Ο κορωνοϊός διαλύει την παγκόσμια οικονομία – Οι φόβοι της Ελλάδας

Η μάχη κατά του κοροναϊού δίνεται αυτή την ώρα στα νοσοκομεία και στα εργαστήρια για την εύρεση φαρμάκων, όμως, η μάχη για την επόμενη ημέρα δίνεται στα κέντρα αποφάσεων για την οικονομία. Ολες οι προβλέψεις δείχνουν ότι η πανδημία που βρίσκεται σε εξέλιξη θα προκαλέσει ύφεση παγκοσμίων διαστάσεων, και σίγουρα πολύ χειρότερη από αυτή του 2008.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου αλλά και ο ΟΗΕ μόλις χθες έκαναν λόγο για τεράστια οικονομική κρίση και για απώλεια τουλάχιστον 25 εκατ. θέσεων εργασίας.

Τα πάντα έχουν καταρρεύσει, οι αγορές κλυδωνίζονται, η ναυτιλία βρίσκεται στο χείλος της καταστροφής, η κατανάλωση είναι σε πτώση και κάθε οικονομική δραστηριότητα έχει παγώσει μιας και 3 δις άνθρωποι βρίσκονται σε καραντίνα.

Οι ηγέτες όλων των χωρών καλούνται να πάρουν πολύ σημαντικές αποφάσεις το επόμενο διάστημα καθώς μια ύφεση τεραστίων διαστάσεων μπορεί να προκαλέσει κοινωνικές εκρήξεις αλλά και οικονομική καταστροφή που δύσκολα θα αναστραφεί.

Ηδη στις Ηνωμένες Πολιτείες έχουν αντιληφθεί τι ακριβώς πάει να γίνει και προχωρούν σε παρεμβάσεις οι οποίες μπορούν να φτάσουν τα 7-8 τρισεκατομμύρια ευρώ. Κάθε οικογένεια θα λάβει επιταγή 1.200 ευρώ, ενώ η FED κόβει ζεστό χρήμα προκειμένου να κρατήσει ζωντανή την οικονομία.

Στην Ευρώπη, πέραν της γενναίας απόφαση της ΕΚΤ να προχωρήσει σε επαναγορά ομολόγων 750 δις ευρώ, οι Βρυξέλλες εμφανίζονται διστακτικές.

Πολεμικό ομόλογο τώρα

Μια δειλή απόφαση για χορήγηση 400-450 δις ευρώ αλλά με τη μορφή πιστοληπτικής γραμμής, δηλαδή μνημόνιο, είναι τόσο αστεία που δεν συζητείται καν ως σοβαρή προσπάθεια αναχαίτησης της κρίσης. Σήμερα θα συζητηθεί η πρόταση ηγετών της Ευρώπης, μεταξύ αυτών και του Κυριάκου Μητσοτάκη, για την έκδοση κορονο-ομολόγου. Ουσιαστικά για ένα ευρωομόλογο σαν κι αυτό που ποτέ η ΕΕ δεν έβγαλε όταν η Ελλάδα ικέτευε για σωτηρία.

Μια έκδοση αυτού του «πολεμικού ομολόγου» είναι επί της ουσίας εκτύπωση χρήματος προκειμένου να αποφευχθεί ακόμη και κατάρρευση του ευρωπαϊκού οικοδομήματος.

Μόνο με μια γενναία παρέμβαση θα μπορέσει και η Ελλάδα να ξεφύγει από το σπιράλ θανάτου που στήνεται γύρω από την επιδημία.

Τα μέτρα που έχει ανακοινώσει η κυβέρνηση για στήριξη επιχειρήσεων και εργαζόμενων είναι απλό τσιρότο σε μια μεγάλη πληγή ενώ και τα 12 δις που θα εξασφαλίσει από το έκτακτο QE της ΕΚΤ δύσκολα μπορεί να επαναφέρει την οικονομία σε ενάρετη τροχιά.

Ηδη εκφράζονται φόβοι για το κατά πόσο θα αντέξουν οι τράπεζες, ειδικά σε περίπτωση που παρατηρηθούν φαινόμενα 2015 με εκροή καταθέσεων.

Όπως αναφέρει το «Βήμα της Κυριακής»:

Παγκόσμια ύφεση αναμένουν πλέον για το 2020 οι οικονομολόγοι κορυφαίων διεθνών τραπεζών, εκτιμώντας πως το βάθος της θα είναι λιγότερο οδυνηρό σε σχέση με τις ισχυρές υφέσεις που βίωσε ο κόσμος το 1981-1982 και 2008-09, αλλά θα είναι ισχυρότερη των ηπιότερων υφέσεων του 2001 και των αρχών της δεκαετίας του 1990.

Αγορές και αναλυτές αναρωτιούνται πλέον αν οι παρεμβάσεις των κεντρικών τραπεζών αλλά και τα δημοσιονομικά πακέτα των κυβερνήσεων που ξεπερνούν συνολικά τα 9 τρισ. δολ. θα μπορέσουν τελικά να «γυρίσουν» τις οικονομίες, καθώς, όπως εκτιμούσαν και ορισμένοι διαχειριστές κεφαλαίων, η αλήθεια είναι ότι «όσα λεφτά και να πέσουν από τον ουρανό, αυτά δεν θεραπεύουν τον ιό».

Σύμφωνα με μια άτυπη ενημέρωση της Goldman Sachs σε 1.500 θεσμικούς επενδυτές της πάντως η αμερικανική τράπεζα εκτίμησε πως κατά τις επόμενες οκτώ εβδομάδες αναμένεται η κορύφωση του κορωνοϊού (Covid-19), ενώ οι χρηματιστηριακές αγορές που κατέρρευσαν σημειώνοντας απώλειες 23 τρισ. δολ. (28 δισ. ευρώ στο Χρηματιστήριο Αθηνών) σε λιγότερο από έναν μήνα θα ανακάμψουν στο 2ο εξάμηνο του έτους.

Ωστόσο, αν η ταχύτατη εξάπλωση του Covid-19 συνεχιστεί και στο τρίτο τρίμηνο, τότε η ύφεση θα είναι βαθύτερη και το σοκ για τις αγορές και τις οικονομίες ισχυρότερο.

Σε κάθε περίπτωση, η συζήτηση των οικονομολόγων επικεντρώνεται πλέον στο βάθος και στην έκταση της ύφεσης, την ώρα που τεχνικά θεωρείται πως η παγκόσμια οικονομία βρίσκεται σε ύφεση όταν ο ρυθμός αύξησης του παγκόσμιου ΑΕΠ κινείται στο όριο του 2% ή και χαμηλότερα.

Το βασικό σενάριο π.χ. πλέον του Chetan Ahya, επικεφαλής οικονομολόγου της Morgan Stanley, προβλέπει παγκόσμια ύφεση με το παγκόσμιο ΑΕΠ να κινείται στο 0,9% για το 2020, επίδοση χειρότερη από την κρίση του 2001 και αυτές των αρχών της δεκαετίας του 1990, αλλά και καλύτερη από την ύφεση του 2009 (+0,5%).

Ο Jan Hatzius, επικεφαλής οικονομολόγος της Goldman Sachs και η ομάδα του, αναμένουν αποδυνάμωση της παγκόσμιας ανάπτυξης στο 1,25% εφέτος, καθώς τα δρακόντεια μέτρα για τον περιορισμό της εξάπλωσης του νέου κορωνοϊού επιβαρύνουν την οικονομική δραστηριότητα σε κάθε γωνιά του πλανήτη, ενώ η σοβαρότητα και διάρκεια της πανδημίας, το πόσο γρήγορα θα ανακάμψουν οι δαπάνες όταν το φαινόμενο υποχωρήσει και η αποτελεσματικότητα της νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής θα καθορίσουν τις εξελίξεις.

Η Ιαπωνία και η ευρωζώνη εισέρχονται σε ύφεση, με το ΑΕΠ τους να συρρικνώνεται κατά 2,1% και 1,7% αντίστοιχα, όπως και οι ισχυρές οικονομίες του ευρώ: Γερμανία (-1,9%), Γαλλία (-0,9%), Ιταλία (-3,4%), Ισπανία (-1,3%). Στις ΗΠΑ η ανάπτυξη υποχωρεί στο 0,4% και δεν αποκλείεται να υποπέσει σε ύφεση, ενώ η ανάπτυξη στην Κίνα θα υποχωρήσει στο 3%, όταν απαιτείται ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ τουλάχιστον διπλάσιος για πηγαίνει καλύτερα ο κόσμος.

Κρίσιμο το καλοκαίρι για την Ελλάδα

Ενώ το έκτακτο «πακέτο πανδημίας» της ΕΚΤ των €750 δισ. που ανεβάζει τις προγραμματισμένες αγορές ομολόγων στα €1,1 τρισ. ευρώ οδήγησε σε αποκλιμάκωση του κόστους δανεισμού κυρίως της Ελλάδας και της Ιταλίας η οικονομία της ευρωζώνης σύμφωνα με τη Citigroup θα βρεθεί σε ύφεση 1,2% το 2020. Κλειδί για την εξέλιξη του ΑΕΠ της Ελλάδας αποτελεί ο έλεγχος του Covid-19 να επιτευχθεί προτού προχωρήσει το καλοκαίρι, αν και το ΑΕΠ αναμένεται να συρρικνώνεται για τρία τρίμηνα εφέτος, για να βρεθεί με βάση τις σημερινές εκτιμήσεις σε θετικό έδαφος το 4ο τρίμηνο και την ανάπτυξη να επανέρχεται στο 1,5% το 2021.

Η χειρότερη πτώση από το 1929 στις αγορές

«Η αφορμή της αναπόφευκτης ύφεσης (καθώς οι συνθήκες είχαν ωριμάσει) προέκυψε απρόβλεπτα από έναν μεταδοτικό ιό που άλλαξε ουσιαστικά άμεσα τις παγκόσμιες οικονομικές σταθερές» ανέφερε ο κ. Γιώργος Κοφινάκος, διευθύνων σύμβουλος της Stormharbour LLP London. Οπως τόνισε, έχουμε φτάσει στο σημείο να βλέπουμε τα χρηματιστήρια παγκοσμίως να σημειώνουν κάθετη πτώση (-30% κατά μέσο ορό σε έναν μήνα, η χειρότερη πτώση από το 1929), τις αποδόσεις των ομολόγων να εκτινάσσονται με την αύξηση του κόστους δανεισμού (εταιρικά και κρατικά ομόλογα αναδυόμενων αγορών έναντι των αμερικανικών κρατικών ομολόγων να αυξάνει από 1% έως και 20%), τον δείκτη Διακύμανσης VIX (Δείκτης Φόβου) να βρίσκεται στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων 40 χρόνων (από το 10 στο 82).

Ζοφερά σενάρια

Για την Ευρώπη ειδικότερα, την ήπειρο που πλήττεται προσώρας βαρύτερα από την πανδημία, οι προβλέψεις είναι ζοφερές. Οπως επίσης και για τις ΗΠΑ. Η JP Morgan προβλέπει για τις ΗΠΑ πτώση του ΑΕΠ κατά 2% το πρώτο τρίμηνο του έτους και κατά 3% το δεύτερο. Για την ευρωζώνη η αμερικανική τράπεζα προβλέπει πτώση του ΑΕΠ κατά 1,8% το πρώτο τρίμηνο και κατά 3,3% το δεύτερο. Ακόμα πιο απαισιόδοξος ο ευρωπαίος επίτροπος Εσωτερικής Αγοράς Τιερί Μπρετόν προέβλεψε ύφεση συνολικά για το έτος 2020 στο σύνολο της ΕΕ. «Πριν από την κρίση πιστεύαμε ότι θα έχουμε το τρέχον έτος ανάπτυξη της τάξεως του 1,4%. Τώρα σκεπτόμαστε ότι θα βιώσουμε μια συρρίκνωση του ευρωπαϊκού ΑΕΠ κατά 2% έως 2,5%» εξήγησε ο Μπρετόν.

Το παρήγορο στην παρούσα συγκυρία είναι ότι οι ιθύνοντες δείχνουν να αντιδρούν εγκαίρως. Κάποιοι και αντισυμβατικά! Οχι δυστυχώς η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, που η πρώτη «μετά-Ντράγκι» παρέμβασή της ήταν μια σκέτη απογοήτευση. Η Fed έδρασε πιο αποτελεσματικά προχωρώντας σε διπλή μείωση των επιτοκίων του δολαρίου. Και η Τράπεζα της Αγγλίας παρενέβη ουσιαστικότερα της ΕΚΤ. Επίσης προ ολίγων ημερών η επικεφαλής του ΔΝΤ Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα ανακοίνωσε ότι το Ταμείο είναι έτοιμο να εκταμιεύσει κονδύλια ύψους 1 τρισ. δολαρίων για να βοηθήσει τις εθνικές κυβερνήσεις να αντιμετωπίσουν τον κορωνοϊό – είκοσι κυβερνήσεις έχουν ήδη υποβάλει αίτημα για στήριξη, αποκάλυψε η Γκεοργκίεβα.

Τα περιθώρια

MUST READ

Με επιστροφές αλλά χωρίς Έσε ο Ολυμπιακός κόντρα στην ΑΕΚ

Με τα επιτόκια, όμως, να είναι εδώ και χρόνια ουσιαστικά μηδενικά ή και αρνητικά, όλοι αντιλαμβάνονται ότι τα περιθώρια νομισματικών παρεμβάσεων είναι περιορισμένα. Ο,τι μπορεί να περιμένουν οι χειμαζόμενες οικονομίες και οι επιχειρήσεις, όπως και οι κατατρομοκρατημένοι πολίτες είναι από δημοσιονομικές και εν γένει πολιτικές αποφάσεις των κυβερνήσεων. Και το ελπιδοφόρο είναι ότι υπάρχει κινητικότητα στις κυβερνήσεις. Ακόμη και στην κυβέρνηση του Βερολίνου, η οποία παρέμεινε επί μακρόν άπρακτη και παγερά απαθής κατά την προηγούμενη κρίση, κερδοσκοπώντας ουσιαστικά από την οικονομική συντριβή των, υποτίθεται, εταίρων της του ευρωπαϊκού Νότου.