ΑΟΖ: Σκληρό πόκερ για γερούς παίκτες – Τι αλλάζει με τη συμφωνία Ελλάδας και Ιταλίας

Ένα σκληρό διπλωματικό πόκερ για πολύ γερούς παίκτες, παίζεται στην ανατολική Μεσόγειο, με την Ελλάδα σε ρόλο πρωταγωνιστή.

Η ιστορική, όπως χαρακτηρίστηκε, συμφωνία με την Ιταλία για οριοθέτηση ΑΟΖ αλλά και τα επόμενα βήματα που θα γίνουν για προσέγγιση με την Αλβανία καθώς και με την Αίγυπτο, δημιουργούν νέα δεδομένα.

Σ’ αυτή την παρτίδα πόκερ γίνονται και υποχωρήσεις, υπάρχουν και «γκρίζα» σημεία, αλλά η μεγάλη εικόνα είναι αυτή που θα πρέπει να απασχολεί.

Με την Τουρκία σε ρόλο απειλητικού χωροφύλακα και με τις προκλήσεις να είναι καθημερινές, η Αθήνα δεν έχει άλλο δρόμο παρά να προχωρά σε διεθνείς συμφωνίες και κινήσεις σαν κι αυτήν για την ανακήρυξη κοινής ΑΟΖ με την Ιταλία.

Εστω κι αν έχουν γίνει παραχωρήσεις για τους Ιταλούς ψαράδες, αυτό που έχει σημασία είναι τα μηνύματα που εστάλησαν στην Αγκυρα.

Ειδικά μετά τις απειλές για έρευνες και γεωτρύπανα εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας την οποία αμφισβητούν οι Τούρκοι.

Με την συμφωνία με τους Ιταλούς πλέον ο Ερντογάν βρίσκει μπροστά του έναν ακόμη αντίπαλο ενώ ενδεχόμενη συμφωνία και με Αλβανία και με Αίγυπτο, θα καθιστά εξαιρετικά δύσκολες τις κινήσεις των Τούρκων στην περιοχή.

Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι ο «πληγωμένος» Ερντογάν δεν θα συνεχίσει να απειλεί ή δεν θα προσπαθήσει να προκαλέσει «θερμό» επεισόδιο στέλνοντας ανατολικά των ελληνικών νησιών (και στο πλαίσιο του τουρκολυβικού συμφώνου) γεωτρύπανα και φρεγάτες.

Σε κάθε περίπτωση η συμφωνία με την Ιταλία έχει χαιρετιστεί από όλα τα κόμματα ως θετική καθώς λύνει ένα πρόβλημα 43 ετών, σε μια ιδιαίτερα κρίσιμη γεωπολιτική περίοδο.

Τα 4 μηνύματα

Σύμφωνα με το ρεπορτάζ των «ΝΕΩΝ» και της Αλεξάνδρας Φωτάκη, η συμφωνία στέλνει 4 βασικά μηνύματα.

1.      Η οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών Ελλάδας – Ιταλίας επιβεβαιώνει το δικαίωμα των νησιών σε θαλάσσιες ζώνες, σύμφωνα με τις προβλέψεις του Δικαίου της Θάλασσας. Καταρρίπτει δε τον ισχυρισμό της Αγκυρας περί του αντιθέτου, στον οποίο στηρίχθηκε το τουρκολιβυκό μνημόνιο, το οποίο επιχειρείται να αξιοποιηθεί στο πλαίσιο των τουρκικών μεθοδεύσεων. Στο ίδιο πλαίσιο επαναβεβαιώνει και τη μέση γραμμή της συμφωνίας του 1977 για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας μεταξύ Ελλάδας – Ιταλίας ως οριογραμμή της ΑΟΖ των δύο χωρών. Ως ένα από τα πλέον σημαντικά στοιχεία της συμφωνίας χαρακτήρισε την επιβεβαίωση ότι τα νησιά δικαιούνται θαλάσσιες ζώνες και ο υπουργός Ενέργειας της Κυπριακής Δημοκρατίας, Γιώργος Λακκοτρύπης (Open TV), σημειώνοντας ότι αυτό έρχεται «σε άμεση αντιπαραβολή με την αυθαίρετη ρητορική της Τουρκίας ότι τα νησιά δεν δικαιούνται ΑΟΖ».

2.      Η Ελλάδα αποδεικνύει ότι απαντά στην τουρκική προκλητικότητα, επιμένοντας στην τήρηση του διεθνούς δικαίου και υπογράφει συμφωνίες που συνάδουν με αυτό, θωρακίζοντας τα κυριαρχικά της δικαιώματα.

3.      Ακυρώνει στην πράξη τις μονομερείς ενέργειες, αποδεικνύοντας μέσω της σύναψης τέτοιων συμφωνιών ότι πράξεις όπως η μονομερής κατάθεση συντεταγμένων στον ΟΗΕ, χωρίς προηγούμενη συνεννόηση των εμπλεκόμενων μερών δεν μπορούν να παραγάγουν έννομα αποτελέσματα. Η ελληνοϊταλική ΑΟΖ εμμέσως αντικρούει το τουρκολιβυκό σύμφωνο, όχι μόνον γιατί αναγνωρίζει θαλάσσιες ζώνες για τα νησιά, αλλά και επειδή μια μελλοντική οριοθέτηση ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδας και Λιβύης θα πρέπει να ακολουθεί την οριογραμμή της ελληνοϊταλικής ΑΟΖ, η οποία οδηγεί σε άλλη θαλάσσια ζώνη από εκείνη που χαράχθηκε από την εμπρηστική συμφωνία Ερντογάν – Σάρατζ.

4.      Παράλληλα, ιδιαίτερης σημασίας θεωρείται η Κοινή Γνωστοποίηση προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με την οποία Αθήνα και Ρώμη ζητούν τροποποίηση του κανονισμού περί κοινής αλιευτικής πολιτικής, έτσι ώστε όταν η Ελλάδα αποφασίσει να επεκτείνει την αιγιαλίτιδα ζώνη της έως τα 12 ναυτικά μίλια να διατηρηθεί η υπάρχουσα αλιευτική δραστηριότητα των ιταλών αλιέων στην περιοχή μεταξύ 6-12 μιλίων. Οπως υπογραμμίζουν διπλωματικές πηγές σχετικά, με αυτόν τον τρόπο η Ελλάδα διατηρεί και τονίζει το δικαίωμά της να προχωρήσει σε επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης στα 12 μίλια, δικαίωμα που σαφώς αναγνωρίζεται από την Ιταλία.

Τι λένε οι ειδικοί

Ο καθηγητής Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κώστας Λάβδας, μιλώντας στο liberal, χαρακτήρισε τη συμφωνία μεγάλης σημασίας καθώς αυτή αναγνωρίζει την επήρεια των νησιών και στέλνει ένα σήμα στον εξ ανατολών γείτονα για την εφαρμογή του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας, προσθέτει ωστόσο ότι δεν πρόκειται να ανακόψει τον τουρκικό αναθεωρητισμό, ούτε να αλλάξει με άμεσο και ριζικό τρόπο τις ισορροπίες που έχουν αρχίσει να διαμορφώνονται στην Αν.Μεσόγειο.

Εκτιμά ότι το στοίχημα για αντίστοιχες συμφωνίες με Αλβανία και κυρίως με Αίγυπτο θα είναι δύσκολο και θα πρέπει να δρομολογηθεί με συστηματικό, αλλά στην περίπτωση ειδικά της Αιγύπτου και με αθόρυβο τρόπο, τονίζοντας ταυτόχρονα ότι η ελληνική επιμονή θα δοκιμαστεί προσεχώς και απέναντι στην φιλοτουρκική πολιτική που ακολουθεί η κυβέρνηση Ράμα.

Μιλώντας στο Open ο ομότιμος καθηγητής στο Μέριλαντ Θεόδωρος Καρυώτης χαρακτηρίζει «γελοία» την τουρκολυβική συμφωνία.

Αναφέρει ότι δεν υπάρχει καμία περίπτωση να μας αμφισβητήσει ο Ερντογάν αν υπογράψουμε ΑΟΖ μετά την Ιταλία και με την Αίγυπτο και ξεκαθαρίζει ότι θα γίνει πόλεμος αν οι Τούρκοι βάλουν τρυπάνι στα ανοιχτά της Κρήτης, εκτιμώντας ότι θα υπάρξει παρέμβαση των ΗΠΑ για να «δώσουμε λίγη θάλασσα στους Τούρκους» και να λήξει το θέμα.

Η Ελλάδα είναι η μοναδική χώρα που έχει θαλάσσια σύνορα με 6 κράτη. Τα οφέλη (σ.σ.: από την οριοθέτηση ΑΟΖ με την Ιταλία) είναι ότι αυτή η θάλασσα μας ανήκει πλέον κι επίσημα. Είχαμε την υφαλοκρηπίδα, όμως η ΑΟΖ είναι σημαντικότερη γιατί περιλαμβάνει την αλιεία, το περιβάλλον κτλ. Εχει ωστόσο, ορισμένα προβλήματα στα θέματα αλιείας, είναι μία απαράδεκτη θέση, δεν έπρεπε να τους το δώσουμε αυτό. Αυτός είναι ο κύριος λόγος που δεν ήθελαν από το 1977 να υπογράψουμε, για την αλιεία. Κάτι που σημαίνει ότι θα ψαρεύουν στα ανοιχτά της Κρήτης και της Ρόδου».

Για την αναγκαιότητα να υπογραφεί οριοθέτηση ΑΟΖ και με την Αίγυπτο: «Το πιο κρίσιμο είναι τώρα με την Αίγυπτο. Το δίκαιο της θάλασσας απαγορεύει τμηματικές οριοθετήσεις. Αυτό θέλουν να το κάνουν (σ.σ.: οι Τούρκοι) γιατί σημαίνει ότι δεν θέλουν να έχουμε επαφή με Καστελόριζο και Στρογγύλη και θα χάσουμε και τα θαλάσσια σύνορα με την Κύπρο. Αυτό αν το κάνουν θα μπει σφήνα στο παράνομο τουρκολυβικό μνημόνιο.

Αν έρθει και η υπογραφή με την Αίγυπτο, μετά την Ιταλία θα είναι η πρώτη φορά που θα στριμώξουμε τον Τραμπ όταν ο Σίσι δεχθεί να κάνουμε τα θαλάσσια σύνορα και θα είναι η «σφήνα» που θα μας οδηγήσει ακόμα και στη Χάγη για να λυθούν αυτές οι διαφορές κάτι που απεύχεται ο Ερντογάν και η Λιβύη.

Τι είπε ο Δένδιας

Το επόμενο βήμα είναι το ταξίδι στην Αίγυπτο στις 18 Ιουνίου. «Υπάρχουν προσδοκίες για να καταλήξουμε σε συμφωνία για ΑΟΖ και με την Αίγυπτο» τόνισε μιλώντας το πρωί στον ΣΚΑΪ ο υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Δένδιας.

Για την ιστορική συμφωνία με την Ιταλία, είπε ότι η ελληνική διπλωματία δούλευε επί ένα χρόνο.

«Σαράντα χρόνια προσπαθούσαμε κι έγινε τώρα… Νομίζω το να μεγαλώνεις τον τόπο σου και τα δικαιώματα του και να το αφήνεις στις επόμενες γενιές είναι κάτι εξαιρετικό. Η μεγάλη εικόνα είναι ότι τα σύνορα της χώρας μας μεγάλωσαν» σημείωσε ο υπουργός Εξωτερικών.

Για την επίσκεψή του στο Κάιρο στις 18 Ιουνίου και το ενδεχόμενο συμφωνίας για ΑΟΖ με την Αίγυπτο, ξεκαθάρισε ότι «δεν πρέπει να είμαστε υπεραισιόδοξοι. Δουλεύαμε ένα χρόνο για την Ιταλία επί 14ωρα και 15ωρα… Οι Αιγύπτιοι προσπαθούν να μην μπλέκονται με θέματα άλλων χωρών στην περιοχή. Εάν μπορούσαν θα απέφευγαν να πατήσουν ‘’τουρκικό κάλο’’».

Ο υπουργός άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο τμηματικής συμφωνίας με την Αίγυπτο, τονίζοντας ότι «όταν δεν μπορείς να λύσεις το σύνολο είναι ωφέλιμο να λύσεις ένα μέρος είναι κάτι που μπορείς να συζητήσεις. Σημασία έχει να κανείς μια αρχή».

Τυχόν συμφωνία με το Κάιρο, τόνισε ο κ. Δένδιας θα προκαλούσε τεράστιο πρόβλημα, και λογικής ύπαρξης στο τουρκολιβυκή σύμφωνο, γιατί ήδη έχει πρόβλημα νομικής ύπαρξης, αποκαλύπτοντας ότι γι αυτό η Τουρκία πλειοδοτεί προς την Αίγυπτο «σας δίνουμε 30 με 40% παραπάνω απ’ ό,τι οι Έλληνες». Για τους Τούρκους, σημείωσε ο υπουργός Εξωτερικών, είναι εύκολο να υπόσχονται τα πάντα, δίνουν αέρα κοπανιστό.