Ουσιαστικές αλλαγές στο Οικογενειακό Δίκαιο του Μαρόκου

Τα κύρια σημεία όσων έχουν επιτευχθεί, μετά και την πρώτη φάση των διαβουλεύσεων που εποπτεύει η καθ’ύλην αρμόδια για την αναθεώρηση του μαροκινού Οικογενειακού Δικαίου επιτροπή, παρουσίασε κατά τη διάρκεια συνέντευξης τύπου ο υπουργός Δικαιοσύνης της χώρας, Αμπντελατίφ Ουαχμπί.

Πρόκειται για μια εκ βάθρων μεταρρύθμιση στην οποία προχωρά το Μαρόκο με πρωτοβουλία του βασιλιά του, Μοχάμεντ ΣΤ’, ο οποίος καθόρισε, με επιστολή του προς τον πρωθυπουργό της χώρας, τη μεθοδολογία, τα πεδία και τους σκοπούς της μεταρρύθμισης, αναθέτοντας, παράλληλα, την επίβλεψη της διαδικασίας διαβούλευσης και ακρόασης σε ένα θεσμικό όργανο, στο οποίο συμμετέχουν μέλη της εκτελεστικής και δικαστικής εξουσίας, του ανωτάτου θρησκευτικού συμβουλίου των Ουλεμάδων και μιας ανεξάρτητης αρχής για τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Ο υπουργός επεσήμανε ότι στις διαβουλεύσεις και τις ακροάσεις που διεξήγαγε η εν λόγω αρχή, συμμετείχαν όλες οι συνιστώσες της πολιτικής ζωής του τόπου, αλλά και της κοινωνίας των πολιτών, καθώς και επιστήμονες, θρησκευτικοί παράγοντες και ακαδημαϊκοί, οι οποίοι διατύπωσαν σημαντικές προτάσεις, εκφράζοντας το όραμά τους για τη μαροκινή οικογένεια, και τη βούλησή τους να υπάρξει μέριμνα για τα συμφέροντα των παιδιών, τη θέση των γυναικών και την ισότητα των δύο φύλων, σύμφωνα με το Σύνταγμα.

Σε προηγούμενη συνεδρίαση, υπό την προεδρία του βασιλιά, ο οποίος και συνεχάρη τους συντελεστές για το έργο τους, η αρμόδια επιτροπή υπέβαλε δίτομη έκθεση: ο πρώτος τόμος περιέχει προτάσεις επί του Οικογενειακού Κώδικα, ενώ ο δεύτερος, γενικές προτάσεις που δεν έχουν άμεση σχέση με το κείμενο του Κώδικα, αλλά από τις οποίες εξαρτάται η βέλτιστη εφαρμογή του. Πρόκειται για 139 συνολικά προτάσεις τροποποίησης που αφορούν τα επτά βιβλία του Κώδικα.

Ο υπουργός εξήγησε ότι πρόκειται για μια «ουσιαστική αναθεώρηση» που στοχεύει να διορθώσει ελλείψεις και δυσλειτουργίες που παρατηρήθηκαν κατά τη δικαστική εφαρμογή του Κώδικα και να προσαρμόσει τις διατάξεις του στην εξέλιξη και τη δυναμική της μαροκινής κοινωνίας, στις απαιτήσεις της βιώσιμης ανάπτυξης, και στην ευθυγράμμισή του με τις διεθνείς συμβάσεις που έχει υπογράψει η χώρα.
Μεταξύ των σημείων που θα παρουσιαστούν προς έγκριση στα δύο Κοινοβούλια της χώρας, βάσει των προτάσεων της επιτροπής, ο υπουργός ανέφερε τα εξής:

• Δυνατότητα καταγραφής του αρραβώνα και αναγωγή της ληξιαρχικής πράξης γάμου ως μοναδικό αποδεικτικό στοιχείο του γάμου, καθορίζοντας παράλληλα τις εξαιρετικές περιπτώσεις παραδεκτού της αγωγής για αναγνώριση γάμου, καθώς και την παγίωση των εγγυήσεων γάμου ατόμου με αναπηρία, αναθεωρώντας τις τυπικές και διοικητικές διαδικασίες που απαιτούνται για τη σύνταξη της ληξιαρχικής πράξης γάμου

• Δυνατότητα σύναψης γάμου, για τους Μαροκινούς του εξωτερικού, χωρίς την παρουσία δύο μουσουλμάνων μαρτύρων, εάν αυτό δεν είναι δυνατό

• Η συζυγική ικανότητα αποκτάται, για αγόρια και κορίτσια, στην ηλικία των 18 ετών, ενώ προβλέπεται εξαίρεση από τον προαναφερθέντα κανόνα σύμφωνα με τον οποίο η ηλικία ενηλικίωσης των ανηλίκων ορίζεται στα 17 έτη, σύμφωνα με συγκεκριμένες προϋποθέσεις που το εντάσσουν, σε πρακτικό επίπεδο, στο πεδίο της «εξαίρεσης»•

• Υποχρέωση να ζητείται η γνώμη της συζύγου, κατά τη σύνταξη της ληξιαρχικής πράξης γάμου, σχετικά με το αν ο σύζυγος παραιτείται ή όχι από το δικαίωμα στην πολυγαμία και καταγραφή της γνώμης της συζύγου στην πράξη αυτή. Σε περίπτωση που τεθεί η προϋπόθεση παραίτησης από το δικαίωμα της πολυγαμίας, ο σύζυγος δεν θα έχει πλέον αυτό το δικαίωμα. Ελλείψει αυτής της προϋπόθεσης, η «κατ’εξαίρεσιν αντικειμενική δικαιολόγηση» της πολυγαμίας περιορίζεται σε περιπτώσεις στειρότητας της πρώτης συζύγου ή ασθένειας που εμποδίζει τις συζυγικές σχέσεις ή σε άλλες περιπτώσεις που επαφίενται στη διακριτική ευχέρεια του δικαστή, σύμφωνα με σαφώς καθορισμένα νομικά κριτήρια τα οποία εξετάζονται με τον ίδιο βαθμό αντικειμενικότητας και εξαιρετικότητας

• Δημιουργία εξωδικαστικού οργάνου συμφιλίωσης και διαμεσολάβησης, του οποίου η παρέμβαση ζητείται κατ’ αρχήν εκτός των περιπτώσεων συναινετικού διαζυγίου, περιορίζοντας παράλληλα την αποστολή του στην προσπάθεια συμφιλίωσης των δύο συζύγων και εξεύρεσης κοινού εδάφους μεταξύ τους σχετικά με τις επιπτώσεις του διαζυγίου

• Το συναινετικό διαζύγιο θα αποτελέσει αντικείμενο απευθείας σύμβασης μεταξύ των δύο συζύγων, χωρίς να χρειάζεται να προσφύγουν σε δικαστική διαδικασία, μειώνοντας παράλληλα τα είδη διαζυγίου και αποκήρυξης, δεδομένου ότι το διαζύγιο για ασυμφωνία καλύπτει τα περισσότερα από αυτά, και καθορίζοντας μέγιστη προθεσμία έξι (6) μηνών για την έκδοση απόφασης σε υποθέσεις διαζυγίου και αποκήρυξης

• Νέο πλαίσιο διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων που αποκτήθηκαν κατά τη διάρκεια της έγγαμης σχέσης, με αναγνώριση της αξίας της εργασίας της συζύγου στο σπίτι θεωρώντας ότι αποτελεί συμβολή στην ανάπτυξη των περιουσιακών στοιχείων που αποκτήθηκαν κατά τη διάρκεια της έγγαμης σχέσης

• Η υιοθέτηση σύγχρονων ηλεκτρονικών μέσων ειδοποίησης σε υποθέσεις διαζυγίου και αποκήρυξης, με αποδοχή πληρεξουσίου στις περιπτώσεις αυτές, με εξαίρεση την περίοδο συμφιλίωσης και διαμεσολάβησης•

• Η επιμέλεια του παιδιού θα θεωρείται κοινό δικαίωμα των δύο συζύγων κατά τη διάρκεια της έγγαμης σχέσης, με δυνατότητα παράτασής της, σε περίπτωση συμφωνίας, μετά τη λύση της σχέσης• ενίσχυση του δικαιώματος στέγασης για το παιδί, επιπλέον της θέσπισης νέων κανόνων που διέπουν τις επισκέψεις σε αυτό ή τη μετακίνησή του

• Διατήρηση του δικαιώματος της επιμέλειας της διαζευγμένης μητέρας επί των τέκνων της, ακόμη και σε περίπτωση νέου γάμου

• Καθορισμός των νόμιμων διαδικασιών που πρέπει να ακολουθήσει το δικαστήριο για να χορηγήσει χειραφέτηση σε ανήλικο, ενίσχυση της νομικής προστασίας της περιουσίας του και υποβολή σε δικαστικό έλεγχο των πράξεων του νόμιμου κηδεμόνα του

• Το δικαίωμα του/της συζύγου να διατηρεί τη συζυγική κατοικία, σε περίπτωση θανάτου της/του συζύγου, σύμφωνα με τα οριζόμενα από τον νόμο

• Πρόβλεψη δυνατότητας διαθήκης (Wassiya) και δωρεάς (Hiba) και στους δύο συζύγους, σε περίπτωση διαφορετικού θρησκεύματος.

Ο υπουργός επεσήμανε, εξάλλου, ότι για τη διατύπωση των κειμένων θα υιοθετηθούν σύγχρονες εκφράσεις, σε αντικατάσταση ορισμένων νομικών όρων που έχουν περιέλθει σε αχρηστία, καθώς και ότι οι γενικές προτάσεις που στοχεύουν στη στήριξη της μεταρρύθμισης θα αφορούν, μεταξύ άλλων:

• Την κινητοποίηση εξειδικευμένου και επαρκούς ανθρώπινου δυναμικού, συμπεριλαμβανομένων δικαστών, για να αναλάβουν θέματα Οικογενειακού Δικαίου, παρέχοντάς τους εξειδικευμένη συνεχή κατάρτιση.
• Την επανεξέταση των διαδικασιών και των μέτρων που σχετίζονται με θέματα Οικογενειακού Δικαίου, θεσπίζοντας παράλληλα έναν πρακτικό οδηγό αναφοράς στον Οικογενειακό Κώδικα.
• Τη διευκόλυνση της πρόσβασης στα αρμόδια όργανα για θέματα Οικογενειακού Δικαίου, μέσω της δημιουργίας μονοαπευθυντικής θυρίδας σε επίπεδο Οικογενειακού Δικαστηρίου.
• Ευαισθητοποίηση των μελλοντικών συζύγων ως προς τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τον γάμο, υιοθετώντας παράλληλα μια δημόσια πολιτική την υποστήριξη σχετικών δράσεων.
• Διερεύνηση της δυνατότητας δημιουργίας εθνικού μητρώου για την καταγραφή των ληξιαρχικών πράξεων γάμου και διαζυγίου.

MUST READ

Η μεγάλη ευκαιρία του ελληνικού ποδοσφαίρου: Η «μάχη» για τη 12η θέση και οι στάνταρ δύο ομάδες σε League Phase από το… καλοκαίρι!

Τέλος, ο μαροκινός υπουργός Δικαιοσύνης τόνισε ότι η αρμόδια αρχή έφερε εις πέρας το έργο της χάρη στο εποικοδομητικό συναινετικό πλαίσιο, που δημιουργήθηκε σύμφωνα με τις βασιλικές κατευθυντήριες γραμμές. Το συναινετικό αυτό πνεύμα, δήλωσε ο υπουργός, είναι ανάγκη να πρυτανεύσει και κατά τη φάση της προετοιμασίας του σχεδίου αναθεώρησης, της συζήτησης και της ψήφισής του από το Κοινοβούλιο ώστε να εγκριθεί ο νέος Κώδικας. Στόχος όλων των εμπλεκομένων, δήλωσε, παραμένει η επίτευξη της ισότητας και της οικογενειακής ισορροπίας και η κατοχύρωση των αρχών της δικαιοσύνης, της ισονομίας, της αλληλεγγύης και της συνοχής για την οικοδόμηση μιας δημοκρατικής κοινωνίας.