Η «χορογραφία» της αυτοσυγκράτησης και η διαφωνία για τη Χαμάς

Αν ήταν «χορογραφία», θα έλεγε κανείς ότι αποδόθηκε με αυτοσυγκράτηση και χωρίς αποκλίσεις μέσα στο Λευκό Παλάτι σε μια επανάληψη εκείνης του περασμένου Δεκεμβρίου στο Μέγαρο Μαξίμου.

Στη σχεδόν μισή ώρα που διήρκεσαν οι κοινές δηλώσεις του Κυριάκου Μητσοτάκη και του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην Αγκυρα, έπειτα από την κατ’ ιδίαν συνάντηση 90 λεπτών και τις συνομιλίες των αντιπροσωπειών, τα τελευταία τέσσερα λεπτά αφιερώθηκαν σε… πινγκ – πονγκ ανταπαντήσεων, όπως είχε συμβεί και στην Αθήνα, αυτή τη φορά όχι για την αναφορά του Ερντογάν σε «τουρκική» αντί για μουσουλμανική μειονότητα, αλλά για την περίπτωση της Χαμάς.

• Διαβάστε επίσης: Αποκαλύφθηκε το πρώτο πορτρέτο του βασιλιά Καρόλου μετά τη στέψη του

Ως αποτέλεσμα «σηκώθηκε» ως πεδίο διαφωνίας το συγκεκριμένο θέμα και πάντως όχι κάτι άλλο άμεσης επιρροής στις ελληνοτουρκικές σχέσεις.

Ο χαρακτηρισμός «τρομοκρατική οργάνωση» διά στόματος του Πρωθυπουργού οδήγησε τον Ερντογάν σε… δευτερολογία, στην οποία μίλησε τρεις φορές για «αντιστασιακή» ομάδα, αποκαλύπτοντας ότι στα τουρκικά νοσοκομεία νοσηλεύονται 1.000 μέλη της Χαμάς.

Το πρωθυπουργικό μικρόφωνο άνοιξε ξανά για την αποστροφή «ας συμφωνήσουμε ότι διαφωνούμε σε αυτό, αλλά ας συμφωνήσουμε ότι συμφωνούμε στην ανάγκη να υπάρχει μια άμεση κατάπαυση του πυρός και πάνω απ’ όλα να προστατευθούν οι άμαχοι Παλαιστίνιοι» και ο Ερντογάν έληξε τη «χορογραφία» με ένα λιτό «αυτό μπορεί να γίνει, ναι». Χωρίς να λείπουν οι αιχμές, είναι σαφές ότι βασική προτεραιότητα ήταν να εκπεμφθεί «πνεύμα καλής θέλησης» και η δέσμευση να εδραιωθεί το «σημερινό θετικό κλίμα», όπως επισημαίνεται και στη γραπτή δήλωση των ηγετών, δηλαδή να παραταθεί η ελληνοτουρκική νηνεμία.

Στην επιδίωξη αυτή δεν δείχνουν μόνο οι νέες υπογραφές (μνημόνιο κατανόησης για τη διαχείριση καταστροφών και συμφωνία συνεργασίας στις ιατρικές επιστήμες), ούτε μόνο ο στόχος διπλασιασμού του ελληνοτουρκικού εμπορίου στα 10 δισ. και συνολικά η έμφαση σε βήματα χαμηλής πολιτικής με αποφυγή των ηγετών, δημοσίως, να εισέλθουν βαθύτερα στα «δύσκολα» θέματα.

Είναι επιπλέον ότι άνοιξε δρόμος στα επόμενα ραντεβού: πιθανόν στην Ουάσιγκτον τον Ιούλιο (Σύνοδος του ΝΑΤΟ), οπωσδήποτε στη Νέα Υόρκη τον Σεπτέμβριο (Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ) και στην Αγκυρα μέχρι το τέλος του 2024 (Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας), ενόσω οι υπουργοί Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης και Χακάν Φιντάν πήραν εντολή να συντονίσουν τις νέες κινήσεις στον συμφωνημένο οδικό χάρτη (πολιτικός διάλογος, Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, θετική ατζέντα).

Μητσοτάκης και Ερντογάν επέμειναν κυρίως σε όσα «ενώνουν» τις δύο πλευρές (οικονομία, Προσφυγικό, πολιτική προστασία, τουρισμός κ.ά.), καθώς η Αθήνα θέλει ανοιχτούς διαύλους και στο ανώτατο επίπεδο προς εκτόνωση ή ακριβέστερα πρόληψη τυχόν κρίσεων. Με τα λόγια του Πρωθυπουργού «δίπλα στις διαπιστωμένες διαφωνίες μας μπορούμε να γράφουμε μία παράλληλη σελίδα» με στόχο μια «παραγωγική κανονικότητα». Με τα λόγια του τούρκου προέδρου, υπάρχει βούληση για «ειλικρινή διάλογο» στα «αλληλένδετα» προβλήματα και δεν «υπάρχει κανένα πρόβλημα τόσο μεγάλο που δεν μπορεί να επιλυθεί».

Είναι ενδεικτικό το πόσο προσεκτικά προβλέψιμοι ήταν στις διατυπώσεις τους για τις μειονότητες. Ο Ερντογάν χωρίς να εκπλήσσει κανέναν αναφέρθηκε εκ νέου σε «τουρκική μειονότητα» στη Θράκη, με τον Πρωθυπουργό να επαναλαμβάνει ότι η μειονότητα είναι θρησκευτική κατά τη Συνθήκη της Λωζάννης.

Η Μονή της Χώρας
Εμφανής ήταν επίσης η προσπάθεια του Ερντογάν να «ωραιοποιήσει» την προσβολή για τη Μονή της Χώρας. Αφού υποστήριξε ότι η Τουρκία είναι «υπόδειγμα» στην προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς, τόνισε ότι το Καρί Τζαμί ανοίγει για «λατρεία και επίσκεψη» και ότι αποδίδεται σημασία στον κατάλογο πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO. «Κατ’ ελάχιστον να διαφυλάξουμε την ξεχωριστή πολιτιστική αξία του μνημείου ώστε να μπορεί να είναι επισκέψιμο από όλους», σχολίασε ο Πρωθυπουργός, εκφράζοντας δυσαρέσκεια και στενοχώρια για την εξέλιξη.

Το Κυπριακό
Σε ό,τι αφορά το Κυπριακό, ο Ερντογάν μίλησε μόνο για «δίκαιη και μόνιμη λύση», ενώ ο Μητσοτάκης τόνισε την ανάγκη να δοθεί χρόνος στον διάλογο για αναζήτηση λύσης στο πλαίσιο των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Εξάλλου παρέπεμψε στην τελευταία σύνοδο κορυφής της ΕΕ και στην ευθεία σύνδεση της προόδου στο Κυπριακό με την ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας (διασύνδεση που είχε εξοργίσει προ μηνών την Αγκυρα), ζητώντας να αξιοποιηθούν «σωστά» από την Αγκυρα εκείνα τα συμπεράσματα.