Τι σηματοδοτεί για την Ιταλία η εκλογή της 37χρονης αριστερής πολιτικού στο «τιμόνι» της αξιωματικής αντιπολίτευσης
Γεννήθηκε το 1985 στο Λουγκάνο από έναν Αμερικανοεβραίο πολιτικό επιστήμονα -με πατρογονικές ρίζες στην Ουκρανία– και μια Ιταλίδα καθηγήτρια Νομικής, ο πατέρας της οποίας ήταν γερουσιαστής των Σοσιαλιστών και ορκισμένος πολέμιος του φασισμού.
Πολίτης του κόσμου έκτοτε, η Έλι Σλάιν είναι υπήκοος τριών χωρών: της Ελβετίας, της Ιταλίας και των ΗΠΑ.
Σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο της Μπολόνια.
Συμμετείχε σε έρευνες και σε ντοκιμαντέρ για το μεταναστευτικό στην Ιταλία και για τα αδήλωτα ιταλικά κεφάλαια στην Ελβετία, κερδίζοντας μέχρι και κινηματογραφικά βραβεία.
Έβαλε «πλάτη» ως εθελόντρια και στις δύο προεκλογικές εκστρατείες του Μπαράκ Ομπάμα για την εκλογή του στον Λευκό Οίκο, το 2008 και το 2012.
Νέα, πλέον ανοιχτά αμφιφυλόφιλη, φεμινίστρια, παθιασμένη φιλοευρωπαία εξελέγη ευρωβουλευτής το 2014, ως μέλος και υποψήφια του Δημοκρατικού Κόμματος: πάλαι ποτέ κόμματος εξουσίας στην Ιταλία.
Έκτοτε εργάζεται ακατάπαυστα για τα ανθρώπινα δικαιώματα, τη μετανάστευση, τη φορολογική δικαιοσύνη, την προστασία του περιβάλλοντος, την καταπολέμηση της διαφθοράς και την εξάλειψη της μαφίας.
Δηλώνοντας «πραγματική αριστερή», κατάφερε την περασμένη Κυριακή αυτό που φάνταζε στους περισσότερους ακατόρθωτο.
Αν και αουτσάιντερ, εξελέγη γραμματέας του Δημοκρατικού Κόμματος (PD), το οποίο είχε εγκαταλείψει το 2015, διαφωνώντας με την κεντρώα πολιτική του τότε ηγέτη του (νυν αρχηγού έτερου κεντροαριστερού κόμματος), Ματέο Ρέντσι.
Ακολούθησε στη συνέχεια ξεχωριστή πορεία. Προ τριετίας, προκάλεσε αίσθηση στις περιφερειακές εκλογές στην περιφέρειά της, την Εμίλια-Ρομάνια, κερδίζοντας τη θέση του αντιπεριφερειάρχη και βάζοντας ουσιαστικά «φρένο» στην πολιτική επέλαση της ακροδεξιάς Λέγκα του Ματέο Σαλβίνι.
Ούσα πια ανεξάρτητη βουλευτής, η Έλι επανεντάχθηκε στους Δημοκρατικούς μόλις πρόσφατα, μετά το πολιτικό στραπάτσο που υπέστη το κεντροαριστερό κόμμα στις βουλευτικές εκλογές του περασμένου Σεπτεμβρίου.
Ήταν εκείνες οι κάλπες που έφεραν στην εξουσία την πρώτη γυναίκα πρωθυπουργό, πλην όμως μεταφασίστρια Τζόρτζια Μελόνι και οδήγησαν σε παραίτηση τον γραμματέα του PD, Ενρίκο Λέτα.
Ντόμινο αλλαγών
Για την Έλι Σλάιν, η πανηγυρική εκλογή της στην ηγεσία του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης αποτελεί τεράστια δικαίωση.
Και όχι μόνο επειδή γίνεται η νεότερη και πρώτη γυναίκα αρχηγός των Δημοκρατικών.
Ήταν χάρη στη στήριξη κυρίως των νέων και των γυναικών μελών του κόμματος που εξασφάλισε το 53,8% των ψήφων στις εσωκομματικές εκλογές, έναντι 46,2% που έλαβε ο δημοφιλής αντίπαλός της, θεωρούμενο φαβορί και «εκλεκτός» του κομματικού μηχανισμού, Στέφανο Μπονατσίνι, περιφερειάρχης της Εμίλια-Ρομάνια.
Τώρα, η εκλογή της σηματοδοτεί ένα ντόμινο αλλαγών.
Σημειολογικά, σηματοδοτεί την πρώτη φορά στην Ιταλία που τόσο στην πρωθυπουργία, όσο και στην ηγεσία της αξιωματικής αντιπολίτευσης βρίσκονται γυναίκες.
Για το ίδιο το Δημοκρατικό Κόμμα, η ηγεσία της αριστερής Έλι Σλάιν αποτελεί άνεμο αλλαγής, εν μέσω κλίματος απόγνωσης και εν αναμονή αναταράξεων στην πορεία.
Εφεξής, αναμένεται στροφή προς τα αριστερά για το μέχρι πρότινος παραδοσιακό κόμμα εξουσίας, που τα τελευταία χρόνια επεδίωκε να καταλάβει μια πιο κεντρώα θέση στην ιταλική πολιτική σκηνή, αλλά βρέθηκε πια να διαγκωνίζεται με το ανανεωμένο Κίνημα Πέντε Αστέρων για την επικράτηση στον κεντρώο χώρο.
«Η Έλι θα πετύχει εκεί που δεν τα κατάφερα εγώ», είπε ο Ενρίκο Λέτα, παραδίδοντας τα κομματικά «ηνία».
Η νέα γραμματέας χαρακτήρισε την εκλογή της «σαφή εντολή για πραγματική αλλαγή», υποσχόμενη μια «προοδευτική, περιβαλλοντική και φεμινιστική εναλλακτική», που -προσώρας τουλάχιστον- ουδόλως ενθουσιάζει τη βαθιά εδραιωμένη παλιά φρουρά των Δημοκρατικών.
Ένα κόμμα που προέκυψε το 2007 από τη συγχώνευση κεντροαριστερών ρευμάτων, μετριοπαθών πρώην κομμουνιστών και χριστιανοδημοκρατών και ακόμη δείχνει να αναζητά τον προσανατολισμό του στο διαρκώς μεταβαλλόμενο ιταλικό πολιτικό πεδίο.
Από 33,1% που είχε λάβει στις εκλογές του 2008, πέρυσι συρρικνώθηκε στο 19,1%, εξασφαλίζοντας τη δεύτερη θέση έναντι των νεοφασιστικών Αδελφών της Ιταλίας της Μελόνι.
Μέχρι τον Νοέμβριο, το Κίνημα Πέντε Αστέρων είχε περάσει το Δημοκρατικό Κόμμα στις δημοσκοπήσεις.
Αριστερό αντίβαρο στη Μελόνι
Τώρα, πολλά ιταλικά ΜΜΕ χαρακτηρίζουν την Έλι Σλάιν ως την «αντι-Μελόνι».
Η πολιτική ατζέντα της είναι υπέρ των μη εχόντων και κατά των ελίτ.
Υπόσχεται τόνωση της απασχόλησης, με καλύτερες αμοιβές και ασφαλείς θέσεις εργασίας.
Ζητά αύξηση του κατώτατου μισθού, αύξηση της φορολογίας των μεγάλων περιουσιών, ενίσχυση των δημόσιων σχολείων και του εθνικού συστήματος υγείας.
Στηρίζει τα συνδικάτα. Μάχεται για την κοινωνική ισότητα, για τα δικαιώματα των γυναικών και της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας.
Μιλά για κλιματική δικαιοσύνη και για μια Πράσινη Νέα Συμφωνία στην Ιταλία, με απόρριψη της πυρηνικής ενέργειας και μεγάλες επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Στις πρώτες δηλώσεις της ως νέα γραμματέας του Δημοκρατικού Κόμματος κατακεραύνωσε τον ακροδεξιό-δεξιό κυβερνητικό συνασπισμό της Ρώμης για την πολλοστή πολύνεκρη τραγωδία με πρόσφυγες και μετανάστες κοντά στις ιταλικές ακτές.
Αυτοί οι νέοι θάνατοι «βαρύνουν τη συνείδηση εκείνων που μόλις πρόσφατα ενέκριναν διάταγμα, με μοναδικό στόχο να εμποδίσει τις διασώσεις στη θάλασσα», υπογράμμισε, επικρίνοντας την αντιμεταναστευτική πολιτική της Μελόνι.
Στον αντίποδα, ζήτησε την υιοθέτηση ενός συστήματος που θα επιτρέπει σε μετανάστες να υποβάλλουν νόμιμα αίτηση εισόδου σε όλα τα κράτη της ΕΕ, καλώντας τις Βρυξέλλες να ενισχύσουν τις αποστολές έρευνας και διάσωσης.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία αποτελεί για την Έλι Σλάιν ακανθώδες ζήτημα. Έχει ταχθεί αναφανδόν «κατά της αύξησης των στρατιωτικών δαπανών που βλέπουμε σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες».
Ψήφισε ωστόσο στο κοινοβούλιο υπέρ της αποστολής όπλων στην Ουκρανία, δεχόμενη σκληρή κριτική από φιλειρηνιστές.
«Υποστηρίζουμε το δικαίωμα της Ουκρανίας να υπερασπιστεί τον εαυτό της, μέσω κάθε μορφής βοήθειας», τόνισε σε πρόσφατη συνέντευξη. «Όμως ως ειρηνίστρια, δεν πιστεύω ότι τα όπλα από μόνα τους θα τερματίσουν τον πόλεμο», προσέθεσε, υπογραμμίζοντας ότι «η ΕΕ στερείται διπλωματίας».
Σκηνικό πόλωσης
«Θα είμαστε μεγάλο πρόβλημα για την κυβέρνηση» Μελόνι, υποσχέθηκε η 37χρονη Σλάιν στους υποστηρικτές της.
«Ελπίζω ότι η εκλογή μιας νέας γυναίκας στο τιμόνι του Δημοκρατικού Κόμματος να βοηθήσει την Αριστερά για να κοιτάξει μπροστά και όχι πίσω», σχολίασε η Ιταλίδα πρωθυπουργός.
Προσώρας, η Τζόρτζια Μελόνι δείχνει να θεωρεί ισχυρή τη θέση της, παρά τις προστριβές στον κυβερνητικό συνασπισμό της.
Στα μέσα Φεβρουαρίου, η Ιταλία επαναβεβαίωσε την (ακρο)δεξιά στροφή της στις περιφερειακές εκλογές στο Λάτιο και στη Λομβαρδία, αν και με χαμηλή συμμετοχή.
Τα κόμματα του κυβερνητικού συνασπισμού πλέον διοικούν 15 από τις 20 περιφέρειες της χώρας. Τα μεταφασιστικά Αδέλφια της Ιταλίας παραμένουν πρώτα στις δημοσκοπήσεις με 30% και η Μελόνι δείχνει προς το παρόν και με την αμφίσημη πολιτική της να ζει έναν παρατεταμένο μήνα του μέλιτος. Τόσο με τους περισσότερους Ευρωπαίους εταίρους της, όσο και με σημαντικό ποσοστό των ψηφοφόρων στο εσωτερικό της χώρας της.
Τα προβλήματα στην ιταλική οικονομία -τρίτη μεγαλύτερη στην ευρωζώνη- ωστόσο εντείνονται. Και η καχυποψία για τις επόμενες κινήσεις της Μελόνι παραμένει.
Τα χρονικά περιθώρια για την Έλι Σλάιν δείχνουν εν τω μεταξύ ασφυκτικά.
Μπορεί οι επόμενες εκλογές να αναμένονται -εκτός απροόπτου βέβαια, ένεκα των ιταλικών δεδομένων- το 2027, όμως ένα πρώτο κρίσιμο τεστ της ηγεσίας της θα αποτελέσουν οι ευρωεκλογές του 2024.
Ένας δύσκολος δρόμος
Μέχρι τότε, η Σλάιν θα κληθεί να έχει δώσει μια νέα πολιτική ταυτότητα στο κόμμα της, το οποίο έχει πλέον ταυτιστεί με τη στήριξη τεχνοκρατικών κυβερνήσεων στη Ρώμη, οι θητείες των οποίων έστρωσαν λίγο πολύ το «δρόμο» για την κατάληψη της εξουσίας από την ακροδεξιά.
Προς το παρόν το Δημοκρατικό Κόμμα φαντάζει ακόμη πιο διχασμένο.
Το δε στοίχημα τώρα για την Σλάιν θα είναι όχι μόνο να το ενώσει, αλλά να το φέρει ξανά κοντά στην εργατική τάξη και στο επίκεντρο των προσπαθειών για τη συγκρότηση ενός διευρυμένου, αρραγούς αντι-δεξιού μετώπου.
Πολλοί τώρα τη συγκρίνουν με την Αλεξάντρια Οκάσιο-Κορτέζ, ανερχόμενο πολιτικό αστέρι της αριστερής πτέρυγας του Δημοκρατικού Κόμματος στις ΗΠΑ.
Άλλοι, δύσπιστοι, προβλέπουν ότι θα γίνει μια ιταλική εκδοχή του πρώην ηγέτη των Εργατικών στη Βρετανία, Τζέρεμι Κόρμπιν.
«Πήρα εντολή να αλλάξω ανθρώπους, μεθόδους και όραμα», διακήρυξε στην επινίκια ομιλία της η Έλι Σλάιν, υπό τον ήχο του επαναστατικού Bella Ciao.
Εάν και πώς θα το καταφέρει είναι κάτι που μένει να φανεί.