Ενσυναίσθηση και συμπερίληψη: Οι δύο λέξεις που μπορούν να κάνουν ευτυχισμένο το 2023

Γράφει ο Βασίλης Κανέλλης

2023 χρόνια, κι αν είναι κάτι που όχι απλά παραμένει αναλλοίωτο, αλλά κι εξελίσσεται διαρκώς είναι η γλώσσα. Ειδικά η ελληνική γλώσσα είναι τόσο πλούσια που κανένας Ελληνας δεν θα έπρεπε να δυσκολεύεται να εκφράσει τα αισθήματά του για κάθε νέα χρονιά.

Ετσι, στην αυγή του 2023, στην αφετηρία μιας νέας, δύσκολης, σκοτεινής αλλά ταυτόχρονα και ελπιδοφόρας (όπως κάθε τι που γεννιέται) χρονιάς, δεν αρκούν οι γνωστές «στημένες» ευχές σαν κι αυτές που ακούμε στα καλλιστεία από τις συμπαθείς νεαρές.

• ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Γιατί ο Ντόρσεϊ θα πάει στον Ολυμπιακό ή τη Φενέρμπαχτσε…

Δηλαδή παγκόσμια ειρήνη, αδελφοσύνη, υγεία, χαρά κι ευτυχία. Αυτά άλλωστε είναι αυτονόητα, είναι τα κύρια στοιχεία που συνθέτουν μια ζωή. Οποιουδήποτε ανθρώπου, σε κάθε μέρος της γης, σε οιαδήποτε κοινωνική τάξη κι αν ανήκει.

Κατά τη γνώμη μου, κι ελπίζοντας ότι μόνον έτσι μπορούμε να «χτίσουμε» τη νέα χρονιά πάνω σε γερές βάσεις, δύο είναι οι λέξεις που πρέπει να κυριαρχήσουν.

Ενσυναίσθηση και συμπερίληψη. Δύο μοναδικές ελληνικές λέξεις που υπάρχουν εδώ και εκατονταετίες στο ελληνικό λεξιλόγιο, αλλά μόλις τα τελευταία χρόνια χρησιμοποιούνται στο δημόσιο λόγο.

Κι αν θέλετε, μόνο αυτές τις δύο λέξεις να χρησιμοποιούσαμε στις ευχές μας για το 2023 δεν θα χρειαζόταν να συμπεριλάβουμε οτιδήποτε άλλο.

Και η ειρήνη, και η χαρά και η ευτυχία, ενδεχομένως και η υγεία (αν κι εδώ μιλάμε για ένα μίγμα τύχης, συμπτώσεων και προσωπικής φροντίδας) μπορούν να επιτευχθούν αν έχουμε ενσυναίσθηση και συμπερίληψη.

Δύσκολες λέξεις για πολλούς, όμως, τόσο σημαντικές, τόσο ανθρώπινες που θα έκαναν πολύ καλύτερο τον κόσμο μας αν μεγάλη μερίδα του πληθυσμού τις ενστερνιζόταν.

Όταν μιλάμε για ενσυναίσθηση εννοούμε προφανώς την ικανότητα να μπαίνουμε στη θέση του άλλου, να καταλαβαίνουμε τα συναισθήματά του, να κατανοούμε τις απόψεις του. 

Και δεν είναι απλώς η ευγένεια απέναντι στους άλλους. Είναι μια κοινωνική δεξιότητα που μπορούμε να καλλιεργήσουμε ώστε να βρούμε συναισθηματική ταύτιση με τους ανθρώπους, να μην είμαστε ψυχροί και απομονωμένοι.

Πόση έλλειψη κοινωνικής ενσυναίσθησης βλέπουμε καθημερινά. Από τους μεγάλους ηγέτες, που αδιαφορούν για τους λαούς και «στήνουν» πολέμους με χιλιάδες νεκρούς.

Μέχρι τους πολιτικούς της διπλανής πόρτας που ζουν σε γυάλινους πύργους και σε μουντά πολιτικά γραφεία αγνοώντας τις ανάγκες των πολιτών για μια καλύτερη ζωή.

Αλλά μήπως και μεταξύ μας δεν βλέπουμε την απουσία ενσυναίσθησης; Αγνοούμε ποιος μένει δίπλα μας στην πολυκατοικία, τσακωνόμαστε για ασήμαντη αφορμή, κάνουμε εχθρούς για τα οπαδικά, τα κομματικά ή ακόμη και τα συναισθηματικά ζητήματα.

Από τη μια η κοινωνία που αδιαφορεί για τις ανάγκες των άλλων, κι από την άλλη ένα πολιτικό σύστημα απρόσωπο, αδιάφορο, σκληρό πολλές φορές και ανάλγητο απέναντι στις κραυγές αγωνίας κι απελπισίας των πολιτών.

Όταν, λοιπόν, απουσιάζει η ενσυναίσθηση γιατί να περιμένουμε καλύτερες ημέρες τη νέα χρονιά που ήλθε;

Και πάμε στη συμπερίληψη. Υπάρχει στο ελληνικό λεξικό πολλά χρόνια, όμως, τελευταία έχει αρχίσει να γίνεται κτήμα από το κοινωνικό σύνολο.

Συμπερίληψη σημαίνει να μην αφήνουμε κανέναν απ’ έξω από το σύνολο.

Από το σπίτι, τη γειτονιά, το χωριό, την πόλη, την κοινωνία ολόκληρη.

Να μην επιτρέπουμε σε κανέναν να αποκλείεται και να αντιμετωπίζει διακρίσεις με βάση το φύλο, την εθνικότητα, τη γλώσσα, τη θρησκεία, την ηλικία, τη φυλή, το αν είναι αρτιμελής ή όχι, τις πολιτικές πεποιθήσεις του και βεβαίως την οικονομική του κατάσταση.

Αν οι αποφάσεις των πολιτικών λαμβάνονταν με βάση τη συμπερίληψη δεν θα υπήρχαν όλες αυτές που διακρίσεις που βλέπουμε καθημερινά.

Αν η κοινωνία μας ήταν ώριμη ώστε καθένας από εμάς να συμπεριφέρεται με βάση την «συμπεριληπτικότητα», σίγουρα θα ήταν καλύτερη.

Θα είχαμε λιγότερα εγκλήματα, λιγότερες φρικώδεις υποθέσεις βιασμών, σεξουαλικών κακοποιήσεων, γυναικοκτονιών, διώξεων για την ερωτική επιλογή κάποιου ή γιατί η μοίρα τον έκανε να γίνει πρόσφυγας ή μετανάστης για να αναζητήσει μια καλύτερη ζωή. 

Θα μπορούσαμε να μιλάμε ώρες για το πόσο καλύτερος θα ήταν ο κόσμος μας και πόσο ποιο όμορφη η καθημερινότητά μας αν λειτουργούσαμε με βάση την ενσυναίσθηση και την συμπερίληψη.

Τώρα, λοιπόν, που έχουμε μπροστά μας 365 ημέρες της νέας χρονιάς που ανέτειλε, ίσως η καλύτερη ευχή που μπορούμε να κάνουμε είναι αποκτήσουμε έστω και μια ελάχιστη δόση ενσυναίσθησης και συμπεριληπτικής τάσης.

Δεν «πωλούνται» πουθενά, καλλιεργούνται και κατακτούνται καθημερινά. Μέσω της γνώσης ότι σ’ αυτόν τον κόσμο είμαστε ψηφίδες ενός μεγαλύτερου σχεδίου.

Κι αυτό που μας απομένει είναι να αφήσουμε το χνάρι μας όσο πιο καθαρό γίνεται.

Είτε είμαστε αυτοί που παίρνουν τις αποφάσεις και ρυθμίζουν τις ζωές των άλλων, είτε είμαστε οι απλοί, καθημερινοί άνθρωποι της βιοπάλης που ελπίζουμε σε ένα καλύτερο αύριο.

Το 2023 ήρθε γεμάτο προκλήσεις, φόβους, αγωνίες, αλλά και μια διάθεση για έναν νέο ξεκίνημα. Σε όλο τον κόσμο.

Ας είναι η απαρχή μιας κοινής προσπάθειας ώστε η ενσυναίσθηση και η συμπερίληψη θα κυριαρχήσουν απέναντι στην αδιαφορία, την έλλειψη συναισθημάτων, τη μισαλλοδοξία, τον ρατσισμό, την ξενοφοβία, την πατριαρχία.

Καλή χρονιά σε όλους.