The Last of Us: Μπορεί ένας φονικός μύκητας να προκαλέσει πανδημία;

Στο The Last of Us, ένας μύκητας Cordyceps αποκτά την ικανότητα να αναπτύσσεται στη θερμοκρασία των 37 βαθμών Κελσίου, κάτι που δυνητικά να μπορούσε να συμβεί.

Αυτό όμως που θεωρείται άκρως απίθανο είναι η μεταπήδηση ενός παθογόνου μύκητα από τα έντομα στον άνθρωπο.

«Υπάρχουν εκατομμύρια διαφορετικά είδη μυκήτων στη φύση που δεν προκαλούν λοίμωξη στους ανθρώπους» λέει ο Ρόμπερτς. «Ένα είδος Cordyceps που προσβάλλει ένα συγκεκριμένο είδος μυρμηγκιού δεν μπορεί καν να προσβάλλει άλλα μυρμήγκια».

Κάθε άνθρωπος στον πλανήτη αναπόφευκτα εισπνέει κάθε μέρα χιλιάδες ή εκατομμύρια σπόρια διαφορετικών μυκήτων. Σχεδόν ποτέ δεν προκαλούν ασθένειες, τουλάχιστον σε υγιείς ανθρώπους.

Ορισμένα είδη Cordyceps είναι εξάλλου συστατικά παραδοσιακών «θεραπειών», οι οποίες πιθανότατα δεν προσφέρουν κανένα όφελος αλλά από την άλλη δεν δείχνουν και να βλάπτουν.

Ακόμα όμως κι αν ένας μεταλλαγμένος μύκητας βρει τρόπο να προσβάλλει έναν άνθρωπο, η πανδημία παραμένει απίθανη, αφού σχεδόν κανένας μύκητας δεν μπορεί να μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο.

«Οι ιοί είναι φτιαγμένοι να μεταδίδονται μεταξύ ανθρώπων» λέει ο Ρόμπερτς. «Οι μυκητιασικές λοιμώξεις όμως προέρχονται από το περιβάλλον –από την εισπνοή σπορίων ή από κάποιο εκτεθειμένο τραύμα. Από τη στιγμή όμως που θα μολυνθείς, ο κίνδυνος μετάδοσης σε άλλο άνθρωπο είναι εξαιρετικά μικρός».

Candida auris

Παρόλο όμως που οι περισσότεροι μύκητες είναι ακίνδυνοι, υπάρχουν και είδη που προκαλούν ανησυχία.

Χαρακτηριστική περίπτωση είναι ο Candida auris, ο οποίος αφενός μπορεί να μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο, αφετέρου είναι συχνά ανθεκτικός σε όλα τα διαθέσιμα φάρμακα.

Ο κίνδυνος των σοβαρών μυκητιάσεων είναι υπαρκτός και αυξάνεται, προειδοποιεί ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, ο οποίος πέρυσι δημοσίευσε για πρώτη φορά λίστα με παθογόνους μύκητες για τους οποίους πρέπει να επαγρυπνούμε.

Ένας λόγος είναι η κλιματική αλλαγή που ενθαρρύνει την προσαρμογή των μυκήτων στις υψηλές θερμοκρασίες του σώματος των θηλαστικών. Ένας άλλος είναι η εκτεταμένη γεωργική χρήση μυκητοκτόνων, η οποία ενθαρρύνει την εμφάνιση ανθεκτικών στελεχών.

Ένας τρίτος λόγος είναι η κατάχρηση αντιβιοτικών, τα οποία «εξοντώνουν όλα τα καλά βακτήρια και δίνουν στους μύκητες την ευκαιρία να επικρατήσουν» λέει ο Ρόμπερτς.

Και ένας τέταρτος παράγοντας είναι το αυξανόμενο ποσοστό των ηλικιωμένων και των ανοσοκατεσταλμένων ασθενών στον πληθυσμό, ομάδες ευάλωτες σε μυκητιασικές ασθένειες που δεν εκδηλώνονται σχεδόν ποτέ στους υγιείς.

Η περίπτωση του Candida auris κατέστησε σαφές ότι ο κίνδυνος είναι υπαρκτός. Και, σύμφωνα με τον Ρόμπερτς, τα σημερινά συστήματα υγείας δεν είναι προετοιμασμένα να αντιμετωπίσουν ενδεχόμενη έξαρση κρουσμάτων.

Όπως επισημαίνει, οι φαρμακοβιομηχανίες δεν έχουν σήμερα κίνητρο να επενδύσουν στην ανάπτυξη νέων φαρμάκων για μυκητιασικές ασθένειες.

«Φάρμακα όπως το Paxlovid [κατά της Covid-19] είναι επικερδή και χρησιμοποιούνται από εκατομμύρια ανθρώπους κάθε μήνα. Οι περισσότερες φαρμακοβιομηχανίες είναι απρόθυμες να επενδύσουν σε μυκητοκτόνα που θα χρησιμοποιηθούν σε ελάχιστους ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς» εξηγεί.

Επιπλέον, οι μύκητες είναι πιο στενοί συγγενείς των θηλαστικών από ό,τι τα βακτήρια ή οι ιοί, κάτι που σημαίνει ότι η ανάπτυξη φαρμάκων που δεν βλάπτουν τον άνθρωπο αποτελεί μεγαλύτερη πρόκληση.

Παρόλο που το The Last of Us δεν περιγράφει έναν υπαρκτό κίνδυνο, λέει ο Ρόμπερτς, η επιτυχία του έγινε ευπρόσδεκτη από τους λοιμωξιολόγους που ανησυχούν για τις μυκητιασικές λοιμώξεις.

«Η σειρά μπορεί να μην είναι ρεαλιστική, όμως παθογόνα είδη όπως ο Candida auris είναι πιθανό να αποκτήσουν τώρα μεγαλύτερη δημοσιότητα. Αυτό μόνο να μας βοηθήσει μπορεί».