Πλημμύρες: Όταν «ανοίξουν οι ουρανοί» στην Αττική – Πόσο νερό αντέχουν ο Κηφισός και ο Ιλισός

Η δύναμη της φύσης μας έχει δείξει πολλάκις τα «δόντια» της. Η κλιματική κρίση απειλεί με καύσωνες, ξηρασίες, πλημμύρες, τυφώνες. Η ανθρωπότητα πλησιάζει σε μη αναστρέψιμα σημεία καμπής με αλόγιστη χρήση καύσης ορυκτών καυσίμων. Η υπερθέρμανση του πλανήτη συνεχίζεται χωρίς «φρένο».

Οι πρόσφατες καταστροφές στη Βαλένθια της Ισπανίας από το πέρασμα της κακοκαιρίας DANA σόκαρε όλο τον πλανήτη. Εκατοντάδες νεκροί και ανυπολόγιστες καταστροφές. Κανείς δεν μπορεί να τα βάλει με τη δύναμη της φύσης. Αν δεν αλλάξουμε θα βουλιάξουμε προειδοποιούν οι επιστήμονες όμως οι ηγέτες των μεγαλύτερων χωρών του κόσμου κωφεύουν.

Διαβάστε επίσης: Κωστούλας: «Ονειρευόμουν μια ζωή αυτή τη στιγμή» (vid)

Οι εικόνες Αποκάλυψης στην Βαλένθια και ο βαθμός θωράκισης της Αττικής

Στην Ελλάδα διανύουμε μέχρι σήμερα ένα ήπιο Φθινόπωρο με την ανομβρία να είναι το πλέον ανησυχητικό φαινόμενο. Το σκηνικό του καιρού όμως αλλάζει και αναμένουμε ραγδαία μεταβολή το επόμενο 48ωρο με τα κύρια χαρακτηριστικά να είναι οι βροχές και οι καταιγίδες, στη Δυτική Ελλάδα.

Αλλάζει ο καιρός τις επόμενες ώρες

Στην Αττική δεν αναμένουμε ακραία φαινόμενα παρά μόνο λίγες νεφώσεις παροδικά αυξημένες και πιθανότητα για ασθενής βροχή. Πόσο θωρακισμένη είναι όμως η μεγαλύτερη περιφέρεια της χώρας σε περίπτωση καιρικών φαινομένων τύπου «Dana», «Daniel» ή «Ιανού».

«Θα υπάρχουν οι ίδιες εικόνες με αυτές της Βαλένθια»

Ο καθηγητής Φυσικών Καταστροφών, Ευθύμιος Λέκκας, με τις εικόνες από την Βαλένθια νωπές, μίλησε (ΣΚΑΪ) για φαινόμενα τα οποία «θα εμφανίζονται όλο και πιο συχνά, θα καταστρέφουν όλο και πιο μεγάλες περιοχές και θα έχουν μεγαλύτερη ένταση».

Σε ερώτηση για το αν συμβεί αυτό το φαινόμενο στην Αττική, ο καθηγητής τόνισε χαρακτηριστικά: «Θα υπάρχουν οι ίδιες εικόνες με αυτές της Βαλένθια. Δεν μπορούμε να διαχειριστούμε τέτοια φαινόμενα. Κάποια στιγμή θα πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι τα ακραία φυσικά φαινόμενα είναι πάνω από τις δυνάμεις μας, είναι πάνω από αυτά που μπορούμε να κάνουμε.

Κρίσιμα σημεία

Ο καθηγητής του ΕΜΠ Νίκος Μπελαβίλας έχει ασχοληθεί εκτενώς με την αντιπλημμυρική θωράκιση της Αττικής, έχει καταθέσει προτάσεις και έχει πραγματοποιήσει σχετικές μελέτες.  Έχοντας ως κοινό τόπο ότι ο Κηφισός σχεδιάστηκε για τα μετεωρολογικά και οικιστικά μεγέθη άλλων εποχών, συμμετέχοντας στη μεγάλη αυτοδιοικητική συνάντηση που οργάνωσε ο δήμαρχος Νίκαιας-Ρέντη, αναφέρθηκε σε μερικά κρίσιμα σημεία. «Ο Κηφισός δεν μπορεί να καλύψει βροχοπτώσεις που υπερβαίνουν τα συνήθη όρια, τα δε όρια αυτά όλο και ανεβαίνουν. Σε κάθε μεγάλη βροχή, η διατομή των 1.400 m3/sec απορροής στις εκβολές ίσα που αντέχει· το νερό φθάνει στις γέφυρες», είχει αναφέρει.

Καθαρισμός του Κηφισού για να αποφευχθούν οι πλημμύρες

Η Περιφέρεια  Αττικής, προχώρησε σε καθαρισμό του υπογείου τμήματος του Κηφισού που για είκοσι χρόνια είχε αφεθεί στην τύχη του.

Επιχείρηση καθαρισμού τμημάτων του Κηφισού ποταμού από την Περιφέρεια Αττικής

«Μια εικόνα είναι χίλιες λέξεις. Βλέπουμε πώς είναι ο Κηφισός στη φυσική του μορφή. Αυτήν τη μορφή δεν την διατηρήσαμε ενώ υπάρχει η νομοθεσία που λέει ένθεν και ένθεν της κοίτης απαγορεύεται οποιαδήποτε δραστηριότητα σε πλάτη αντίστοιχα του πλάτους της κοίτης», είπε μιλώντας στο MEGA ο Χρήστος Καραβίτης, καθηγητής διαχείρισης υδάτινων πόρων.

Και συνέχισε: «Οι ανθρωπογενείς επεμβάσεις έχουν καθορίσει τη σημερινή μορφή του Κηφισού από τις Τρεις Γέφυρες και κάτω, όπου ο Κηφισός από ένα ανοιχτό ποτάμιο ρεύμα, μετατρέπεται σε έναν κλειστό αγωγό. Δεν μας απασχολεί η χωρική κατανομή της βροχής, μας ενδιαφέρει να υπάρχει η οποιαδήποτε βροχή πέφτει στην υδρολογική λεκάνη του ποταμού. Βρέχει και η βροχή συγκεντρώνεται στην κοίτη του ποταμού. Όταν η βροχή είναι μικρή, το νερό, ένα κομμάτι του, διηθείται, μπορεί να το αντιμετωπίσουμε τοπικά και μακροσκοπικά, αλλά όταν έχουμε πλημμυρικά φαινόμενα δηλαδή μεγάλη ένταση βροχής σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα, δεν προλαβαίνει να διηθηθεί γιατί η ταχύτητα επιφανειακής κύλισης είναι 10πλάσια και 100νταπλάσια της ταχύτητας διήθησης».

Η αντιπλημμυρική θωράκιση  – «Η Αττική δεν είναι θωρακισμένη»

Με τις πρώτες βροχές του φθινοπώρου, μαζί με τα πρώτα προβλήματα, ήρθε η ώρα της αυτοψίας για τον περιφερειάρχη Αττικής Νίκο Χαρδαλιά ο οποίος βρέθηκε στον Μαραθώνα να παρακολουθήσει τον καθαρισμό των ρεμάτων. «Η αντιπλημμυρική θωράκιση της Αττικής αποτελεί ύψιστη προτεραιότητα», δήλωσε κατά τη διάρκεια αυτοψίας που πραγματοποίησε στο ρέμα Καινούργιο στον Δήμο Μαραθώνα.

Δεν αρκεί όμως μόνο αυτό. «Είναι ανάγκη ακόμη να τελειώσει το έργο του πάρκου και του αντιπλημμυρικού καναλιού στο Φάληρο, να εκβαθυνθούν οι εκβολές, να γίνουν τα συνοδά έργα στο τμήμα του Ρέντη» συμπλήρωσε και στην ερώτηση αν η Αττική είναι θωρακισμένη, η απάντησή μου είναι πως «όχι, δεν είναι θωρακισμένη» και ότι «παλεύουμε όμως για να μπορέσουμε να εξασφαλίσουμε τους καλύτερους δυνατούς όρους».

Χάρτες επικινδυνότητας πλημμύρας

Πίσω στον Κηφισό, στη μεγάλη σύσκεψη στη Νίκαια, ακούστηκε πως οι αγωγοί των συνοικιών δεν επαρκούν ενώ ταυτόχρονα όλοι συμφωνούν πως αν αυτοί, διευρυνθούν και πέσει περισσότερο νερό στο ποτάμι, τότε το πρόβλημα θα μεταφερθεί στα κατάντη. Τα ρέματα και η κύρια κοίτη στα ανάντη, κυρίως ο Ποδονίφτης, τα ρέματα στο Ίλιον και βορειότερα έχουν επίσης πρόβλημα και γεννούν τοπικές πλημμύρες.

Οι μελέτες κινδύνου της επίσημης επιστημονικής μελέτης που εκπονήθηκε το 2017-2018 από το ΥΠΕΝ για την Αττική και η οποία διαμόρφωσε τους χάρτες επικινδυνότητας πλημμύρας δείχνουν ότι: Καμίνια, Ρέντης, Νέο Φάληρο, Μοσχάτο, Περιστέρι, δυτική Αθήνα, Νέα Φιλαδέλφεια, Ίλιον, Άγιοι Ανάργυροι και όχι μόνο βρίσκονται «στα κόκκινα» σε περίπτωση καταιγίδας, αν συμβεί κάτι που θα μοιάζει έστω και λίγο με ότι έγινε στον «Ιανό», ή στον «Daniel».

Με λίγα λόγια, αν γίνει το κακό, από το Κέντρο «Σταύρος Νιάρχος» ως τον Ρέντη και ως τον σταθμό μετρό στο λιμάνι του Πειραιά τα πάντα θα βρεθούν κάτω από το νερό. Η μισή Καλλιθέα, όλο το Μοσχάτο, όλο το Νέο Φάληρο, τα Καμίνια, η Παλιά Κοκκινιά και τμήμα του Ταύρου. Είναι καταγεγραμμένο επίσης ότι 249 σημεία δημοσίου ενδιαφέροντος βρίσκονται στη ζώνη κινδύνου, σε δώδεκα δήμους. Μιλάμε μεταξύ άλλων για 146 σχολικές μονάδες, 45 χώρους άθλησης. Μαζί τους εκατοντάδες επιχειρήσεις, βιομηχανίες και αποθήκες αλλά και χιλιάδες κατοικίες, είχε γράψει στον προσωπικό του λογαριασμό στο μέσα κοινωνικής δικτύωσης ο καθηγητής.

Αλλαγή μοντέλου

Το μοντέλο του ’60 που ακούει στο όνομα υπερδόμηση, η αντιπαροχή και κάλυψη ρεμάτων για αυτοκινητοδρόμους έχει φτάσει στο τέλος του όμως σήμερα, σύμφωνα με τον κ. Μπελαβίλα, «ο Κηφισός δεν επιτελεί τον ρόλο του ούτε ως αυτοκινητόδρομος – μποτιλιαρισμένος μονίμως – ούτε ως ποταμός με κίνδυνο πλημμύρας ανά πάσα στιγμή».

Προτείνει αλλαγή μοντέλου βάζοντας ένας τέλος στους εγκιβωτισμούς, στις καλύψεις, στο τσιμέντωμα των ρεμάτων (…).  Ακόμη, γενναία μέτρα πρόληψης και οργάνωσης της πολιτικής προστασίας, με συμμετοχή των πολιτών, συντονισμό κυβέρνησης-αυτοδιοίκησης και επιστημονικών φορέων.