Οι 4 μεγάλες ανατροπές για εργαζόμενους και εργοδότες – Ολο το σχέδιο Βρούτση

Οι εργοδότες οι οποίοι απασχολούν το προσωπικό τους με υποκρυπτόμενη πλήρη εργασία αντί της μερικής που δηλώνουν, θα πληρώνουν αυτή τους την πρακτική πολύ ακριβά. Το επιτελείο του υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων Γιάννη Βρούτση έχει έτοιμες νέες διατάξεις νόμου με σκοπό την αποκάλυψη φαινομένων μερικής απασχόλησης – μαϊμού και κάθε παραπανίσια ώρα εργασίας πέραν της δηλωθείσας θα κοστίζει στους εργοδότες προσαύξηση ωρομισθίου 10% έως 15%. Στην αντίθετη περίπτωση οι κυρώσεις της εργατικής νομοθεσίας καραδοκούν, ένα σαφάρι 18.000 ελέγχων του ΕΦΚΑ και του ΣΕΠΕ βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη και το πρόστιμο των 10.500 ευρώ παραμένει παραπάνω από ενεργό.

«Πρέπει να νοικοκυρευτεί η αγορά, η οποία από το 2015 βρήκε διέξοδο στην εικονική ευέλικτη εργασία» διαμηνύει, σύμφωνα με πληροφορίες, στους συνεργάτες του ο Γιάννης Βρούτσης και προετοιμάζει ένα ακόμα νομοσχέδιο το οποίο είναι βέβαιο πως θα πυροδοτήσει έντονες συζητήσεις και πολιτική αντιπαράθεση.

Περιοδικές Δηλώσεις

Χωρίς τροπολογίες, σύμφωνα με τον έως τώρα σχεδιασμό, οι διατάξεις του νομοσχεδίου που αναμένεται να κατατεθεί τον Σεπτέμβριο κλείνουν την πόρτα στην υποβολή Αναλυτικών Περιοδικών Δηλώσεων από εργοδότες οι οποίοι δεν έχουν προηγουμένως καταβάλει ή ρυθμίσει τις οφειλές τους επί ασφαλιστικών εισφορών. Επιπλέον επιχειρείται με άλλες διατάξεις η αποκάλυψη των πλασματικών δικαιούχων επιδομάτων για εργαζομένους με εργόσημο, οι οποίοι μέχρι σήμερα παραμένουν άγνωστοι για το σύστημα Εργάνη. Η «ευέλικτη» εργασία η οποία στην πραγματικότητα τείνει προς την πλήρη γίνεται, με άλλες διατάξεις, ακριβότερη.

Το κερασάκι στην τούρτα τού υπό κατάρτιση νομοσχεδίου είναι οι αλλαγές στα έξοδα κηδείας. Μετά την ψήφιση των νέων διατάξεων τα έξοδα κηδείας θα καταβάλλονται αυτόματα και αυθημερόν στους δικαιούχους πλησιέστερους συγγενείς των θανόντων και θα είναι ενιαία για όλους. Εξοδα κηδείας από τα λεγόμενα «ευγενή» Ταμεία του παρελθόντος, τα οποία έφταναν ή και ξεπερνούσαν τα 5.000 ευρώ, θα περιοριστούν στη ζώνη των 750-800 ευρώ.

Οι ορκωτοί στον ΕΦΚΑ

Με άλλες διατάξεις στο ίδιο νομοσχέδιο, όπως αναφέρουν αποκλειστικές πληροφορίες που έχουν στη διάθεσή τους «ΤΑ ΝΕΑ Σαββατοκύριακο», οι ορκωτοί ελεγκτές πιάνουν δουλειά στον ΕΦΚΑ. Ο Γιάννης Βρούτσης πολλές φορές στο παρελθόν είχε έρθει σε έντονη αντιπαράθεση με την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ αναφορικά με τα πλεονάσματα του ΕΦΚΑ, τα οποία συνέβαλαν καταλυτικά στο πολιτικό αφήγημα των υπερπλεονασμάτων από την προηγούμενη κυβέρνηση. Ο σημερινός υπουργός Εργασίας υποστηρίζει ότι πλεονάσματα σε έναν φορέα ο οποίος επιχορηγείται από τον κρατικό προϋπολογισμό με 16 δισ. ευρώ δεν νοούνται και τώρα με τις νέες διατάξεις καθιερώνει τη σύνταξη ισολογισμού στον ΕΦΚΑ, αναδρομικά από το 2016. Αμεσα θα προκηρυχθεί διαγωνισμός για την πρόσληψη εταιρείας η οποία θα αναλάβει τη σύνταξη ισολογισμών στον ΕΦΚΑ, τους οποίους, όπως ορίζει ο νόμος, θα πρέπει να υπογράφουν ορκωτοί ελεγκτές. Οπως τονίζει ο Γιάννης Βρούτσης σε συνομιλητές του, θα πρέπει να αποκαλυφθεί η «πραγματική κατάσταση του ΕΦΚΑ ώστε να μην μπορεί ο κάθε υπουργός να λέει τα δικά του».

Το μεγάλο κόλπο

Ο ΕΦΚΑ, με τα πλεονάσματα των προηγούμενων ετών, έθρεψε το αφήγημα των υπερπλεονασμάτων της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ. Το μεγάλο «κόλπο», όπως έχουν καταγγείλει στο παρελθόν οι εργαζόμενοι στα ασφαλιστικά ταμεία, στήθηκε κυρίως τη διετία 2017-18 με όχημα τις ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις για εκκρεμείς συντάξεις. Το έλλειμμα του ΕΦΚΑ μετουσιώθηκε σε πλεόνασμα, ο κρατικός προϋπολογισμός εμφάνισε με τη σειρά του πρωτογενές υπερπλεόνασμα, το οποίο, όπως είναι γνωστό, μοιραζόταν στη συνέχεια υπό μορφή κοινωνικών μερισμάτων.

Εργόσημο

Μέχρι σήμερα το σύστημα Εργάνη δεν «βλέπει» όσους αμείβονται με εργόσημο. Μια πτυχή αυτής της «αδυναμίας» του συστήματος σχετίζεται με την καταβολή επιδομάτων σε μη δικαιούχους. Εργαζόμενος αμείβεται κανονικά με εργόσημο, επειδή όμως δεν είναι καταγεγραμμένος στο σύστημα Εργάνη, όταν γίνονται διασταυρώσεις για την καταβολή επιδομάτων, προκύπτουν δικαιούχοι οι οποίοι στην πράξη δεν θα έπρεπε να τα εισπράττουν. Με την προωθούμενη διάταξη νόμου, οι εργοδότες θα υποχρεωθούν κατά τη διαδικασία έκδοσης και εξαργύρωσης του εργοσήμου στις τράπεζες να δηλώνουν τα στοιχεία του εργαζομένου που απασχολούν στην Εργάνη.

Το εργόσημο αντικαθιστά την πληρωμή των απασχολουμένων και καλύπτει και τις εισφορές τους στον ασφαλιστικό τομέα. Κατά την εξαργύρωση του εργοσήμου παρακρατείται μέρος της αναγραφόμενης αξίας έναντι ασφαλιστικών εισφορών και αποδίδεται στον ασφαλιστικό φορέα κάλυψης του απασχολουμένου. Η έκδοση και εξαργύρωση εργοσήμου γίνονται από τους συμβεβλημένους φορείς υπηρεσιών πληρωμής, οι οποίοι διασυνδέονται μηχανογραφικά με τη βάση δεδομένων ΑΜΚΑ – ΕΜΑΕΣ που τηρείται στην ΗΔΙΚΑ ΑΕ. Μετά την ενεργοποίηση των νέων διατάξεων θα διασυνδέονται μηχανογραφικά και με την Εργάνη.

Εκδοση ΑΠΔ

Τον Μάρτιο του 2015 με μια τροπολογία καταργήθηκε η διάταξη με την οποία δεν γίνονταν δεκτές Αναλυτικές Περιοδικές Δηλώσεις (ΑΠΔ) για διαστήματα μισθολογικών περιόδων που δεν είχαν καταβληθεί οι οφειλόμενες ασφαλιστικές εισφορές. Καταργήθηκε επίσης η διάταξη που όριζε ότι η υποβολή ΑΠΔ επόμενων, μετά τη βεβαίωση οφειλής ασφαλιστικών περιόδων δεν γίνεται δεκτή μέσω Διαδικτύου εφόσον ο εργοδότης εξακολουθεί να μην καταβάλλει τις αντίστοιχες εισφορές και δεν έχει υπαχθεί σε καθεστώς ρύθμισης. Η τότε ηγεσία του υπουργείου Εργασίας είχε κρίνει ότι το μέτρο της αναστολής της υποβολής ΑΠΔ ήταν μη αποτελεσματικό μέτρο πίεσης εις βάρος των ασυνεπών στις κοινωνικοασφαλιστικές υποχρεώσεις τους εργοδοτών, με αποτέλεσμα να θίγονται τα ασφαλιστικά και συνταξιοδοτικά δικαιώματα των εργαζομένων.

Η σημερινή ηγεσία του υπουργείου Εργασίας έχει τελείως διαφορετική άποψη και επικαλείται στοιχεία τα οποία δείχνουν απώλεια εσόδων της τάξεως των 100 εκατ. ευρώ στον ΕΦΚΑ από την ώρα που ψηφίστηκε η διάταξη για τις ΑΠΔ. Το νομοσχέδιο θα κλείνει και πάλι την πόρτα της υποβολής των ΑΠΔ αν δεν έχουν προηγουμένως καταβληθεί ή ρυθμιστεί οι ασφαλιστικές εισφορές.

Οι υπερωρίες

Τα φαινόμενα των τετράωρων συμβάσεων μερικής απασχόλησης, όπου στο τέλος ο εργαζόμενος δουλεύει κανονικότατο οκτάωρο αν όχι παραπάνω, έχουν λάβει μορφή χιονοστιβάδας. Οι «τυχεροί» εργαζόμενοι πληρώνονται τις υπερωρίες.

Το υπουργείο Εργασίας σε στενή συνεργασία με τους επιθεωρητές Εργασίας έχουν θέσει ήδη σε εφαρμογή ένα σχέδιο εκτεταμένων εντατικών ελέγχων έως τα τέλη Οκτωβρίου με ιδιαίτερη έμφαση στις τουριστικές περιοχές. Προγραμματίζονται περισσότεροι από 18.000 έλεγχοι και εντός Σεπτεμβρίου οι ελεγκτές αναμένεται να αποκτήσουν ένα επιπλέον «όπλο». Με την προωθούμενη διάταξη νόμου θα ορίζεται ότι εάν για παράδειγμα ένας εργαζόμενος έχει σύμβαση τετράωρης εργασίας και κληθεί από τον εργοδότη του να δουλέψει μία ακόμα ώρα, αυτή την επιπλέον ώρα θα πρέπει να την πληρωθεί με προσαύξηση ωρομισθίου 10%-15%. Η επιπλέον μερική απασχόληση θα γίνει ακριβότερη, ενώ οι έλεγχοι για την αδήλωτη εργασία θα είναι εντατικοί υπό την απειλή τσουχτερών προστίμων. Ο «εφιάλτης» των 10.500 ευρώ τελεί υπό επανεξέταση.

Οι ευέλικτες μορφές απασχόλησης κυριαρχούν την τελευταία τετραετία στην αγορά εργασίας συμβάλλοντας στη μείωση της ανεργίας. Τα στοιχεία δείχνουν πως οι νέες προσλήψεις σε ποσοστό που ξεπερνά ακόμα και το 50% αφορούν ακριβώς θέσεις εργασίας με ελαστικούς όρους.

Εξοδα κηδείας

Η καθυστέρηση στη χορήγηση εξόδων κηδείας από τον ΕΦΚΑ με τα σημερινά δεδομένα μπορεί να φτάσει έως και τα δύο με τρία χρόνια. Με τις προωθούμενες διατάξεις θα ορίζεται η καταβολή τους στους πλησιέστερους συγγενείς των θανόντων αυθημερόν και αυτόματα, την ώρα της διαγραφής του ασφαλισμένου από το Μητρώο.

Παράλληλα όμως για ασφαλισμένους στα λεγόμενα «ευγενή» Ταμεία, όπου τα έξοδα κηδείας σύμφωνα με πηγές του υπουργείου Εργασίας ξεπερνούν σήμερα ακόμα και τα 5.000 ευρώ, προβλέπεται μαχαίρι. Τα έξοδα κηδείας θα καθορίζονται στη ζώνη των 750-800 ευρώ, ενώ θα προβλέπεται ότι εάν η σορός μεταφερθεί για ταφή σε άλλη πόλη από τον τόπο θανάτου θα καταβάλλονται επιπλέον έξοδα από 200 έως και 400 ευρώ ανάλογα με τα χιλιόμετρα.

Ο ΕΦΚΑ έχει γίνει αποδέκτης πολλών παραπόνων συγγενών θανόντων για σημαντικές καθυστερήσεις στην καταβολή εξόδων κηδείας, παραπέμποντας πρόσφατα στις  ελλείψεις μηχανογράφησης και το γεγονός ότι στο Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα του ΕΦΚΑ δεν είχαν περάσει ασφαλισμένοι κυρίως από τον πρώην ΟΓΑ και πρώην ΟΑΕΕ.

Ετσι, ενώ το ενιαίο όριο εξόδων κηδείας για όλους μπορεί να εφαρμοστεί άμεσα μετά την ψήφιση των διατάξεων, η αυθημερόν και αυτόματη καταβολή των ποσών μπορεί να χρειαστεί και άλλες παρεμβάσεις.