Τα διλήμματα των ΗΠΑ για τον πόλεμο στη Γάζα

Η σχέση των ΗΠΑ με το Ισραήλ είναι ιδιαίτερα ισχυρή και έχει μεγάλο βάθος. Βεβαίως, δεν ήταν πάντα  ανέφελη. Συχνά οι ΗΠΑ προσπάθησαν να πάρουν κάποιες αποστάσεις, ενώ από τη μεριά του το Ισραήλ άσκησε συχνά πίεση ώστε οι ΗΠΑ να συμπαραταχθούν περισσότερο μαζί του.

Το αμέσως προηγούμενο διάστημα μάλιστα οι σχέσεις των δύο χωρών δοκιμάστηκαν. Η ακροδεξιά στροφή της κυβέρνησης Νετανιάχου, η συνεργασία με τα κόμματα της θρησκευτική δεξιάς, η επιμονή στην προώθηση της μεταρρύθμισης του δικαστικού συστήματος – που είχε ιδιαίτερα αρνητικό αντίκτυπο στην Εβραϊκή διασπορά στις ΗΠΑ – όλα αυτά δημιούργησαν προστριβές.

• Διαβάστε επίσης: Τα λάθη του Νετανιάχου

Από την άλλη, η αμερικανική κυβέρνηση επέμεινε να στηρίζει την προσπάθεια «εξομάλυνσης» των σχέσεων του Ισραήλ με αραβικές χώρες και ιδίως τα κράτη του Κόλπου.

Ο επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ και ο πόλεμος που κήρυξε η ισραηλινή κυβέρνηση στη Γάζα, διαμόρφωσε μια νέα κατάσταση. Οι ΗΠΑ δεν μπορούσαν παρά να συστρατευτούν, ενώ η διαμόρφωση κυβέρνησης εθνικής ενότητας στο Ισραήλ ήρε και τις επιφυλάξεις ως προς την Ισραηλινή κυβέρνηση.

Αυτό, όμως, δεν σημαίνει ότι ακόμη και τώρα υπάρχει μια ταύτιση ανάμεσα στην Ισραηλινή πολιτική και αυτή των ΗΠΑ.

Τα μηνύματα της επίσκεψης Μπλίνκεν

Με την επίσκεψή του στο Ισραήλ την Πέμπτη 12 Οκτωβρίου, ο Άντονι Μπλίνκεν έστειλε μερικά σαφή μηνύματα:

Το πρώτο ήταν ότι η κυβέρνηση Μπάιντεν στηρίζει το Ισραήλ και τις ανάγκες ασφάλειας που έχει, όμως οι ΗΠΑ δεν πρόκειται να έχουν συμμετοχή στις πολεμικές επιχειρήσεις στη Γάζα, παρά μόνο στο επίπεδο του να υπάρξουν οδοί διαφυγής για όσους αμάχους θα ήθελαν να φύγουν από τη ζώνη των συγκρούσεων.

Το δεύτερο ήταν ότι οι ΗΠΑ ενδιαφέρονται ιδιαίτερα για το ζήτημα των ομήρων, καθώς εξακολουθεί να αγνοείται και ένας αριθμός Αμερικανών πολιτών. Αυτό περνάει και μέσα από τη προσπάθεια να εμπλακούν στη διαπραγμάτευση για τους ομήρους οι τοπικές δυνάμεις που μπορούν να επηρεάσουν τη Χαμάς και άρα να διευκολύνουν την απελευθέρωσή τους.

Το τρίτο ήταν ότι οι ΗΠΑ θα συνεχίσουν να μιλάνε με τις χώρες τις περιοχές, την Αίγυπτο, την Σαουδική Αραβία, το Κατάρ, τα Εμιράτα, την Ιορδανία με βασική προτεραιότητα να μην επεκταθεί η σύγκρουση.

Σε αυτό το φόντο, η παρουσία δύο αεροπλανοφόρων και των πολεμικών πλοίων που τα συνοδεύουν πολύ κοντά στην εμπόλεμη ζώνη σίγουρα αποτελεί επίδειξη δύναμης. Αλλά, είναι ασαφές σε ποια κλίμακα θα εμπλακούν στις επιχειρήσεις. Ιδίως εάν αυτό πρόκειται για κάτι που μοιάζει με συνολική ανάφλεξη.

Βεβαίως, με την παρουσία τους θα λειτουργούν αποτρεπτικά και θα διευκολύνουν την παρακολούθηση επικοινωνιών της Χαμάς.

Ωστόσο, θα μπορούσαμε να πούμε ότι η αμερικανική παρουσία εάν λειτουργεί αποτρεπτικά είναι κυρίως προς τις δυνάμεις της Χεζμπολάχ, μια που στην περίπτωσή της μιλάμε για ακόμη μεγαλύτερη δύναμη πυρός σε σχέση με τη Χαμάς και τότε η ανάφλεξη θα ήταν γενικευμένη.

Βομβαρδισμένη Γάζα

Η λεπτή ισορροπία με το Ιράν

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει το πώς χειρίζονται το θέμα του Ιράν οι ΗΠΑ. Ενώ το Ισραήλ επενδύει επικοινωνιακά πάρα πολύ στο να περάσει τη γραμμή ότι πίσω από τη Χαμάς είναι το Ιράν, με την ελπίδα ότι αυτό θα επέτρεπε μια συνολικότερη επιθετική στάση των συμμάχων του Ισραήλ απέναντι στο Ιράν.

Το ίδιο το Ιράν έστειλε τα δικά του μηνύματα μέσα από την ομιλία του Χαμενεΐ την Τρίτη 10 Οκτωβρίου στην τελετή αποφοίτησης των στρατιωτικών ακαδημιών του Ιράν.

Εκεί προειδοποίησε το Ισραήλ ότι αυτό που κάνει στη Γάζα θα του φέρει ακόμη μεγαλύτερη καταστροφή. Δεύτερον, διέψευσε ότι υπάρχει εμπλοκή της Χεζμπολάχ, λέγοντας ότι είναι ανοησία ότι αναμειγνύονται μη Παλαιστίνιοι. Τρίτον, υπενθύμισε την ισχύ και ετοιμότητα των Ιρανικών ενόπλων δυνάμεων.

Ουσιαστικά, τα μηνύματα είναι ότι δεν έχει εμπλοκή και ότι απαιτεί από τις ΗΠΑ να αφήσουν στην άκρη κάθε σχέδιο για επιθέσεις σε βάρος της Χεζμπολάχ, αλλά και ότι θα απαντήσει όσο θα χρειαστεί.

Αυτό παραπέμπει και στην εκτίμηση που κάνει η Τεχεράνη ότι υπάρχουν σκέψεις στις ΗΠΑ στο πλαίσιο της συνολικότερης πόλωσης σε παγκόσμιο επίπεδο να τροποποιηθεί ο συσχετισμός και στον Λίβανο και στη Συρία.

Γι’ αυτό και έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον ότι ήταν οι ΗΠΑ που διέρρευσαν την πληροφορία ότι σύμφωνα με τις μυστικές τους υπηρεσίες οι ηγέτες του Ιράν εξεπλάγησαν όταν πληροφορήθηκαν το ξεκίνημα των επιχειρήσεων της Χαμάς, μια πληροφορία που εμμέσως σημαίνει ότι σε αυτή τη φάση οι ΗΠΑ δεν πρόκειται να προσπαθήσουν να αποδώσουν άμεση ευθύνη στο Ιράν για τα όσα συμβαίνουν στο Ισραήλ.

Αντίστοιχα, το Ιράν έστειλε αντίστοιχα μηνύματα όταν για παράδειγμα η τηλεφωνική συνομιλία του προέδρου του Ιράν Εμπραχίμ Ραϊσί και του Πρίγκιπα Διαδόχου της Σαουδικής Αραβίας Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν επικεντρώθηκε στην ανάγκη «να μην υπάρξει περαιτέρω κλιμάκωση».

Τα ανοιχτά ερωτήματα

Στις λεπτές ισορροπίες θέλει να κινηθεί η αμερικανική διπλωματία, προστίθεται και το ερώτημα ως προς ποια μπορεί να είναι τα αποτελέσματα των επιχειρήσεων των ενόπλων δυνάμεων του Ισραήλ.

Γιατί μπορεί το Ισραήλ να ελπίζει σε ένα συντριπτικό χτύπημα που θα αποδυνάμωνε σημαντικά τη Χαμάς, όμως η χερσαία επιχείρηση θα είναι εξαιρετικά δύσκολη, θα υπάρχουν σημαντικές απώλειες αμάχων και βεβαίως τυχόν μαζική έξοδος Παλαιστινίων προς την Αίγυπτο θα δημιουργούσε πολύ σοβαρά προβλήματα σε μια βασική σύμμαχο των ΗΠΑ στην περιοχή. Ένας παρατεταμένος πόλεμος θα ήταν μεγάλο πονοκέφαλος για τις ΗΠΑ που γνωρίζουν ότι αναγκαστικά όλα τα σχέδια τους για μια συνολικότερη εξομάλυνση στην περιοχή θα πήγαιναν πίσω.