Παιχνίδια Ερντογάν με «όπλο» την Αγία Σοφία – Τα επικρατέστερα σενάρια για το μέλλον της

Με διαδικασίες εξπρές συνεδρίασε χτες το ανώτατο συμβούλιο της Τουρκίας το οποίο, όπως αποδείχθηκε, δεν είχε σκοπό να αποφασίσει το αν η Αγία Σοφία θα μετατραπεί ή όχι σε τζαμί, καθώς εν τέλει επέλεξε να αποποιηθεί κάθε ευθύνη και να πετάξει το μπαλάκι στον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος και θα πάρει την τελική απόφαση για το μέλλον του νυν μουσείου και πρώην χριστιανικού ναού.

Ειδικότερα οι δικαστές, αν και αποφάνθηκαν ότι είναι σύννομες οι αποφάσεις του 10ου Τμήματος του 2008 και η Υπουργική Απόφαση του 1934, που προστατεύει το μουσειακό καθεστώς της Αγιάς Σοφιάς, ουσιαστικά γνωμοδοτούν ότι αρκεί ένα προεδρικό διάταγμα ώστε αυτό να αλλάξει.

Η επόμενη μέρα βρίσκει αναλυτές, πολιτικούς και διπλωμάτες να περιμένουν την τελική απόφαση για το αν ο ναός θα μετατραπεί σε τέμενος και επίσημα ή θα διατηρήσεις την σημερινή του ταυτότητα.

Η πιθανότερη ημερομηνία για την νέα απόφαση

Σύμφωνα με το ρεπορτάζ του ανταποκριτή του MEGA στην Κωνσταντινούπολη Ανδρέα Ρομπόπουλου, η τελική απόφαση του δικαστηρίου θα πάει για μετά τις 15 Ιουλίου με πιθανότερη ημερομηνία τις 17 Ιουλίου.

Υπενθυμίζεται ότι τις προηγούμενες μέρες υπήρξαν σημαντικές παρεμβάσεις υπέρ της διατήρησης του χαρακτήρα της Αγίας Σοφίας μεταξύ των οποίων του Μ. Πομπέο και του Οικουμενικού Πατριάρχη.

Στο μεταξύ ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Μ. Τσαβούσογλου βρέθηκε χθες στην Γερμανία. Ο κ. Τσαβούσογλου δήλωσε πως η Τουρκία είναι έτοιμη για διάλογο με την Ελλαδα και πως δεν θέλει να σφετεριστεί τα δικαιώματα κανενός, αλλά δεν θέλει και να μείνει έξω από το παιχνίδι στην Μεσόγειο. Οι συγκριμένες δηλώσεις Τσαβούσογλου φανερώνουν ότι η Άγκυρα δέχεται πιέσεις.

Οι πιέσεις όμως προς την Άγκυρα είναι και σε οικονομικό επίπεδο αφού ακυρώνεται γερμανική επένδυση μεγάλης εταιρείας στην Τουρκία.

Τα επικρατέστερα σενάρια – Οι επιλογές Ερντογάν

Όλοι οι διεθνείς αναλυτές συμφωνούν στο ότι ο τούρκος πρόεδρος άνοιξε το θέμα της Αγίας Σοφίας για να αντιμετωπίσει την πτώση της δημοτικότητάς του, να αποπροσανατολίσει τον κόσμο από τα προβλήματα του και να ξανακερδίσει τη δεξιά και εθνικιστική βάση της ισχύος του σύμφωνα με το ρεπορτάζ του ΑΝΤ1.

Τα σενάρια που κυκλοφορούν στον τουρκικό Τύπο είναι τα εξής:

Σενάριο 1ο
Άμεση μετατροπή σε τέμενος
Παράλληλο άνοιγμα της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης αν οι αντιδράσεις είναι έντονες
Σενάριο 2ο:
Προσευχή στις 15 ιουλίου χωρίς να αλλάξει το status
Χρησιμοποιεί το χαρτί της μετατροπής σε τζαμί όποτε τον βολεύει στον διεθνή στίβο
Σενάριο 3ο:
Προαναγγέλλει τη μετατροπή σε τζαμί και δεν προχωρεί άμεσα

Αλκιβιάδης Στεφανής: Αναμενόμενη η απόφαση του ανώτατου τουρκικού δικαστηρίου

Από την πλευρά του αναμενόμενη  χαρακτήρισε χθες την απόφαση του ανώτατου τουρκικού δικαστηρίου για την Αγιά Σοφιά ο υφυπουργός Εθνικής Άμυνας, Αλκιβιάδης Στεφανής, μιλώντας στους Αταίριαστους στην τηλεόραση του ΣΚΑΪ.

Εξήγησε ότι με την απόφαση αυτή το δικαστήριο βγαίνει έξω από το πολιτικό «μπρα ντε φερ» για την οικουμενικότητα ή μη του χώρου της Αγιάς Σοφιάς και παραπέμπει στην κυβέρνηση να αποφασίσει εκείνη πολιτικά τι θέλει να κάνει.

«Και αν λάβουμε υπόψη τις αντιδράσεις τις οποίες γέννησε η σκέψη αυτή του κ. Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, νομίζω ότι η απόφαση αυτή είναι και προς το συμφέρον του κ. Ερντογάν. Του δίνει χρόνο και τη δυνατότητα να διαπραγματευτεί αυτά τα οποία θέλει», τόνισε ο κ. Στεφανής.

Επανέλαβε επίσης ότι πρέπει να γίνει σε όλους αντιληπτό ότι το ζήτημα της Αγιάς Σοφιάς δεν είναι θέμα ελληνοτουρκικό αλλά παγκόσμιο και προειδοποίησε ότι χρειάζεται προσοχή καθώς μπορεί να φέρει στην επιφάνεια θρησκευτικές αντιπαλότητες.

«Θέλει πάρα πολύ προσοχή γιατί όποια απόφαση και να πάρεις, πιθανόν είναι να ακουμπήσει στο συναίσθημα ανθρώπων και να ξαναφέρει στην επιφάνεια θρησκευτικές αντιπαλότητες. Κάτι που στην εποχή μας δεν είναι δυνατό να υπάρχει και δεν το θέλει κανένας», τόνισε ο υφυπουργός Εθνικής Άμυνας.

ΗΠΑ: Να τηρηθεί το υπάρχον καθεστώς του μνημείου

Σε διεθνές επίπεδο, οι ΗΠΑ έχουν εντείνει την πίεση προς την τουρκική πλευρά, όπως φάνηκε και από την παρέμβαση του Αμερικανού ΥΠΕΞ, Μάικ Πομπέο. Ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας κάλεσε την τουρκική κυβέρνηση να διατηρήσει το υπάρχον καθεστώς του μνημείου, σε συνέχεια ανάλογων τοποθετήσεων του Στέιτ Ντιπάρτμεντ τις τελευταίες ημέρες.

Απαντώντας, πάντως, η Αγκυρα εξέφρασε την έκπληξή της για τη δήλωση του Αμερικανού ΥΠΕΞ, τονίζοντας πως η Αγία Σοφία είναι ιδιοκτησία της Τουρκίας, όπως όλα τα πολιτιστικά περιουσιακά στοιχεία που βρίσκονται στη χώρα, κάνοντας λόγο για εσωτερικό ζήτημα, στο πλαίσιο των κυριαρχικών δικαιωμάτων της.

Υπενθυμίζεται ότι, μεταξύ εκείνων που είχαν τοποθετηθεί τις τελευταίες ημέρες για το ζήτημα, ήταν και ο Οικουμενικός Πατριάρχης, τονίζοντας ότι μία τέτοια απόφαση «θα στρέψει εκατομμύρια χριστιανούς σε όλο τον κόσμο εναντίον του Ισλάμ».

Η Αγία Σοφία να παραμείνει ανοιχτή για όλους ζητά το Παρίσι

Το υπουργείο Εξωτερικών της Γαλλίας ζήτησε να παραμείνει «ανοιχτή για όλους» η Αγία Σοφία, λίγες ώρες αφότου το Συμβούλιο της Επικρατείας της Τουρκίας εξέτασε το αίτημα να μετατραπεί το μουσείο σε τζαμί.

«Ένα σύμβολο ανεξιθρησκίας και πολυπολιτισμικότητας, ο χώρος αυτός πρέπει να παραμείνει ανοιχτός για όλους», ανέφερε χαρακτηριστικά ένας εκπρόσωπος του υπουργείου.

Η Αγία Σοφία έχει ανακηρυχθεί Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς από την UNESCO και σήμερα είναι ένα από τα μνημεία με τη μεγαλύτερη επισκεψιμότητα στην Τουρκία.

Μεταξύ εκείνων που είχαν τοποθετηθεί τις τελευταίες ημέρες για το ζήτημα, ήταν και ο Οικουμενικός Πατριάρχης, τονίζοντας ότι μία τέτοια απόφαση «θα στρέψει εκατομμύρια χριστιανούς σε όλο τον κόσμο εναντίον του Ισλάμ».

Νωρίτερα, η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη τόνισε πως «η Αγία Σοφία είναι ένα εξαιρετικά σημαντικό μνημείο» και εμφανίστηκε πεπεισμένη ότι το ανώτερο δικαστήριο της Τουρκίας θα αρθεί πάνω από τις πολιτικές σκοπιμότητες και τις πολιτικές επιδιώξεις.

«Ισορροπημένη απόφαση» ζητά το ρωσικό ΥΠΕΞ

Για το ζήτημα της Αγίας Σοφίας τοποθετήθηκε και η εκπρόσωπος του ρωσικού ΥΠΕΞ, Μαρία Ζαχάροβα, επισημαίνοντας πως η Μόσχα αναμένει ότι η απόφαση για την «τύχη» της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη, θα λαμβάνει σοβαρά υπόψιν τις κατευθυντήριες γραμμές της UNESCO.

«Καταρχήν, πιστεύουμε ότι ο ναός της Αγίας Σοφίας είναι εξαιρετικά σημαντικός, από πολιτισμική και ιστορική άποψη, για ολόκληρη την ανθρωπότητα. Η UNESCO έχει συμπεριλάβει την Αγία Σοφία στον κατάλογο των Μνημείων Παγκόσμιας Κληρονομιάς και πιστεύουμε ότι οποιεσδήποτε αξιώσεις σχετικά με τον χαρακτήρα του μνημείου, συμπεριλαμβανομένης της διατήρησης και την προσβασιμότητάς του, θα είναι συμβατές με το καθεστώς που έχει θεσπίσει και υπαγορεύει ο διεθνής Οργανισμός».

Επίσης, η Μόσχα αναμένει ότι η απόφαση για την «μοίρα» της Αγίας Σοφίας θα έχει λάβει υπόψιν της το πόσο ευαίσθητο είναι το ζήτημα για τους θρησκευόμενους ανθρώπους.