ΕΝΦΙΑ: Εξι κρίσιμα ερωτήματα για την πρόταση να μεταφερθεί ο φόρος στους δήμους

Η πρόταση που έκανε μεγαλύτερη αίσθηση από όσα είπε ο Κυριάκος Μητσοτάκης στη Θεσσαλονίκη ήταν αυτή για τον ΕΝΦΙΑ. Σύμφωνα με τον πρόεδρο της Νέας Δημοκρατίας, σκοπός του είναι από το 2021 ο φόρος στα ακίνητα να μεταφερθεί στους δήμους.

Είπε συγκεκριμένα: «Είναι μια πρωτοβουλία που ενισχύει την τοπική αυτοδιοίκηση. Έως το 2021 η είσπραξη του ΕΝΦΙΑ και πόσο χαμηλός ή υψηλός είναι θα καθορίζεται από τους δήμους, με ταυτόχρονη περικοπή κεντρικών πόρων προς την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Αν ένας δήμαρχος θέλει να αυξήσει τον τοπικό φόρο θα μπορεί να το κάνει, αλλά θα λογοδοτεί στους πολίτες και για τον φόρο που επιβάλλει αλλά και για τις παροχές που θα προσφέρει στους πολίτες».

Όπως τόνισε, το κράτος δεν θα δίνει την επιχορήγηση των 2 δις ευρώ στην Τοπική Αυτοδιοίκηση η οποία θα εισπράττει ανάλογο ποσό περίπου από τον ΕΝΦΙΑ.

Η αλήθεια είναι ότι η πρόταση αυτή προξένησε μεγάλη συζήτηση, κυρίως ως προς το πώς θα μπορούσε να εφαρμοστεί, αν οι δήμοι έχουν τη δυνατότητα να αντικαταστήσουν το κράτος σ’ αυτό το κρίσιμο ζήτημα. Πρόκειται για ένα μέτρο που ισχύει σε πολλές χώρες του κόσμου και το οποίο είχε εξαγγελθεί και από τον Αντώνη Σαμαρά ως μέρος του οικονομικού του προγράμματος το 2015.

Τι είχε προτείνει η ΚΕΔΕ
Επίσης, τον Μάιο του 2015 ο Πάρις Κουκουλόπουλος, παλαιός αυτοδιοικητικός είχε καταθέσει σε συνέδριο της ΚΕΔΕ κι αυτός ένα σχέδιο που προέβλεπε την

εξ ολοκλήρου απόδοση του ΕΝΦΙΑ στην Τοπική Αυτοδιοίκηση από την 1/1/2017 και τη μετατροπή των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων σε μηχανισμό αναδιανομής υπέρ των ασθενέστερων Ο.Τ.Α.

Σύμφωνα με την πρόταση: «Οι Δήμοι θα έχουν τη δυνατότητα να προβαίνουν σε οριοθετημένες αλλαγές του, συν- πλην 10% έως και 20%, όχι όμως και να τον μηδενίσουν. Παράλληλα, θα έχουν και την υποχρέωση της διαρκούς επικαιροποίησης και εξορθολογισμού του. Διότι έχει πάρα πολλές ατέλειες και αδικίες ο ΕΝΦΙΑ, καθώς σχεδιάστηκε από το κέντρο, και η Αυτοδιοίκηση μπορεί να κάνει όλες εκείνες τις απαραίτητες παρεμβάσεις που θα τον εξορθολογίσουν, καθιστώντας τον, πραγματικά, ένα φόρο απόλυτα δίκαιο».

Επομένως, δεν πρόκειται για μια νέα εξαγγελία αλλά υπάρχει τουλάχιστον τέσσερα χρόνια στα συρτάρια του υπουργείου Οικονομικών χωρίς ποτέ κανείς να τολμήσει να το εφαρμόσει. Οι αυτοδιοικητικοί βλέπουν θετικά το μέτρο υπό προϋποθέσεις. Χαρακτηριστική ήταν η δήλωση του Γιώργου Καμίνη, δημάρχου Αθηναίων στον Σκάι το πρωί της Δευτέρας o οποίος είπε ότι ένα μέτρο που ισχύει σε όλο τον κόσμο γιατί να μη μπορεί να ισχύσει και στην Ελλάδα. Βρήκε θετική την πρόταση, ωστόσο, τόνισε ότι πρέπει να γίνει μεγάλη συζήτηση για σειρά ζητημάτων που συνδέονται με αυτή τη μεγάλη αλλαγή.

Πολλά ερωτήματα
Τα ερωτήματα που έχουν ήδη τεθεί από τους αυτοδιοικητικούς κι όχι μόνο αφορούν κυρίως στο πώς θα εφαρμοστεί το μέτρο καθώς και οι προηγούμενες προτάσεις και αυτή του Κυριάκου Μητσοτάκη έχει πολλές ασάφειες.

1. Ένα πρώτο ερώτημα είναι αν μπορούν οι δήμοι να γίνουν εισπρακτικός μηχανισμός, αν έχουν τα μέσα για να «κυνηγήσουν» τους ιδιοκτήτες. Εδώ δεν απαντάται το ερώτημα αν θα συνεχίσει το κράτος, μέσω της εφορίας, να εισπράττει το φόρο και μετά να τον αποδίδει στην Τοπική Αυτοδιοίκηση.

2. Το δεύτερο ερώτημα είναι αν θα συνεχίσει να έχει την εισπρακτική επιτυχία που έχει σήμερα ο φόρος. Από το 2011 που εφαρμόστηκε, ο ΕΝΦΙΑ αποδίδεται στο κράτος είτε μέσω της ΔΕΗ είτε μέσω της εφορίας. Πρόκειται, όμως, για απρόσωπες υπηρεσίες που ο πολίτης μπορεί να… βρίζει αλλά δεν έχει άμεση επαφή για να αντιδράσει. Όταν ο ΕΝΦΙΑ μεταφερθεί στον δήμαρχο και τους δημοτικούς συμβούλους οι οποίοι είναι γνωστοί και μιλούν καθημερινά με τους πολίτες, εκφράζονται φόβοι ότι πολλοί θα διαμαρτύρονται και δεν θα πληρώνουν. Αλλωστε, ήδη είναι πολλά τα χρέη των πολιτών στους δήμους τους, γιατί όχι να μην καταστεί ληξιπρόθεσμος και ο ΕΝΦΙΑ;

3. Ένα τρίτο ερώτημα αφορά την αρχιτεκτονική του φόρου. Θα μπορούν δήμαρχοι και δημοτικά συμβούλια να προχωρούν σε διορθώσεις προς τα πάνω ή προς τα κάτω, σύμφωνα με την πρόταση. Εχουν, όμως, αυτούς τους μηχανισμούς να το κάνουν και ποιος εγγυάται την αντικειμενικότητα των προτάσεων που θα καταθέτουν; Η μείωση του φόρου είναι εύκολη υπόθεση, η αύξηση, όμως, θα είναι πολύ δύσκολη.

4. Απαντήσεις θα πρέπει να δοθούν και με τη διαφορά μεταξύ των δήμων. Άλλο ένας δήμος με ακριβά ακίνητα και πλούσιους ιδιοκτήτες που θα πληρώνουν, επομένως θα υπάρχουν έσοδα, κι άλλο ένας δήμαρχος που πρέπει να διαχειριστεί ακίνητα μικρής αξίας και φτωχούς δημότες; Τι θα συμβεί στη δεύτερη περίπτωση; Θα κινδυνεύσουν να βάλουν λουκέτο; Θα απολύουν εργαζόμενους ή θα αναστέλλουν υπηρεσίες;

5. Πολλοί δήμοι τα τελευταία χρόνια έχουν χρεοκοπήσει, είτε λόγω κακής διαχείρισης είτε γιατί δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν στα λειτουργικά τους έξοδα. Αν ένας δήμος εισπράξει τον ΕΝΦΙΑ και χρεοκοπήσει τι θα συμβεί; Θα καλύπτεται από τον κρατικό κορβανά;

6. Τέλος, ποιος και με ποιο τρόπο θα αξιολογεί τις ανταποδοτικές υπηρεσίες των δήμων προς τους πολίτες που πληρώνουν τον ΕΝΦΙΑ;

Το μόνο σίγουρο είναι ότι ο φόρος στα ακίνητα ήρθε για να μείνει και δεν πρόκειται να καταργηθεί ποτέ, είτε παραμείνει στο κράτος είτε αποδοθεί στους δημάρχους.