Ο πλανήτης εκπέμπει σήμα κινδύνου – Οι ανθρωπιστικές κρίσεις βαθαίνουν, οι ένοπλες συγκρούσεις κλιμακώνονται

Καθώς διανύουμε τις πρώτες ημέρες του 2025, ο πλανήτης βιώνει έναν άνευ προηγουμένου αριθμό συγκρούσεων που είναι κυρίως εσωτερικές, αλλά σταδιακά ολοένα και πιο διεθνοποιημένες.

Μοιάζουν, δε, ολοένα και πιο δυσεπίλυτες λόγω της αυξανόμενης εμπλοκής τόσο των εσωτερικών όσο και των εξωτερικών παραγόντων, της κλιμάκωσης των γεωπολιτικών εντάσεων και της φθίνουσας νομιμότητας των πολυμερών θεσμών.

Διαβάστε επίσης: Νάπολι – Γιουβέντους 2-1: Με ανατροπή την… κατατρόπωσε και ξανά προς τον τίτλο τραβά!

Οι ενεργές ένοπλες συγκρούσεις και η αστάθεια εξακολουθούν να πυροδοτούν ανθρωπιστικές κρίσεις σε κράτη που πλήττονται από συγκρούσεις· στην Αφρική, την Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή και την Ασία.

Ο αριθμός των ανθρώπων που χρειάζονται βοήθεια έχει εκτοξευθεί στα ύψη τα τελευταία πέντε χρόνια, ενώ ο ανθρώπινος απολογισμός της ένοπλης βίας συνεχίζει και αυτός να αυξάνεται: η ανάλυση της τελευταίας έρευνας του Διεθνούς Ινστιτούτου Στρατηγικών Μελετών για τις ένοπλες συγκρούσεις διαπιστώνει αύξηση των θανάτων κατά 37% τα τελευταία δύο χρόνια.

Ο πλανήτης εκπέμπει SOS

Οι συγκρούσεις, η πείνα, η κλιματική αλλαγή, η πολιτική αστάθεια και μια σειρά από άλλες προκλήσεις τοποθετούν τις ακόλουθες χώρες στο χείλος του νοητού γκρεμού των ανταγωνισμών.

Σουδάν

Μετά από ένα καλοκαίρι μαζικών διαδηλώσεων το 2019, ο πρόεδρος του Σουδάν Ομάρ αλ-Μπασίρ εκδιώχθηκε από το αξίωμα και αντικαταστάθηκε από μια μεταβατική κυβέρνηση επιφορτισμένη να οδηγήσει τη χώρα προς τη δημοκρατική διακυβέρνηση. Ωστόσο, η μετάβαση παρακωλύθηκε από ένα πραξικόπημα το 2021 υπό την ηγεσία των Σουδανικών Ενόπλων Δυνάμεων (SAF) και των Δυνάμεων Ταχείας Υποστήριξης (RSF). Η συμμαχία τους κατέρρευσε στις 15 Απριλίου 2023, πυροδοτώντας τη βία στην πρωτεύουσα του Χαρτούμ που γρήγορα εξαπλώθηκε σε ολόκληρη τη χώρα.

Το Γραφείο Συντονισμού Ανθρωπιστικών Υποθέσεων (OCHA) των Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) εκτιμά ότι πάνω από το 63% του πληθυσμού του Σουδάν θα χρειαστεί ανθρωπιστική βοήθεια το 2025. Το OCHA έχει ζητήσει 10,28 δισεκατομμύρια δολάρια για να καλύψει τις άμεσες ανάγκες τόσο των 30,4 εκατομμυρίων Σουδανών που βρίσκονται ακόμη στη χώρα όσο και των 5 εκατομμυρίων Σουδανών που έχουν εκτοπιστεί στο εξωτερικό.

Συρία

Αυτό που στη Συρία ξεκίνησε ως μια ειρηνική διαμαρτυρία το 2011, τελικά μετετράπηκε σε μια πολυετή σύγκρουση, που πλέον έχει υπερβεί τα 10 χρόνια δεκαετία, γέννησε τη μεγαλύτερη προσφυγική κρίση στον πλανήτη, καθώς και τη μεγαλύτερη κρίση εσωτερικού εκτοπισμού. Η σχετική έκθεση του ΟΗΕ για το 2025, που δημοσιεύτηκε πριν από τις εξελίξεις που είδαμε στη χώρα από τις αρχές Δεκεμβρίου και μετά, επισημαίνει ότι, ανεξάρτητα από το τι θα συμβεί στη χώρα τους επόμενους μήνες, οι ανθρωπιστικές ανάγκες θα εξακολουθήσουν να είναι υψηλές καθώς περίπου το 90% των Σύρων ζει κάτω από το όριο της φτώχειας και τεράστιες περιοχές υποδομής παραμένουν κατεστραμμένες. Το OCHA εκτιμά ότι πάνω από 34 εκατομμύρια άνθρωποι στο εσωτερικό και στο εξωτερικό χρειάζονται βοήθεια και έχει προϋπολογισμό 8,58 δισεκατομμύρια δολάρια για να ανταποκριθεί το 2025.

Παλαιστίνη

Ο κρίση στην Παλαιστίνη αφορά 3,3 εκατομμύρια ανθρώπους. Αντιπροσωπεύουν πάνω από το 63% του συνόλου των Παλαιστινίων. Το μεγαλύτερο μέρος της συγκεντρώνεται στη Γάζα, όπου οι πιο πρόσφατες εκθέσεις του ΟΗΕ δείχνουν ότι περίπου το 90% του πληθυσμού έχει εκτοπιστεί μετά από περισσότερο από έναν χρόνο βίας. Τα Ηνωμένα Έθνη έχουν προϋπολογίσει 4 δισεκατομμύρια δολάρια για τη χρηματοδότηση μιας ανθρωπιστικής βοήθειας το 2025, ποσό που είναι μεγαλύτερο από τον συνολικό προϋπολογισμό για την κρίση στην Ουκρανία (βλ. παρακάτω).

Ουκρανία

Στις 24 Φεβρουαρίου 2022, μια μακροχρόνια κρίση στην Ουκρανία κλιμακώθηκε σε βία με καταστροφικές επιπτώσεις. Στα μέσα Μαρτίου εκείνου του έτους, συνετελέσθη μια από τις μεγαλύτερες προσφυγικές κρίσεις στον πλανήτη. Η συνεχιζόμενη αυτή σύγκρουση θα φτάσει τα τρία χρόνια τον Φεβρουάριο του 2025. Οι ελλείψεις ηλεκτρικής ενέργειας και καυσίμων εν μέσω αλλεπάλληλων συγκρούσεων είναι ορισμένα από τα προβλήματα που προκαλεί. Το OCHA εκτιμά ότι 12,7 εκατομμύρια Ουκρανοί θα χρειαστούν βοήθεια το επόμενο έτος, καθώς και 2,2 εκατομμύρια Ουκρανοί που έχουν εκτοπιστεί στο εξωτερικό.

Κονγκό

Η αυξημένη βία των τελευταίων ετών (που περιστρέφεται γύρω από εδάφη, φυσικούς πόρους και εθνοτικές διαμάχες) έχει προστεθεί στην ανθρωπιστική κρίση δεκαετιών που ταλανίζει τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό. Ο ΟΗΕ εκτιμά ότι 21,2 εκατομμύρια άνθρωποι θα χρειαστούν ανθρωπιστική βοήθεια το 2025, κάτι για το οποίο απαιτούνται πάνω από 2,5 δισεκατομμύρια δολάρια σε χρηματοδότηση (συν πρόσθετους πόρους για την κάλυψη των αναγκών των πιο ευάλωτων προσφύγων από το Κονγκό στις γειτονικές χώρες).

Αφγανιστάν

Το Αφγανιστάν βρίσκεται σε σύγκρουση από το 1978, όπερ σημαίνει ότι τρεις γενιές Αφγανών δεν γνώρισαν ποτέ ζωή χωρίς συγκρούσεις και πολιτική αστάθεια. Η τρέχουσα ανθρωπιστική κατάσταση έχει αφήσει 22,9 εκατομμύρια Αφγανούς να χρειάζονται ανθρωπιστική βοήθεια στη χώρα, καθώς και επιπλέον 7,3 εκατομμύρια στο εξωτερικό.

Υεμένη

Σύμφωνα με εκτιμήσεις του ΟΗΕ, ο εμφύλιος πόλεμος στην Υεμένη έχει αφήσει σχεδόν το 80% του πληθυσμού της χώρας να χρειάζεται κάποιας μορφής βοήθεια. Οι μάχες έχουν προκαλέσει καταστροφές στις υποδομές που αφορούν τα τρόφιμα, την οικονομία και την εκπαίδευση. Το 2025, 19,5 εκατομμύρια άνθρωποι θα χρειαστούν ανθρωπιστική βοήθεια, κάτι για το οποίο απαιτούνται 2,5 δισεκατομμύρια δολάρια.

Αιθιοπία

Μολονότι το 2023 ήταν καλό όσον αφορά στη λειψυδρία που ταλανίζει το Κέρας της Αφρικής (σημειώθηκαν κάμποσες βροχοπτώσεις), και οι εχθροπραξίες στο Τιγκράι σταμάτησαν στα τέλη του 2022, η χώρα εξακολουθεί να αντιμετωπίζει αρκετές αλληλοεπικαλυπτόμενες και αλληλένδετες ανθρωπιστικές καταστάσεις έκτακτης ανάγκης που προκλήθηκαν από συνεχιζόμενη σύγκρουση στην Αμχάρα καθώς και από την κλιματική αλλαγή: ασθένειες (συμπεριλαμβανομένης μιας πρωτοφανούς επιδημίας χολέρας ), οικονομικά προβλήματα και πείνα. Τουλάχιστον 10 εκατομμύρια Αιθίοπες θα χρειαστούν ανθρωπιστική βοήθεια το 2025, για την οποία ο ΟΗΕ έχει ζητήσει 2 δισεκατομμύρια δολάρια.

Νότιο Σουδάν

Από τον Μάρτιο του 2024, οι ανθρωπιστικές ανάγκες στο Νότιο Σουδάν έχουν αρχίσει να αυξάνονται σε υψηλότερα από τα προβλεπόμενα μεγέθη, κυρίως λόγω της παρατεταμένης σύγκρουσης στο Σουδάν. Αυτό έχει επιδεινώσει τις προκλήσεις που ήδη αντιμετώπιζε το Νότιο Σουδάν, όπως η ανασφάλεια, η βία, ο εκτοπισμός, η πείνα και οι σοβαρές πλημμύρες. Το 2025, 13,6 εκατομμύρια Νοτιοσουδανοί -στο εσωτερικό και εκτοπισμένοι στο εξωτερικό- θα χρειαστούν κάποιας μορφής ανθρωπιστική βοήθεια. Εντός της χώρας, εκτιμάται ότι αυτήν την ανάγκη την έχει το 90% όλων των πολιτών.

Τσαντ

MUST READ

Τέμπη: Καταδικάζουν την κυβέρνηση «που έπνιξε στα χημικά τη συγκέντρωση» οι φωτορεπόρτερ

Συνορεύοντας με έξι χώρες σε όλο το Σαχέλ και την κεντρική Αφρική, το Τσαντ αντιμετωπίζει μια κλιμακούμενη ανθρωπιστική κρίση που σε μεγάλο βαθμό έχει κρατηθεί μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας. Δεκάδες χιλιάδες άμαχοι έχουν αναζητήσει καταφύγιο στη λεκάνη της λίμνης Τσαντ λόγω των παρατεταμένων συγκρούσεων στην περιοχή. Το Τσαντ αποτελεί επίσης βασική χώρα υποδοχής προσφύγων, γεγονός που του ασκήσει περαιτέρω πίεση όσον αφορά στους πόρους – ειδικά στα ανατολικά, όπου σχεδόν 2 εκατομμύρια άνθρωποι που γλύτωσαν από τις συγκρούσεις στο Σουδάν βρήκαν προσωρινό άσυλο. Αυτό, σε συνδυασμό με την πείνα και τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, καθιστούν τη συγκεκριμένη ανθρωπιστική κρίση μία από τις μεγαλύτερες (και πιο περίπλοκες) εν όψει 2025.