004.

Ρεαλιστική και με τους Γιούαν ΜακΓκρέγκορ και Ναόμι Γουότς στους πρωταγωνιστικούς ρόλους η αγγλόφωνη ισπανική δραματική ταινία, παραγωγής 2012 σε σκηνοθεσία Χουάν Αντόνιο Μπαγιόνα και σενάριο του Σέρχιο Γ. Σάντσεθ αφηγείται την ιστορία της Μαρία Μπέλετ, του συζύγού της Χένρι και των γιων τους Λούκας, Τόμας και Σάιμον που βρίσκονται σε διακοπές στην Ταϋλάνδη το 2004 όταν το τσουνάμι που προκλήθηκε από το σεισμό του Ινδικού Ωκεανού εκείνης της χρονιάς πλήττει το θέρετρο.

Τα γεγονότα της ταινίας βασίζονται στην αληθινή περιπέτεια της οικογένειας Μπελόν που βρέθηκε αντιμέτωπη με το τσουνάμι του Δεκεμβρίου του 2004 και κατάφερε να επιβιώσει.

Ο σκηνοθέτης της ταινίας, Χουάν Αντόνιο Μπαγιόνα, ήθελε να δώσει στο έργο του καθολικό και πανανθρώπινο ύφος, γι’ αυτό το λόγο αποφάσισε να αλλάξει το, ισπανικής καταγωγής, επίθετο της οικογένειας από Μπελόν σε Μπένετ, αφήνοντας την εθνικότητά των μελών της αδιευκρίνιστη.

Με προϋπολογισμό 45.000.000 δολάρια, η ταινία έφερε 198 εκατομμύρια δολάρια στα ταμεία και εξακολουθεί να είναι υπόδειγμα στην καταγραφή του συναισθηματικού κόστους μιας αναπάντεχης φυσικής καταστροφής.

Η χρήση πρακτικών εφέ της ταινίας για την αναδημιουργία του τσουνάμι κόβουν την ανάσα, η ερμηνεία της Γουότς (προτάθηκε για πολλά βραβεία) τη δικαιώνει και η ταινία κουβαλά στον πυρήνα της βαθιά ανθρώπινες ιστορίες για επιβίωση, απώλεια και αγάπη.

Τhe Wind Rises (2013)

Το The Wind Rises του Χαγιάο Μιγιαζάκι είναι γεμάτο από λυρική ομορφιά. Βασισμένη στην αληθινή ιστορία του Γίρο Χορικόσι, ενός από τους διασημότερους μηχανικούς αεροσκαφών που διέπρεψε κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, το The Wind Rises είναι ένα αντιπολεμικό έπος και για πολλούς η πλέον προσωπική ταινία του σπουδαίου μαέστρο των anime.

O μεγάλος σεισμός του 1923 που ισοπέδωσε το Τόκιο αποτυπώνεται με μια σεκάνς που σπανίζει και ο ρόλος του είναι καταλυτικός για τη μοίρα των ηρώων του. Ο σεισμός πυροδοτεί μια σειρά γεγονότων που διαμορφώνουν το προσωπικό και επαγγελματικό ταξίδι του Χορικόσι και συμβολίζει τις αναταραχές στη ζωή του ήρωα αλλά και της χώρας.

Αναδεικνύοντας με λεπτότητα την προσωπική ιστορία ενός νέου μέσα σε μια εθνική τραγωδία, το The Wind Rises ένα συγκλονιστικό και βαθιά συγκινητικό animation που το τοποθετεί στην κορυφή κάθε λίστας ταινιών καταστροφής που διεκδικούν ενσυναίσθηση.

Ο Χορικόσι, αντιμέτωπος με τα πάντα παραμένει αθεράπευτα ρομαντικός, ακούει Μπετόβεν και Σούμπερτ, αγαπά τη λογοτεχνία και τις σαίτες και είναι ανθεκτικός στο μένος της φύσης και των ανθρώπων.

Και η ζωή συνεχίζεται (1992)

Τον Ιούνιο του 1990, περίπου 40.000 άνθρωποι θα έχαναν τη ζωή τους στο Bόρειο Ιράν από έναν καταστροφικό σεισμό της τάξης μεγέθους των 7,4 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ, με επίκεντρο κοντά στην Κασπία Θάλασσα. Ανάμεσα στις πληγείσες περιοχές ήταν και το χωριό Κοκέρ, όπου ο σκηνοθέτης Αμπάς Κιαροστάμι είχε κάνει γυρίσματα της βραβευμένης ταινίας του Πού Είναι το Σπίτι του Φίλου μου; (Where is the Friend’s Home?).

Ο σπουδαίος σκηνοθέτης επιστρέφει στο χωριό ψάχνοντας για δυο μικρά παιδιά που είχε γνωρίσει ανάμεσα στα ερείπια και αναδεικνύει τη δύναμη των ανθρώπων σε έναν κινηματογραφικό ύμνο της ζωής ενάντια στον θάνατο.

Η ταινία Και η Ζωή Συνεχίζεται (And Life Goes On), κέρδισε το Βραβείο Ροσελίνι στις Κάνες το 1992, παντρεύοντας το ντοκιμαντέρ με τη μυθοπλασία σε ένα σπαρακτικό road trip στο σαρωτικό μονοπάτι του Εγκέλαδου.

Στην ταινία εμφανίζοντας οι αληθινοί κάτοικοι του χωριού που έζησε την καταστροφή, δραστήριοι, επίμονοι, ατσαλάκωτοι για ζωή.

Η ταινία του Κιαροστάμι αποτυπώνει ρεαλιστικά τη φυσική καταστροφή καδράροντας στις ζωές των ανθρώπων που αντέχουν να γιορτάζουν τη ζωή μέσα από συντρίμμια.

Η ταινία του Κιαροστάμι, μακριά από όλες τις προηγούμενες, αποφεύγει μελοδραματισμούς και ενσωματώνεται σε μια ατάκα που λέει ένας ηλικιωμένος σε κάποιο από τα ωμά πλάνα του.

MUST READ

Θρύλος στα Σπλίτ, μεγάλο διπλό επί της Γιαντράν (11-12, vid)

«Η τέχνη είναι για να αναζωογονεί τους ανθρώπους, όχι να τους εξασθενεί. Οπότε, το να συνεχίζεις να ζεις είναι, επίσης, μια τέχνη· νομίζω η πιο μεγαλειώδης από όλες».