Πλειστηριασμοί : Σοκ στους δανειολήπτες – Σκληρά μέτρα από τις τράπεζες – Τι φοβάται η κυβέρνηση

Ανελέητο κυνηγητό σε όλους τους δανειολήπτες με ληξιπρόθεσμες για χρόνια οφειλές που αρνούνται να συνεργαστούν για τη διευθέτηση του χρέους τους έχουν ήδη ξεκινήσει οι τράπεζες. Πρόκειται για δράσεις που θα κλιμακώνονται όσο περνούν οι μήνες και από την ερχόμενη Πρωτοχρονιά θα λάβουν πρωτοφανείς διαστάσεις, καθώς πέφτει το τελευταίο οχυρό έναντι των πλειστηριασμών με την εκπνοή της προθεσμίας υποβολής αιτήσεων για την προστασία της πρώτης κατοικίας, ενώ άμεσα ξεκινάει ο έλεγχος όλων των παλαιών υποθέσεων του Νόμου Κατσέλη που δεν έχουν ακόμη εκδικαστεί.

Οπως επισημαίνει χαρακτηριστικά τραπεζική πηγή, «οι μηχανές μας δουλεύουν στο φουλ. Ηδη αποστέλλονται εξώδικα και έχει ξεκινήσει η προεργασία για χιλιάδες καταγγελίες συμβάσεων. Αυτό σημαίνει ότι στις αρχές του 2020 ο αριθμός των ακινήτων όλων των ειδών, αξίας ακόμη και χαμηλότερης των 30.000 ευρώ, που θα ανέβουν στην ηλεκτρονική πλατφόρμα πλειστηριασμών θα ξεπεράσει κάθε προηγούμενο».

Ραγδαίες εξελίξεις

Σύμφωνα με τον ίδιο, «μέσα στα επόμενα δύο χρόνια θα πρέπει να γίνουν όσα δεν έγιναν σε σχεδόν πενταπλάσιο χρονικό διάστημα μετά το ξέσπασμα της κρίσης. Εάν αποτύχουμε και τώρα, οι εξελίξεις θα είναι ραγδαίες. Δυστυχώς, ο χρόνος έχει τελειώσει και κάθε καθυστέρηση από εδώ και στο εξής μπορεί να ενεργοποιήσει αλυσιδωτές αντιδράσεις, οδηγώντας ακόμη και σε μια νέα αναγκαστική ανακεφαλαιοποίηση».

Προσθέτει δε πως «με δεδομένο ότι όλες οι τιτλοποιήσεις από εδώ και στο εξής θα φέρουν την εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου μέσω του σχεδίου «Ηρακλής», όσο δεν λαμβάνονται δραστικά μέτρα για την ανάκτηση των οφειλομένων, τόσο θα αυξάνεται ο κίνδυνος χρήσης των κρατικών ενεχύρων σε βάρος του έλληνα φορολογουμένου, με ό,τι αυτό μπορεί να σημαίνει για τα δημοσιονομικά μεγέθη και για το κλίμα στην οικονομία».

Η πρώτη κατοικία

Αναμφίβολα, από την ερχόμενη χρονιά στο στόχαστρο θα μπει και η πρώτη κατοικία. Σύμφωνα με γενικό διευθυντή συστημικού ομίλου, «το πενιχρό ενδιαφέρον των δανειοληπτών για ένταξη στο πολύ ευνοϊκό καθεστώς ρύθμισης δανείων με ενέχυρο σπίτια δείχνει πως ακόμη δεν έχει σταλεί με σαφήνεια το μήνυμα στους οφειλέτες ότι τα ψέματα τελείωσαν και πως θα χάσουν την περιουσία τους».

Προσθέτει βέβαια ότι στόχο των τραπεζών δεν αποτελεί η μαζική ρευστοποίηση χιλιάδων ακινήτων. «Κάτι τέτοιο, εκτός του ότι είναι αδύνατο λόγω του μικρού ακόμη βάθους στην κτηματαγορά, θα προκαλέσει πίεση στις τιμές των ακινήτων, επιβαρύνοντας τους ισολογισμούς μας. Ωστόσο, εύκολες λύσεις στην παρούσα φάση δεν υπάρχουν. Είτε οι δανειολήπτες, έστω και στο παρά πέντε, θα συνεργαστούν για να ρυθμιστεί με δίκαιο και για τις δύο πλευρές τρόπο η οφειλή τους ή θα δουν το σπίτι τους να βγαίνει σε πλειστηριασμό» σημειώνει η ίδια πηγή.

Αναγνωρίζει πάντως τον αυξημένο κίνδυνο κοινωνικών εντάσεων, όπως συνέβη στην Ισπανία πριν από μερικά χρόνια λόγω των μαζικών εξώσεων, και ευελπιστεί πως τελικώς ένας μεγάλος αριθμός δανειοληπτών θα δεχθεί τους προτεινόμενους διακανονισμούς. Πρόκειται για ένα ζήτημα που προβληματίζει και την κυβέρνηση, σε μια περίοδο που οι σχέσεις της με τις τράπεζες δεν είναι και οι καλύτερες δυνατές. Δηλωτική του κλίματος έντασης μεταξύ του Μεγάρου Μαξίμου και των τραπεζικών διοικήσεων είναι η εν εξελίξει αντιπαράθεση για το θέμα των προμηθειών (αναλυτικό ρεπορτάζ στο ένθετο «Ανάπτυξη»).

Οι τραπεζίτες ανησυχούν για το ενδεχόμενο λήψης μέτρων προς την κατεύθυνση μείωσης του ρυθμού αύξησης των πλειστηριασμών. «Πρόκειται για καταστροφικό σενάριο, που μπορεί να εκτροχιάσει το χρονοδιάγραμμα αποκλιμάκωσης των «κόκκινων» δανείων που έχει συμφωνηθεί με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα» υποστηρίζει έμπειρο στέλεχος.

Δεν περπατά η ρύθμιση

«Δεν είναι τυχαίο πως ζητήσαμε από την κυβέρνηση τη διεύρυνση των κριτηρίων ένταξης στο νέο πλαίσιο για την πρώτη κατοικία ώστε να ρυθμιστούν με ευνοϊκό τρόπο όσο το δυνατόν περισσότερα δάνεια. Το τρέχον καθεστώς δεν λειτουργεί, όπως προκύπτει από την πορεία των αιτήσεων, οι οποίες απέχουν παρασάγγας από τις αρχικές προβλέψεις για 100.000 ή 150.000 δάνεια. Εάν δεν αλλάξει κάτι δραματικά το επόμενο δίμηνο, οι οφειλέτες που τελικά θα ενταχθούν στο καθεστώς είναι πιθανό να μην ξεπεράσουν ούτε το 10% αυτών των εκτιμήσεων, με κίνδυνο να αρχίσουν να βγαίνουν στο σφυρί χιλιάδες σπίτια από τον ερχόμενο Ιανουάριο».

Ανάλογα μικρό είναι το ενδιαφέρον των οφειλετών και κατά τις πρώτες πωλήσεις ανεξασφάλιστων δανείων σε funds. Πριν από κάθε συναλλαγή οι τράπεζες πρότειναν «κουρέματα» ακόμη και της τάξης του 95%, ωστόσο η αποδοχή των διακανονισμών δεν ξεπέρασε το 5%. Σύμφωνα με τραπεζικούς κύκλους, βασική αιτία της απόρριψης των προτάσεων αυτών αποτελεί η στρέβλωση της συναλλακτικής κουλτούρας και η αίσθηση ότι οι κακοπληρωτές θα μένουν για πάντα στο απυρόβλητο. Προσθέτουν ωστόσο πως «έφτασε το πλήρωμα του χρόνου και ο καθένας θα έλθει αντιμέτωπος με τις επιπτώσεις των αποφάσεών του. Τα funds που απέκτησαν τα χρέη θα επιχειρήσουν να ανακτήσουν ακόμη και το σύνολο των οφειλών».

Kαταγγελίες

Τραπεζική πηγή υποστηρίζει ότι «οι χιλιάδες δανειολήπτες που κρύβονται από τις τράπεζες για 10 ή 15 χρόνια δεν υπάρχει περίπτωση να γίνουν συνεργάσιμοι εάν παραμείνουμε χαλαροί στην αντιμετώπισή τους. Ως εκ τούτου οι αθρόες καταγγελίες δανείων αποτελούν το τελευταίο μας όπλο». Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι το 20%-25% των πλειστηριασμών αναστέλλεται λίγο πριν από τη διεξαγωγή τους, καθώς οι δανειολήπτες ύστερα από πολυετές κρυφτό εμφανίζονται και είναι διατεθειμένοι να καταβάλουν το 5%-10% της οφειλής, κατ’ απαίτηση του πιστωτή, για να ξεκινήσουν συζητήσεις για ρύθμιση των χρεών τους.

Σε εταιρείες διαχείρισης το 90% των επισφαλών απαιτήσεων

Από το 2020 το 90% των εντός ισολογισμού επισφαλών απαιτήσεων θα έχει περάσει στον διαχειριστικό έλεγχο τρίτων, οι οποίοι διαθέτουν την εμπειρία και την τεχνογνωσία για να διεκδικήσουν το συντομότερο δυνατό τις οφειλές. Ηδη η Intrum Hellas, κοινοπραξία της Τράπεζας Πειραιώς και του διεθνούς ομίλου Intrum, έχει αναλάβει το «καθάρισμα» 27 δισ. ευρώ «κόκκινων» δανείων του συστημικού ομίλου, ενώ σε εξέλιξη βρίσκεται ο διαγωνισμός της Eurobank για την ανάθεση των δικών της μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων ύψους 26 δισ. ευρώ σε τρίτους.

Την ίδια στιγμή η Alpha Bank ετοιμάζεται για τιτλοποίηση-μαμούθ ύψους 10-12 δισ. ευρώ και κατά πάσα πιθανότητα για την ανάθεση σε ανεξάρτητη εταιρεία της διαχείρισης όλων των προβληματικών της χαρτοφυλακίων που σήμερα ανέρχονται σε περίπου 20 δισ. ευρώ.

Ενδεικτική των προθέσεων των νέων διαχειριστών είναι η πολιτική που έχει ήδη αρχίσει να εφαρμόζει η PQH. Πρόκειται για την εταιρεία που έχει αναλάβει την ανάκτηση «κόκκινων» δάνειων 14 δισ. ευρώ που προήλθαν από τις «κακές τράπεζες» των πιστωτικών ιδρυμάτων που εκκαθαρίστηκαν τα προηγούμενα χρόνια. «Το Βήμα» έχει στην κατοχή του επιστολή της προς οφειλέτη που είχε λάβει καταναλωτικό δάνειο από την πρώην Αγροτική Τράπεζα και σήμερα η συνολική οφειλή μαζί με τους τόκους και τις λοιπές επιβαρύνσεις φτάνει τις 40.000 ευρώ. Η PQH του προτείνει τα εξής: «κούρεμα» του 10% του χρέους και αποπληρωμή του υπολοίπου σε 3 μηνιαίες δόσεις, με την πρώτη καταβολή εντός 45 ημερών από την αποστολή της επιστολής. Η μόνη περίπτωση να επαναξιολογηθεί η υπόθεση είναι ο δανειολήπτης να επικοινωνήσει με την PQH και να προσκομίσει όλα τα οικονομικά του στοιχεία.

Από κόσκινο τα δάνεια του ν. Κατσέλη

Στο στόχαστρο των τραπεζών θα βρεθούν και τα δάνεια του νόμου Κατσέλη. Ο λόγος γίνεται για περίπου 80.000 δανειολήπτες που έχουν υποβάλει πρόταση για δικαστική ρύθμιση των οφειλών τους αλλά ακόμη δεν έχει εκδικαστεί η υπόθεσή τους. Ωστόσο, μέχρι στιγμής δεν έχει γίνει αξιολόγηση για το αν πληρούν τα κριτήρια ένταξης στον νόμο. Με δεδομένο ότι πλέον στο περίπου 60% των αιτήσεων που φτάνουν στις αίθουσες των δικαστηρίων οι τράπεζες δικαιώνονται, εκτιμάται ότι κρύβονται πολλά λαβράκια στις εκκρεμείς υποθέσεις.

Για τον λόγο αυτόν ενεργοποιήθηκε την περασμένη Παρασκευή μια νέα πλατφόρμα, η οποία θα περάσει από κόσκινο τη συγκεκριμένη κατηγορία οφειλετών. Οι τράπεζες θα κάνουν πλήρη ακτινογραφία κάθε δανειολήπτη και εφόσον δεν πληροί τους όρους ένταξης στο καθεστώς προστασίας θα κινούνται νομικά για τη διεκδίκηση των οφειλομένων. Και ο πλειστηριασμός θα είναι αναπόφευκτος εάν ο κακοπληρωτής δεν δεχθεί τους όρους εξόφλησης που θα του προταθούν.

Νέο μοντέλο ρυθμίσεων από Πειραιώς και Intrum

Τη στιγμή που τα μέτρα ενάντια στους κακοπληρωτές γίνονται σκληρότερα, δημιουργείται ένα ευνοϊκό περιβάλλον σε όσους αντιμετωπίζουν σοβαρά οικονομικά προβλήματα και θέλουν να τακτοποιήσουν τα χρέη τους. Την περασμένη εβδομάδα βρέθηκε στην Αθήνα ο Μίκαελ Ερικσον, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Intrum, με αφορμή την ολοκλήρωση του deal με την Τράπεζα Πειραιώς, που αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες άμεσες ξένες επενδύσεις στη χώρα, καθώς έφτασε τα 400 εκατ. ευρώ. Οπως εξήγησε μιλώντας σε εκπροσώπους του Τύπου, παρουσία του διευθύνοντος συμβούλου του ελληνικού ομίλου Χρήστου Μεγάλου, η Intrum θα εισαγάγει στην ελληνική αγορά ένα νέο μοντέλο ρυθμίσεων. Συγκεκριμένα, όλα τα οικονομικά δεδομένα του οφειλέτη θα εισάγονται σε μια ψηφιακή πλατφόρμα που με βάση συγκεκριμένους αλγορίθμους θα προτείνει βιώσιμους διακανονισμούς με στόχο την ταχύτερη «θεραπεία» δανείων ιδιωτών και μικρομεσαίων επιχειρήσεων.