Ταγίπ Ερντογάν: Πολλές εκπλήξεις επεφύλασσε το νέο υπουργικό συμβούλιο

to10.gr 04.06.2023-10:11

Τι σηματοδοτεί η νέα σύνθεση της κυβέρνησης

Στο «τιμόνι» της Τουρκίας για τα επόμενα πέντε χρόνια, θα παραμείνει, ο Ταγίπ Ερντογάν, μετά την επανεκλογή του στις κάλπες της 28ης Μαϊου. Μετά από την ορκωμοσία του, ο Τούρκος πρόεδρος ανακοίνωσε την σύνθεση του υπουργικού συμβουλίου που επεφύλασσε αρκετές εκπλήξεις.

Συγκεκριμένα, τα σημαντικότερα υπουργεία των Εξωτερικών, Άμυνας και Οικονομικών ανατέθηκαν στον Χακάν Φιντάν, Γιασάρ Γκιουλέρ και Μεχμέτ Σιμσέκ αντίστοιχα. Εκτός κυβερνητικού σχήματος έμεινε ο μέχρι πρότινος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου, ο υπουργός Άμυνας Χουλουσί Ακάρ, αλλά και ο υπουργός Εσωτερικών Σουλεϊμάν Σοϊλού.

Διαβάστε επίσης: Ποιοι υποψήφιοι βουλευτές περιμένουν (με αγωνία) τις δεύτερες κάλπες

Προανήγγειλε αλλαγές στο Σύνταγμα

Ο Τούρκος πρόεδρος προανήγγειλε την αναθεώρηση του συντάγματος, λέγοντας ότι «θα σώσουμε τη δημοκρατία μας από το σημερινό σύνταγμα, το οποίο είναι προϊόν του πραξικοπήματος» του 1980, υποσχόμενος ότι το νέο θα είναι «φιλελεύθερο και χωρίς αποκλεισμούς».

Επαναλαμβάνοντας ότι «ο αιώνας της Τουρκίας έχει αρχίσει», τόνισε ότι «μαζί πρέπει να κοιτάξουμε προς τα εμπρός, να επικεντρωθούμε στο μέλλον και να προσπαθήσουμε να πούμε νέα πράγματα. Πρέπει να προσπαθήσουμε να οικοδομήσουμε το μέλλον μαθαίνοντας από τα λάθη του παρελθόντος».

Πώς επηρεάζονται τα Ελληνοτουρκικά μετα τις αλλαγές στο υπουργικό

Μερικές ώρες πριν την επίσημη ανακοίνωση του υπουργικού συμβουλίου, τα ΜΜΕ της Τουρκίας, μιλούσαν για μία νέα αρχή στα Ελληνοτουρκικά. Η πρόθεση αυτή επιβεβαιώθηκε, όταν ανακοινώθηκε η επίσημη λίστα, από όπου απουσίαζαν οι υπουργοί Τσαβούσογλου, Ακάρ και Σοϊλού που είχαν συνδεθεί με τη σκληρή στάση απέναντι στην Ελλάδα.

Συγκεκριμένα, η αντικατάσταση του Τσαβούσογλου έχει ειδική σημασία εάν θυμηθεί κανείς ότι στις τελευταίες δηλώσεις του, λίγο πριν από τον β’ γύρο των τουρκικών εκλογών είχε επανέλθει στην επιθετική ρητορική προς την Ελλάδα λέγοντας τα εξής: «Υπάρχει το θέμα των θαλάσσιων περιοχών ευθύνης. Θεωρείται πως είναι εύκολη η επίλυση του θέματος των νησιών και βραχονησίδων που δεν έχει καθοριστεί η κυριαρχίας τους. Εμείς λέμε πως μας ανήκουν, οι Έλληνες λένε πως τους ανήκουν».

Στο ίδιο μήκος κύματος είχε κινηθεί και ο Χουλουσί Ακάρ που είχε μιλήσει για προβλήματα στο Αιγαίο, ενώ είχε υποστηρίξει πως η Τουρκία επιδιώκει τον διαμοιρασμό του πλούτου του Αιγαίου. Ο Σοϊλού είχε ανεβάσει ακόμα περισσότερο τους τόνους αναφέροντας ότι: «Έχει αποκαλυφθεί στα μάτια της Ευρώπης και του κόσμου ότι ορισμένες από τις θέσεις που πρόβαλε η Ελλάδα δεν έχουν μεγάλo αντίκρισμα στην ουσία».

Το who is who του νέου ΥΠΕΞ

Στην θέση του υπουργού Εξωτερικών, ο Ερντογάν επέλεξε να τοποθετήσει τον Τούρκο διπλωμάτη, Χακάν Φιντάν, ο οποίος ήταν επικεφαλής της Υπηρεσίας Πληροφοριών της Τουρκίας από το 2010 μέχρι και σήμερα. Έγινε γνωστός για την συνεισφορά του στην τουρκική εθνική ασφάλεια και τη συμμετοχή του σε νευραλγικής σημασίας διπλωματικές υπηρεσίες.

Ο Χακάν Φιντάν γεννήθηκε το 1968 στην Άγκυρα της Τουρκίας. Απέκτησε πτυχίο στη διαχείριση και στις πολιτικές επιστήμες από το Πανεπιστήμιο του Maryland Global Campus. Στη συνέχεια, πήρε το μεταπτυχιακό και το διδακτορικό του από το Πανεπιστήμιο Bilkent. Εργάστηκε ως υπαξιωματικός στον τουρκικό στρατό από το 1986 έως το 2001. Σε διεθνές επίπεδο, ο Φιντάν έχει θητεύσει σε δύο εξειδικευμένους οργανισμούς των Ηνωμένων Εθνών, τον Διεθνή Οργανισμό Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ) και τον Οργανισμό Βιομηχανικής Ανάπτυξης (UNIDO).

Ο Φιντάν ήταν επικεφαλής της Τουρκικής Υπηρεσίας Πληροφοριών από τις 25 Μαΐου 2010 έως τις 7 Φεβρουαρίου 2015, όταν παραιτήθηκε από τη θέση του για να θέσει υποψηφιότητα ως μέλος του κοινοβουλίου, με στόχο να εκπροσωπήσει το κόμμα του Ερντογάν. Ωστόσο, στις 9 Μαρτίου 2015, ακριβώς 30 ημέρες αργότερα, απέσυρε την υποψηφιότητά του. Διορίστηκε πίσω στη θέση του μέσα σε λίγες ώρες, στην οποία παρέμεινε μέχρι και σήμερα, που ορίστηκε νέος υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας.

Ο ρόλος του νέου υπουργού Αμύνης

Η επιλογή του Αρχηγού του Γενικού Επιτελείου, Στρατηγού Γιασάρ Γκιουλέρ, για την θέση του υπουργού Αμύνης σηματοδοτεί αλλαγή στρατηγικής για τον Ερντογάν. Ο Στρατηγός είναι ένα από τα κοντινότερα πρόσωπα του προέδρου και στο παρελθόν είχε ασχοληθεί με το συριακό ζήτημα.

Ο μέχρι πρότινος αρχηγός του Γενικού Επιτελείου επρόκειτο να αποστρατευθεί μέχρι τον περασμένο Σεπτέμβριο λόγω του ορίου ηλικίας του, αλλά με κατεπείγοντα νόμο το AKP αύξησε το χρονικό όριο ηλικίας κατά πέντε έτη, διατηρώντας τον έτσι στη θέση του. Η ηλικία αποστράτευσης του αρχηγού του γενικού επιτελείου αυξήθηκε από τα 67 στα 72 χρόνια.

Αξίζει να σημειωθεί πως ο Γκιουλέρ διαδέχεται τον Ακάρ για δεύτερη συνεχόμενη φορά. Ακόμη, ο ίδιος είχε συλληφθεί από τους πραξικοπηματίες το καλοκαίρι του 2016, αλλά την επόμενη μέρα αφέθηκε ελεύθερος.

Τι αλλάζει στην εξωτερική πολιτική του Ερντογάν

Μετά την επανεκλογή του, ο Ερντογάν έχει σκοπό να διατηρήσει τις καλές σχέσεις με τη Ρωσία και τις χώρες του Κόλπου. Σε ότι αφορά τις σχέσεις με την Δύση, ο Τούρκος πρόεδρος επιθυμεί να διατηρήσει την ανεξαρτησία της χώρας.

Η ανεξαρτησία αυτή είναι εμφανής σε τρεις βασικούς τομείς:

Πρώτον, η Τουρκία ζητά σταθερά την έκδοση αρκετών Τούρκων πολιτών από τη Σουηδία με κατηγορίες για τρομοκρατία με αντάλλαγμα την άρση του βέτο ενάντια στην εισδοχή της σκανδιναβικής χώρας στο ΝΑΤΟ.

Δεύτερον, η Άγκυρα προτρέπει επίμονα τις ΗΠΑ να σταματήσουν την υποστήριξή τους προς το PYD, μια ομάδα που ελέγχει τη βορειοανατολική Συρία και την οποία η Τουρκία θεωρεί ως το συριακό παρακλάδι του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (PKK), μιας ένοπλης ομάδας που διεξάγει επί δεκαετίες πόλεμο κατά του τουρκικού κράτους.

Τρίτον, ο Ερντογάν διατηρεί στενή προσωπική σχέση με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν και αρνείται να επιβάλλει τις δυτικές κυρώσεις κατά της Μόσχας που επιβλήθηκαν λόγω της εισβολής στην Ουκρανία. Σε απάντηση, οι Ηνωμένες Πολιτείες καθυστέρησαν την πώληση πολεμικών αεροσκαφών F-16 στην Τουρκία.

Το αντάλλαγμα για την πώληση των F-16

Σύμφωνα με την εφημερίδα Hurriyet, σε πρόσφατη τηλεφωνική συνομιλία μεταξύ του Ερντογάν και του προέδρου των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν, ο τελευταίος εξέφρασε την επιθυμία του να προωθήσει τη συμφωνία για τα F-16. Ωστόσο, ο Μπάιντεν ανέφερε ότι η επικύρωση της ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ αποτελεί προϋπόθεση.

Ο Ερντογάν αναμένεται να θέσει ως προτεραιότητα τη διατήρηση σταθερών σχέσεων με την ΕΕ και την τήρηση της συμφωνίας που αποσκοπεί στην αποτροπή των προσφύγων να φτάσουν στην Ευρώπη.

Σε αντάλλαγμα για οικονομική στήριξη και ταξίδια χωρίς βίζα για τους Τούρκους πολίτες στη ζώνη Σένγκεν της ΕΕ χωρίς σύνορα, η Τουρκία έχει περιορίσει με επιτυχία τη ροή μεταναστών προς τα εδάφη της ΕΕ. Ωστόσο, η υπόσχεση για ταξίδια χωρίς βίζα δεν έχει εκπληρωθεί λόγω διαφωνίας σχετικά με τον αντιτρομοκρατικό νόμο της Τουρκίας.

Ρωσία και Ουκρανία

Από την αρχή της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, η Τουρκία κράτησε μία ισορροπημένη προσέγγιση. Η Άγκυρα πούλησε οπλισμένη μη επανδρωμένα αεροσκάφη στην Ουκρανία, αποφεύγοντας όμως να επιβάλλει κυρώσεις στην Ουκρανία.

Επιπλέον η συμφωνία για τα σιτηρά επιτεύχθηκε με την διαμεσολάβηση της Τουρκίας και των Ηνωμένων Εθνών. Η συμφωνία αυτή εξασφαλίζει την ασφαλή εξαγωγή σιτηρών από τα ουκρανικά λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας.

Σύμφωνα με πληροφορίες του Middle East Eye, ορισμένες χώρες της ΕΕ είναι υπέρ της διατήρησης αυτής της πολιτικής από την Τουρκία, καθώς τους επιτρέπει να συμμετέχουν σε συζητήσεις με τη Μόσχα μέσω της Τουρκίας.