Δυτική Σαχάρα: νέο ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ

Το Μαρόκο χαιρέτισε, την Πέμπτη, το ψήφισμα 2756 του Συμβουλίου Ασφαλείας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών με το οποίο παρατείνεται η θητεία της αποστολής MINURSO έως τις 31 Οκτωβρίου 2025, καθώς θεωρεί ότι το κείμενο διατηρεί τα μαροκινά κεκτημένα, ενώ εισάγει σημαντικά στοιχεία για την εξέλιξη του ζητήματος, καθορίζοντας το πλαίσιο, τα μέρη και τον σκοπό της πολιτικής διαδικασίας. Παράλληλα, το Συμβούλιο υπενθυμίζει ότι οι στρογγυλές τράπεζες αποτελούν το μοναδικό πλαίσιο για την επίτευξη πολιτικής λύσης στην περιφερειακή διένεξη για τη Δυτική Σαχάρα.

Το ψήφισμα προσδιορίζει με σαφήνεια τα εμπλεκόμενα μέρη -η Αλγερία αναφέρεται στο κείμενο οσάκις και το Μαρόκο-, ενώ, παράλληλα, επιβεβαιώνει ότι η πολιτική λύση πρέπει να είναι ρεαλιστική, πραγματιστική και βιώσιμη και να βασίζεται σε συμβιβασμούς, στοιχεία της πρότασης του Μαρόκου για αυτονομία στην περιοχή.

Παράλληλα, το Συμβούλιο «χαιρετίζει την πρόσφατη δυναμική (μομέντουμ) και προτρέπει σε εποικοδομητικές σχετικές ενέργειες», ενώ απευθύνει έκκληση «να αποφευχθούν ενέργειες που θα έθεταν σε κίνδυνο την πολιτική διαδικασία»: και τα δύο σημεία θεωρούνται από το Ραμπάτ, αλλά και από διεθνή ΜΜΕ, ενισχυτικά της θέσης του στο εν λόγω ζήτημα.

Το Ραμπάτ θεωρεί, εξάλλου, ότι η μη συμμετοχή της Αλγερίας καταδεικνύει την απομόνωση της θέσης της στο Συμβούλιο Ασφαλείας και γενικότερα στη διεθνή κοινότητα: «Η πρόσφατη εξέλιξη στηρίζει την προσπάθεια που καταβάλλεται στο πλαίσιο του ΟΗΕ να τεθούν τα θεμέλια μιας πολιτικής διαδικασίας για οριστική διευθέτηση, στο πλαίσιο της μαροκινής κυριαρχίας».

Συνοψίζοντας, το Συμβούλιο Ασφαλείας χαιρετίζει την διεθνή δυναμική που έχει αναπτυχθεί πρόσφατα σχετικά, καλώντας τα εμπλεκόμενα μέρη να βασιστούν σε αυτήν, δείχνοντας έτσι το δρόμο για οριστική διευθέτηση αυτής της μακροχόνιας διένεξης, στο πλαίσιο του ΟΗΕ.

Το ζήτημα της Δυτικής Σαχάρας σε μια ιστορική καμπή

Πράγματι, το ζήτημα της Δυτικής Σαχάρας δείχνει να βρίσκεται σε μια ιστορική καμπή και εναπόκειται στα εμπλεκόμενα μέρη να εκμεταλλευθούν το μομέντουμ για να επιλυθεί. Διαφαίνεται, δε, από τη διεθνή αποδοχή του σχεδίου αυτονομίας, ότι η σχετική μαροκινή πρωτοβουλία ενισχύεται ως η μόνη βιώσιμη λύση, ενώ το νέο ψήφισμα καταδεικνύει, μέσα από το κείμενό του, την περιθωριοποίηση δογματικών θέσεων που έχουν διατυπωθεί από άλλα μέρη.

Σύμφωνα πάντα με το Μαρόκο, ένα από τα εμπλεκόμενα μέρη επιχείρησε, μέσω απέλπιδων τακτικών καθυστέρησης και διπλωματικών πιέσεων, να αφαιρεθούν οι αναφορές στον όρο «μομέντουμ», αντιπροτείνοντας σειρά άτοπων τροπολογιών. Η τακτική αυτή ως μοχλός πίεσης ήταν καταδικασμένη εκ των πραγμάτων σε αποτυχία, καθώς η διεθνής δυναμική για το ζήτημα είναι προφανής, τόσο για το Συμβούλιο Ασφαλείας, όσο και για τη διεθνή κοινότητα. Έχοντας υποπέσει σε αντιφάσεις, μεταξύ δηλώσεων προσήλωσης στη διεθνή νομιμότητα και ατελέσφορων προσπαθειών γεωπολιτικού χαρακτήρα στο ζήτημα της Δυτικής Σαχάρας, το εν λόγω μέρος εξαναγκάστηκε σε μη συμμετοχή στην ψηφοφορία.

Αποδοκιμασία της θέσης της Αλγερίας

Η στάση του Συμβουλίου Ασφαλείας ερμηνεύεται από το Μαρόκο ως αποδοκιμασία της θέσης της Αλγερίας, η οποία, σύμφωνα με το Ραμπάτ, επιμένει να εμφανίζεται ως υπέρμαχος των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην επίμαχη περιοχή, καθώς οι δύο τροπολογίες που πρότεινε, και παρά τις πιέσεις που ασκήθηκαν σε μέλη του Συμβουλίου και σε πρωτεύουσες χωρών, απορρίφθηκαν κατηγορηματικά από αυτό.

Απόρριψη που αποτελεί για το Μαρόκο επιβεβαίωση, για δέκατη συνεχόμενη χρονιά, των μέτρων και πρωτοβουλιών του, ενώ με τους όρους μομέντουμ και δυναμική, η χώρα θεωρεί ότι το Συμβούλιο Ασφαλείας αναγνωρίζει το μαρακινό χαρακτήρα της Σαχάρας και χαιρετίζει τη μαροκινή πρωτοβουλία για αυτονομία στην περιοχή.

Επισημαίνεται, τέλος, ότι το ψήφισμα 2756 του Συμβουλίου Ασφαλείας εγκρίθηκε στις 31 Οκτωβρίου 2024 με 12 ψήφους υπέρ, 2 αποχές (Ρωσία και Μοζαμβίκη) και τη μη συμμετοχή της Αλγερίας, κάτι που δεν αποτελεί έκπληξη, σύμφωνα με το Ραμπάτ, για όσους γνωρίζουν τον ρόλο της στο ζήτημα της Δυτικής Σαχάρας: η μη συμμετοχή της στην ψηφοφορία αποκαλύπτει τις κατάφωρες αντιφάσεις της πολιτικής της, καθώς βρέθηκε απομονωμένη, εντός του Συμβουλίου Ασφαλείας, ακόμη και από τους στενότερους συμμάχους της (Ρωσία και Μοζαμβίκη), που απείχαν.

Για το Μαρόκο, η ψηφοφορία αυτή φέρνει στο φως τις κινήσεις και τους απώτερους σκοπούς μιας χώρας που επικαλείται τη διεθνή νομιμότητα, αλλά εντέλει ενεργεί σε βάρος της και σε βάρος των ψηφισμάτων των Ηνωμένων Εθνών, διαχωρίζοντας τη θέση της από αυτή της διεθνούς κοινότητας.

Τέλος, στο πλαίσιο της διαδικασίας του ψηφίσματος, πολλά μέλη του Συμβουλίου εξέφρασαν εκ νέου τη στήριξή τους στη μαροκινή πρωτοβουλία για αυτονομία, χαιρετίζοντας τη διεθνή δυναμική που αναπτύσσεται για το θέμα τα τελευταία χρόνια σε επίπεδο Ηνωμένων Εθνών και στο πεδίο και τονίζοντας την ανάγκη να ενισχυθεί, κάτι που αποτελεί ισχυρό και σαφές μήνυμα προς την Αλγερία, η οποία άσκησε έντονη κριτική κατά τη διάρκεια της συζήτησης και υπέστη μια σαφή ήττα, δια της απόρριψης των προτεινόμενων τροπολογιών.