Βόμβα έτοιμη να εκραγεί η στεγαστική κρίση στην ΕΕ – Λίγα σπίτια, πολλοί ενδιαφερόμενοι, υψηλά ενοίκια

Η στεγαστική κρίση στην Ευρώπη δεν φαίνεται να έχει τέλος στο άμεσο μέλλον, με τις τιμές να είναι σταθερά δυσανάλογες σε σχέση με τους μισθούς των πολιτών.

Μία κρίση χωρίς διέξοδο

Από το 2010, οι τιμές των κατοικιών στην ΕΕ έχουν αυξηθεί κατά 47% και τα ενοίκια κατά 18%, ξεπερνώντας τον πληθωρισμό. Το υψηλό κόστος κατασκευής, τα αυξανόμενα επιτόκια ενυπόθηκων δανείων και οι μειωμένες κατασκευαστικές δραστηριότητες έχουν επιβαρύνει την προσφορά.

Διαβάστε επίσης: Είναι οριστικό: Σε αυτό το ματς ντεμπουτάρει ο Έβανς

Ταυτόχρονα, η αύξηση των βραχυχρόνιων μισθώσεων και των αγορών ακινήτων με γνώμονα τις επενδύσεις διογκώνει τις τιμές, ιδίως στις πόλεις. Το βάρος πέφτει δυσανάλογα στα νοικοκυριά με χαμηλό εισόδημα, στους κατοίκους των πόλεων και στους νέους, ενώ λόγω των συνθηκών οι Νοτιοευρωπαίοι εγκαταλείπουν τα πατρικά τους σπίτια μετά την ηλικία των 30 ετών.

Το συγκεκριμένο ζήτημα αποτελεί εδώ και μήνες κεντρικό θέμα διαλόγου σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες που πασχίζουν να βάλουν στοπ στις τιμές που κινούνται ανοδικά χωρίς να λαμβάνουν υπόψη το βιωτικό επίπεδο των πολιτών.

Ωστόσο, παρά την πολιτική προσοχή, το στεγαστικό πρόβλημα συνεχίζει να επιδεινώνεται και οι κυβερνητικές παρεμβάσεις σε όλη την Ευρώπη δεν έχουν μέχρι στιγμής καταφέρει να ανακόψουν αυτή την τάση, τονίζει δημοσίευμα του Social Europe.

Όπως είναι λογικό, η επικρατούσα κατάσταση έχει ωθήσει τον κόσμο σε διαμαρτυρίες και απεργίες.

Η κοινωνική στέγαση και τα όρια στο κόστος διαμονής

Στην πραγματικότητα, υπάρχουν διάφορες πρωτοβουλίες που μπορεί να αναλάβει η ΕΕ, όπως η απόδοση προτεραιότητας στην οικονομική προσιτότητα της στέγασης στο Ευρωπαϊκό Εξάμηνο, με τη συμπερίληψη της αρχής ότι οι άνθρωποι δεν πρέπει να δαπανούν περισσότερο από ένα συγκεκριμένο ποσοστό του εισοδήματός τους για το κόστος στέγασης.

Στο πλαίσιο του στόχου της νέας Επιτροπής να αναθεωρήσει τους κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις, θα μπορούσε να καταργήσει τα στενά όρια της κοινωνικής στέγασης μόνο για άτομα που θεωρούνται «μειονεκτούντες πολίτες» και να τον επεκτείνει ώστε να περιλαμβάνει μια ευρύτερη κατανόηση της κατάστασης. Η ΕΕ θα πρέπει επίσης να ενισχύσει το ρόλο της στην ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών, επεκτείνοντας την πρωτοβουλία URBACT για τη βιώσιμη αστική συνεργασία, ώστε να συμπεριλάβει την οικονομική προσιτότητα της στέγασης.

Το πολυσχιδές πρόβλημα της στέγασης

Η στέγαση επηρεάζει σημαντικά πολλές από τις προτεραιότητες της νέας Επιτροπής της ΕΕ. Πέρα από τις επιπτώσεις της στην ευημερία εκατομμυρίων Ευρωπαίων, η κρίση της στέγασης επηρεάζει επίσης την ενεργειακή μετάβαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δεδομένου ότι τα κτίρια ευθύνονται για το 40% της ενεργειακής κατανάλωσης της Ευρώπης.

Η κρίση στέγασης στην ΕΕ εμποδίζει την ανταγωνιστικότητα και την οικονομική ανάπτυξη, καθώς το υψηλό κόστος στέγασης μειώνει το διαθέσιμο εισόδημα, περιορίζοντας τις δαπάνες σε τομείς υψηλής αξίας, όπως η τεχνολογία και οι πράσινες βιομηχανίες. Οι νέοι επαγγελματίες δυσκολεύονται να αντέξουν οικονομικά την αστική στέγαση, οδηγώντας σε έλλειψη ταλέντων σε βασικές πόλεις και ανακόπτοντας την ανάπτυξη των επιχειρήσεων και την καινοτομία. Η στεγαστική κρίση επιδεινώνει επίσης την οικονομική και περιφερειακή ανισότητα, δημιουργώντας οικονομικά χάσματα που υπονομεύουν τους στόχους ευημερίας της ΕΕ, αναφέρει το ίδιο δημοσίευμα.

Η στεγαστική κρίση απειλεί επίσης την προτεραιότητα της ΕΕ στην διαφύλαξη της δημοκρατίας, καθώς οι πολίτες συνδέουν στενά τη νομιμότητα των πολιτικών συστημάτων με τα οικονομικά αποτελέσματα που προσφέρουν. Οι οικονομικές κρίσεις των τελευταίων δεκαετιών, οι οποίες επιδεινώνονται από την αργή ανάπτυξη και τον πληθωρισμό, αποτελούν μία από τις κύριες αιτίες της διάβρωσης της εμπιστοσύνης των πολιτών στη δημοκρατία σε ολόκληρη την Ευρώπη. Πολλοί Ευρωπαίοι, ιδίως οι νέοι, απογοητεύονται, καθώς θεωρούν ότι πολιτεύματα δεν ανταποκρίνονται στις οικονομικές τους απαιτήσεις. Αυτή η απογοήτευση μπορεί να τους ωθήσει να ψηφίσουν εξτρεμιστικά κόμματα.

Αντιστρόφως ανάλογες οι τιμές των κατοικιών με τους μισθούς στην Ελλάδα

«Άνθρωποι που έχουν περάσει τα 30 συνεχίζουν να ζουν με τους γονείς τους, επειδή δεν μπορούν να βρουν κανένα οικονομικά προσιτό διαμέρισμα. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδας οι τιμές των κατοικιών στην Αττική έχουν ανέβει κατά 88% από το 2017 – και κατά 69% κατά μέσο όρο σε ολόκληρη τη χώρα – με τις τιμές των ενοικίων να ακολουθούν» ανέφερε ο ανταποκριτής του Γερμανικού Δημοσιογραφικού Δικτύου (RND) στην Αθήνα, Γκερντ Χέλερ, σε ρεπορτάζ του.

Όπως υποστήριζε, «το ελληνικό μεσιτικό portal «Spitogatos” αναφέρει πως από το 2019 τα ενοίκια έχουν ανέβει στη χώρα κατά 35%. Σε περιοχές της Αθήνας η τιμή ανά τετραγωνικό μέτρο φτάνει ή και ξεπερνάει τα 20 ευρώ, ενώ και σε εργατικά προάστια, όπως το Πέραμα, ένα διαμέρισμα 80 τ.μ. έχει ενοίκιο γύρω στα 600 ευρώ».

Με βάση όσα επισημαίνουν τα σχετικά στοιχεία της Eurostat, οι πολίτες της Ελλάδας αναγκάζονται να καταβάλλουν το 35,2% του εισοδήματός τους για τη στέγασή τους, ποσοστό μεγαλύτερο από οπουδήποτε αλλού στην ΕΕ, ανέφερε η Deutsche Welle.

Οι συγκεκριμένες συνθήκες έχουν ωθήσει τα ζευγάρια να θεωρούν δύσκολο εγχείρημα να κάνουν παιδιά, ξεκινώντας από το ότι είναι αδύνατη η εύρεση διαμερίσματος που θα μπορούσαν να αντέξουν οικονομικά. Η μείωση των γεννήσεων φαίνεται ότι θα επηρεάσει στο μέλλον τις οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες.

Τι συμβάλλει στις υψηλές τιμές των ενοικίων στο κέντρο της Αθήνας

Ανάμεσα στις αιτίες που μπορεί να θεωρήσει κανείς ότι οδηγούν στην άνοδο των ενοικίων, αλλά και των τιμών αγοράς κατοικιών, είναι η μειωμένη οικοδόμηση νέων ακινήτων κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης, αλλά και οι συμβάσεις βραχυχρόνιας μίσθωσης, που κατ’ έτος είναι δεκάδες χιλιάδες. Αυτό έχεις ως αποτέλεσμα τον περιορισμό των σπιτιών που παρέχονται για μακροχρόνια ενοικίαση.

Παράλληλα, πρόβλημα δημιουργούν και τα ακίνητα που μένουν άδεια και αναξιοποίητα στην Αθήνα.

Όπως είχε κάνει γνωστό σε παλαιότερο δημοσίευμά της η Deutsche Welle, στην Αθήνα τα ακατοίκητα σπίτια ανέρχονται, περίπου, στα 150.000 και τα περισσότερα είναι αρκετά παλιά, με αποτέλεσμα να χρειάζονται ανακαίνιση.

Στην μη αξιοποίηση των άδειων κατοικιών συμβάλλει και το γεγονός ότι συχνά ανήκουν σε παραπάνω από έναν ιδιοκτήτες, καθιστώντας την ενοικίαση, την πώληση ή την ανακαίνιση του σπιτιού αρκετά πιο δύσκολη.

Η πολυσυζητημένη αντίστοιχη περίπτωση της Ισπανίας

Όπως και στην Ελλάδα, η Ισπανία είναι αντιμέτωπη με ένα τρομερό στεγαστικό πρόβλημα και τους ιδιοκτήτες ακινήτων να κινούνται «εχθρικά» προς τους μακροχρόνιους ενοικιαστές τους, στοχεύοντας στην βραχυχρόνια μίσθωση.

«Η τρέχουσα ‘φούσκα’ των ενοικίων ενθαρρύνει πολλούς μεγαλοϊδιοκτήτες να κάνουν αυτό που κάνουν εδώ [στην Μαδρίτη]», λέει η Μπλάνκα Κάστρο, μιλώντας στο BBC. «Το οποίο είναι να ξεφορτωθούν τους σημερινούς ενοικιαστές που βρίσκονται εδώ για μεγάλο χρονικό διάστημα, προκειμένου να έχουν βραχυπρόθεσμα τουριστικά διαμερίσματα ή απλώς να ανεβάσουν το ενοίκιο».

Ενώ οι μισθοί έχουν αυξηθεί κατά περίπου 20% την τελευταία δεκαετία, το μέσο ενοίκιο στην Ισπανία έχει διπλασιαστεί την ίδια περίοδο. Μόνο κατά το τελευταίο έτος υπήρξε αύξηση 11%, σύμφωνα με τα στοιχεία της πύλης ακινήτων Idealista, και η στέγαση έχει γίνει η μεγαλύτερη ανησυχία των Ισπανών.

Δημιουργεί επίσης οργή, με τους Ισπανούς να βγαίνουν στους δρόμους για να απαιτήσουν από τις αρχές να αναλάβουν δράση για να γίνει η στέγαση πιο προσιτή. Το Σάββατο 5 Απριλίου χιλιάδες άνθρωποι αναμένεται να διαδηλώσουν στη Μαδρίτη και σε δεκάδες άλλες πόλεις.

Μεγάλη η ανισορροπία εντός των ισπανικών συνόρων

Μια έκθεση της κεντρικής τράπεζας της Ισπανίας διαπίστωσε ότι σχεδόν το 40% των οικογενειών που νοικιάζουν κατοικίες ξοδεύουν πλέον πάνω από το 40% του εισοδήματός τους για τη στέγασή τους.

«Το σημερινό πρόβλημα είναι μια τεράστια ανισορροπία μεταξύ προσφοράς και ζήτησης», λέει ο Χουάν Βιλλέν, της Idealista. «Η ζήτηση είναι πολύ καλή, η οικονομία αναπτύσσεται πολύ, αλλά η προσφορά μειώνεται πολύ γρήγορα».

Ο κ. Βιλλέν φέρνει ως παράδειγμα τη Βαρκελώνη, όπου οι αυξήσεις των ενοικίων έχουν γίνει διαβόητες. Ενώ πριν από πέντε χρόνια 9 οικογένειες ανταγωνίζονταν για να νοικιάσουν κάθε ακίνητο στην πόλη, ο αριθμός αυτός έχει αυξηθεί σε 54. Το κόστος ενοικίασης κατά τη διάρκεια αυτού του χρονικού διαστήματος αυξήθηκε κατά 60%, προσθέτει.

«Πρέπει να χτίσουμε περισσότερα ακίνητα», λέει ο ίδιος. «Και από την πλευρά της ενοικίασης χρειαζόμαστε περισσότερους ανθρώπους πρόθυμους να νοικιάσουν τα ακίνητά τους ή πρόθυμους να αγοράσουν ακίνητα, να τα ανακαινίσουν και να τα διαθέσουν στην αγορά ενοικίασης».

Η κεντρική κυβέρνηση έχει χαρακτηρίσει την κατάσταση ως «κοινωνική κατάσταση έκτακτης ανάγκης» και συμφωνεί ότι η έλλειψη εφοδιασμού οδηγεί στην κρίση. Πέρυσι, το Υπουργείο Στέγασης εκτίμησε ότι η χώρα χρειάζεται από 600.000 έως ένα εκατομμύριο νέες κατοικίες τα επόμενα τέσσερα χρόνια προκειμένου να καλύψει τη ζήτηση.

Η κυβέρνηση έχει λάβει μέτρα για να δώσει κίνητρα για την κατασκευή, κατανέμοντας γη για την κατασκευή προσιτών κατοικιών, ενώ προσπαθεί να διασφαλίσει ότι οι δημόσιες κατοικίες δεν θα καταλήξουν στην ιδιωτική αγορά, κάτι που αποτελούσε πρόβλημα στο παρελθόν.