Athens Pride: Η γιορτή της Υπερηφάνειας έγινε θεσμός

Αύριο, Σάββατο η LGBTQ κοινότητα θα παρελάσει στους δρόμους της Αθήνας διεκδικώντας το δικαίωμα στην ορατότητα. Και όχι μόνο αυτή, αφού το Athens Pride μας αφορά όλες και όλους μας. Φέτος, δηλώνοντας «Παρούσα» θα συμμετέχουν στην δικαιωματική γιορτή όλοι οι άνθρωποι που αντιλαμβάνονται ότι τα βήματα προς την πρόοδο αφορούν ολόκληρη την κοινωνία.

Η απαρχή

Η εξέγερση του Stonewall είναι πλέον πασίγνωστη. Τον Ιούνιο του 1969, σε ένα περιθωριακό μπαρ της Νέας Υόρκης οι θαμώνες ήταν γκέι, queer, λεσβίες, τρανς άτομα. Όλα αυτά τα μέλη της κοινότητας επρόκειτο να συμμετάσχουν στην πρώτη εμβληματική νίκη του κινήματος: Βαριά οπλισμένοι άντρες των ειδικών δυνάμεων εισέβαλαν στο μπαρ. Ο κόμπος όμως είχε ήδη φτάσει στο χτένι, γιατί είχε προηγηθεί μία σειρά πάμπολλων παρενοχλήσεων γκέι και τρανς ατόμων στην ευρύτερη περιοχή, άτομα που έπεφταν συχνότατα θύματα και σεξουαλικής βίας.

Οι συλλήψεις και η βία που ακολούθησε εξαγρίωσαν τον κόσμο που βρισκόταν έξω από το μπαρ με αποτέλεσμα να επιτεθούν στα αστυνομικά οχήματα με πέτρες, μπουκάλια και ό,τι άλλο βρήκαν. Στη συνέχεια μαζεύτηκε πολύ μεγάλο πλήθος για να διαμαρτυρηθεί, με αποτέλεσμα οι συγκρούσεις με την αστυνομία να συνεχιστούν για τις επόμενες μέρες και νύχτες.

Τα επόμενα χρόνια έφεραν τους ήρωες του Stonewall στον πυρήνα της ακτιβιστικής δράσης. Δημιουργήθηκε το Gay Liberation Front και διεκδίκησε νομοθετικές αλλαγές προς υπεράσπιση της κοινότητας. Σε όλες τις ΗΠΑ ξεκίνησαν συλλαλητήρια διεκδικήσεων, ζητώντας να σταματήσει η παρενόχληση από την αστυνομία και να ανακληθούν εξευτελιστικοί νόμοι, όπως ο νόμος περί απαγόρευσης του σοδομισμού.

Τα επόμενα χρόνια ξεκινούν οι πορείες στην επέτειο του Stonewall, οι οποίος μετεξελίσσονται σε διεκδικήσεις της Υπερηφάνειας και ταξιδεύουν προς την Ευρώπη.

Από τις ενδιαφέρουσες περιπτώσεις συμμετοχής σε gay pride μιας διαφορετικής κοινωνικής ομάδας σημειώθηκε το 1985 στη Μεγάλη Βρετανία. Κατά τη διάρκεια της μεγάλης απεργίας των Βρετανών ανθρακωρύχων τη διετία 1984-1985, μία ομάδα της Βρετανικής ΛΟΑΤ κοινότητας οργάνωσε επιτροπή συμπαράστασης στους απεργούς.

Στο gay pride του Λονδίνου που ακολούθησε, κατέβηκε και μάλιστα τέθηκε επικεφαλής της διαδήλωσης μια ομάδα απεργών ως αντιπροσωπεία του εργατικού σωματείου τους, κάτι που κατέδειξε ένα ευρύτερο πεδίο αλληλεπίδρασης ανάμεσα σε διαφορετικές ομάδες, που όμως δραστηριοποιούνται στο ίδιο κοινωνικό περιβάλλον.

Η 28η Ιούνη καθιερώθηκε ως η ημέρα LGBTQ Υπερηφάνειας κι έτσι σταδιακά ο Ιούνιος έγινε μήνας Υπερηφάνειας σε όλο τον κόσμο (που διοργανώνει φεστιβάλ). Στην Αθήνα ήρθε δειλά για πρώτη φορά -και με μικρή συμμετοχή- προς τα τέλη της δεκαετίας του ’80 στο Ζάππειο, μεταφέρθηκε στον Λόφο του Στρέφη και σταδιακά έφτασε, εν μέσω διαμαρτυριών και αποδοχής παράλληλα, στους δρόμους της πόλης.

Σήμερα

Τα Pride ανά τον κόσμο δεν έχουν πάντοτε τα ίδια χαρακτηριστικά και δεν θα μπορούσε να είναι έτσι, αφού από χώρα σε χώρα οι συνθήκες διαμορφώνονται ανάλογα με τον περίγυρο. Το Pride του Βερολίνου δεν είναι λιγότερο σημαντικό από εκείνο της Κωνσταντινούπολης, αλλά το δεύτερο φέρει διαφορετικό ιστορικό και κοινωνικό βάρος (προς το παρόν).

Ωστόσο, η πιο έντονη κριτική που δέχονται τα φεστιβάλ Υπερηφάνειας δεν έρχεται από τους πολέμιους, αυτή ήταν πάντοτε δεδομένοι. Έρχεται από την πλευρά των κινημάτων και αφορά στην εμπορευματοποίηση της όλης υπόθεσης.

Πάντως, τις απαντήσεις τις δίνει η ίδια η ζωή: Η σεξιστική βία είναι ζωντανή παντού, από τις προοδευτικότερες κοινωνίες μέχρι και τις λιγότερο προοδευτικές. Όσο μέλη της κοινότητας αναγκάζονται να κρύβουν την ταυτότητά τους ή αποκλείονται από εκφάνσεις του κοινωνικού βίου λόγω της φύσης τους, τότε το Pride παραμένει δικαιωματικός πυλώνας.

Φέτος θέμα του Pride είναι οι διακρίσεις εις βάρος των γυναικών, με τις τρανς γυναίκες να δέχονται διαρκή και ασταμάτητη περιθωριοποίηση και βία. Το σύνθημα είναι #Παρούσα και η Βουλή των Ελλήνων πρόκειται να φωταγωγηθεί στα χρώματα της διοργάνωσης.