Το σενάριο «νέων Ιμίων», τα πολιτικά παιχνίδια και οι φόβοι στο Αιγαίο

Αν είναι κάτι που έχει προκαλέσει αίσθηση, εκνευρισμό, φόβους και ιδιαίτερη ανησυχία στο στρατιωτικό και πολιτικό προσωπικό της χώρας, δεν είναι τίποτε άλλο από τις δηλώσεις του ΑΓΕΕΘΑ, Ευ. Αποστολάκη, σε απόλυτο συντονισμό με τον Πάνο Καμμένο.

Ο μεν πρώτος που μίλησε για «ισοπέδωση» βραχονησίδας την οποία θα τολμήσουν να πατήσουν οι Τούρκοι, ο δεύτερος που έκανε λόγο για «συντριβή» και ανακήρυξε την ΑΟΖ στο Καστελόριζο εντός των επόμενων μηνών.

Αν δεν γίνονταν την ίδια χρονική στιγμή κι αν αυτές δεν συνδέονταν με τις λεκτικές προκλήσεις που έχουν αυξηθεί από την πλευρά της Τουρκίας, ίσως να περνούσαν απαρατήρητες. Όμως, το γεγονός ότι οι Τούρκοι «απάντησαν» με δεκάδες υπερπτήσεις και παραβιάσεις, δείχνει ότι στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο όλα είναι πιθανά. Οι ισορροπίες είναι κρίσιμες και κανείς δε μπορεί να προβλέψει τι μπορεί να συμβεί.

Με δεδομένες και τις αλλαγές που γίνονται καθημερινά στις συμμαχίες στην ευρύτερη περιοχή κι ένα γενικότερο διπλωματικό παιχνίδι που στήνεται (αποχώρηση ΗΠΑ από Συρία, εγκατάλειψη Κούρδων στο έλεος των Τούρκων, λεκτικός πόλεμος Ερντογάν – Νετανιάχου), η Ελλάδα μπαίνει στο 2019 με ένα πολύ δύσκολο, ανοικτό μέτωπο.

Όπως έγραψε το Βήμα της Κυριακής, το «φάντασμα των Ιμίων» εξακολουθεί να είναι παρόν και «να στοιχειώνει» τους έλληνες στρατιωτικούς επιτελείς. Το ενδεχόμενο κατάληψης μιας από τις διάσπαρτες νησίδες ή βράχους στο Αιγαίο παραμένει ίσως το βασικότερο σενάριο επί του οποίου διαμορφώνονται πολλοί εκ των σχεδιασμών των επιτελείων. Θα αποτελούσε δε μια εξέλιξη που θα καταρράκωνε πολύ βαθιά – σύμφωνα με ορισμένους, καταλυτικά – το ελληνικό ηθικό.

Επίσης, ένα από τα σενάρια που έχουν κατά καιρούς συζητηθεί στα υπουργεία Εξωτερικών και Αμυνας είναι το ενδεχόμενο η Αγκυρα να προχωρήσει σε μια κίνηση «τύπου Ιμίων» – δηλαδή να αποβιβάσει κομάντος σε βραχονησίδα – όχι όμως στο Αιγαίο, αλλά στην Ανατολική Μεσόγειο. Σε αυτή την περίπτωση, όλα τα μάτια στρέφονται στο σύμπλεγμα του Καστελλόριζου και η δυσκολία απάντησης από ελληνικής πλευράς αυξάνεται.

Το σύμπλεγμα του Καστελλόριζου περιλαμβάνει 14 νησιά, νησίδες και βράχους, εκ των οποίων τρία κατοικούνται: η Μεγίστη, η Στρογγύλη και η Ρω. Μια αποβατική κίνηση της Τουρκίας σε εκείνη την περιοχή θα είχε, σύμφωνα με τις σχετικές αναλύσεις, δύο σκοπούς.

Πρώτον, η Αγκυρα θα επανέφερε δυναμικά τη «θεωρία των γκρίζων ζωνών», ενδεχομένως καταλαμβάνοντας ή και αποκλείοντας – με στρατιωτικές δυνάμεις – μια από τις βραχονησίδες που ανήκουν στο σύμπλεγμα, ίσως εκείνη που βρίσκεται στο απώτατο νοτιοανατολικό σημείο. Με τον τρόπο αυτόν, η Τουρκία θα επανελάμβανε ότι ορισμένες νησίδες ή βράχοι που δεν καταγράφονται στις διεθνείς συνθήκες (στην προκειμένη περίπτωση στη Συνθήκη της Λωζάννης του 1923, στις ιταλοτουρκικές συμφωνίες του 1932 και στη Συνθήκη των Παρισίων του 1947) είναι αμφισβητούμενης κυριαρχίας. Η κατάληψη ελληνικού εδάφους θα μπορούσε να πυροδοτήσει έναν πιθανό βομβαρδισμό και η νομιμοποίηση μιας τέτοιας κίνησης δύσκολα θα αμφισβητούνταν. Ο δε αποκλεισμός του θα εξελισσόταν λογικά σε μια νομικο-διπλωματική μάχη με αβέβαιη χρονική εξέλιξη.

Δεύτερον, η Αγκυρα εμφανίζεται να ενδιαφέρεται περισσότερο για την Ανατολική Μεσόγειο παρά για το Αιγαίο στην παρούσα συγκυρία. Η ύπαρξη ενεργειακών πόρων είναι ο ξεκάθαρος λόγος, γι’ αυτό και η Τουρκία δεν επιθυμεί τον αποκλεισμό της. Η κατάληψη μιας νησίδας του απομονωμένου ελληνικού νησιωτικού συμπλέγματος «θα έσπαγε» de facto τον ενιαίο (όπως ορισμένοι θεωρούν) χώρο μεταξύ Ελλάδας και Κύπρου και τις θεωρητικά εφαπτόμενες Αποκλειστικές Οικονομικές Ζώνες (ΑΟΖ) των δύο χωρών. Δεν πρέπει φυσικά να λησμονείται ότι με βάση τη διεθνή νομολογία η ελληνική θέση για το Καστελλόριζο εμφανίζει αδυναμίες που ουδεμία ελληνική ηγεσία είχε ή έχει το σθένος να παραδεχθεί. Μια de facto τουρκική κίνηση όμως θα αναδείκνυε την ευαίσθητη ισορροπία σε όλο της το μεγαλείο και το δίλημμα θα ήταν αμείλικτο.

Ανησυχίες και σκέψεις

Όλα αυτά διαμορφώνουν ένα κλίμα ανησυχητικό, αν και δεν είναι λίγοι εκείνοι που πιστεύουν ότι από την πλευρά της Τουρκίας απλά το bulling θα παραμείνει σε λεκτικό επίπεδο μέχρι να μπει η Αγκυρα στο τραπέζι για το ενεργειακό μοίρασμα της πίτας.

Το ζήτημα είναι αν αληθεύουν τα σενάρια περί αποβάσεων, αν ο ΑΓΕΕΘΑ είχε όντως πληροφορίες από μυστικές υπηρεσίες για το ενδεχόμενο κατάληψης βραχονησίδας. Διότι ήδη πηγές της αντιπολίτευσης τον κατηγορούν ότι ο ναύαρχος «πολιτικολογεί» κι επί της ουσίας στηρίζει τα τρομολαγνικά σενάρια και τις πατριωτικές κορώνες που κατά καιρούς λέει ο Πάνος Καμμένος για ψηφοθηρικούς λόγους. «Δεν θα αποκλείαμε να δημιουργήσουν κλίμα έντασης με την Τουρκία για να έχουν πολιτικά οφέλη», λένε στελέχη της αντιπολίτευσης.

MUST READ

Ολυμπιακός: Οι δύο «διαβολοβδομάδες», τα 11 ματς σε 30 μέρες και το δυνατό «finish»

«Ενδεχομένως, να επιδιώκουν να εμφανιστούν σκληροί απέναντι στην Τουρκία για να ισοφαρίσουν τις απώλειες από το Μακεδονικό», λένε άλλοι.