«Υπόλοιπο μηδέν»: Η γνωριμία των νέων της Ευρώπης με τον πληθωρισμό

Όλο και πιο δύσκολη φαντάζει η ζωή των νέων που αγωνίζονται για να τα βγάλουν πέρα με ενοίκια στα ύψη, χαμηλούς μισθούς και τιμές – φωτιά στα τρόφιμα. Αρκεί να ακούσεις τις αγωνίες τους σε μια στάση λεωφορείου ή στο μετρό και να παρατηρήσεις τις αγορές τους. Ο πληθωρισμός σε ωθεί σε ένα διαρκές κυνήγι προσφορών, σε περίπτωση που δεν θέλεις να αδειάζει σε χρόνο dt ο τραπεζικός σου λογαριασμός.

Ήταν κάτι για το οποίο είχε προειδοποιήσει από το 2021 ο ΟΟΣΑ. Οι νέοι, σημείωνε, πλήττονται δυσανάλογα από την κρίση. Με τα οικονομικά να φέρνουν διαρκώς περιορισμούς στις ζωές τους, ο ΟΟΣΑ διαπίστωνε αυξημένα ποσοστά κατάθλιψης και άγχους.

Διαβάστε επίσης: Ταύρος: Αγωνία για 16χρονο πρωταθλητή πυγμαχίας – Νοσηλεύεται σε κρίσιμη κατάσταση (vid)

Οι νέοι της Ευρώπης βρίσκονται σε μια διαρκή αγωνία σχετικά με το επαγγελματικό τους μέλλον και τα οικονομικά τους. Το διογκωμένο κόστος ζωής είναι αυτό που λειτουργεί πλέον ως βαρίδι στις ζωές των νέων. Όχι η πανδημία.

Σε ολόκληρη την Ευρώπη, οι νέοι κάτω των 30 ετών βλέπουν το μάταιο των φιλοδοξιών τους δεδομένης της επιδείνωσης των οικονομικών συνθηκών. Ορισμένοι νέοι μιλάνε ανοιχτά για τις πιέσεις που αντιμετωπίζουν προκειμένου να τα βγάλουν πέρα, συνδυάζοντας εργασία και σπουδές.

Ενοίκια στα ύψη

Υψηλά ενοίκια, χαμηλοί μισθοί και υψηλή ανεργία έχουν οδηγήσει τους Ισπανούς να ακολουθήσουν το ελληνικό παράδειγμα. Η συγκατοίκηση με τους γονείς είναι η μόνη επιλογή για πολλούς 20άρηδες.

Με το ποσοστό της ανεργίας να αγγίζει το 32%, η Ισπανία καταλαμβάνει την πρωτιά τόσο στην ΕΕ όσο και στον ΟΟΣΑ. Η 26χρονη δασκάλα Aitana Moreno θέλει να πάρει το μεταπτυχιακό της στη διερμηνεία. Πρόσφατα επέστρεψε στη γενέτειρά της, τη Μαδρίτη, από τη Γαλλία όπου εργαζόταν ως καθηγήτρια. Ζει ξανά με τη μητέρα της.

«Πρέπει να σπουδάζω και να εργάζομαι ταυτόχρονα. Ζω με τη μητέρα μου γιατί δεν έχω αρκετά χρήματα για να πληρώνω το ενοίκιο και να σπουδάζω. Είναι αδύνατο να αντέξω οικονομικά να ζήσω μόνη μου στη Μαδρίτη. Δεν μπορώ να συγκατοικήσω γιατί δεν έχω δουλειά πλήρους απασχόλησης. Κανείς δεν θα μου νοίκιαζε δωμάτιο αν δεν είχα full time εργασία», αναφέρει χαρακτηριστικά στον Guardian.

Όσοι προσπαθούν να εξασφαλίσουν την ανεξαρτησία τους, το πιο πιθανό είναι ότι θα δυσκολευτούν οικονομικά. Η ισπανική κυβέρνηση εισήγαγε ειδικό επίδομα ενοικίου 250 ευρώ για νέους που κερδίζουν λιγότερα από 23.725 ευρώ, ενώ στη Μαδρίτη μειώθηκε και το κόστος των δημόσιων μεταφορών.

Η 26χρονη Diana Peinado εργάζεται ως κοινωνική λειτουργός και πρόσφατα κατέθεσε αίτηση για το επίδομα. Χρειάζεται την ενίσχυση για την πληρωμή του ενοικίου της. Μοιράζεται ένα μικρό διαμέρισμα 40 τετραγωνικών μέτρων με τη συγκάτοικό της. Το ενοίκιο; 600 ευρώ τον μήνα.

Μισθός, χαρτζιλίκι και άδειοι λογαρισμοί

«Είμαι ευτυχισμένη που νοικιάζω και μοιράζομαι. Δεν είναι όμως ότι είχα και άλλη επιλογή. Αν και το διαμέρισμα μου κοστίζει 600 ευρώ τον μήνα, συν τους λογαριασμούς, μετακόμισα γνωρίζοντας ότι δικαιούμαι την επιδότηση. Διαφορετικά δεν θα το είχα κάνει. Η κυβέρνηση θα μου δώσει 250 ευρώ και αυτό θα είναι μεγάλη ανακούφιση κάθε μήνα. Δεν θα μου λύσει τα προβλήματα, αλλά θα μπορέσω να χαρώ λίγο περισσότερο. Από την άλλη πλευρά, αυτή η επιδότηση σε περιορίζει με κάποιους τρόπους. Είσαι υποχρεωμένος να έχεις σύμβαση αορίστου χρόνου. Κάτι που στην περίπτωσή μου το έχω. Ωστόσο, οι περισσότερες συμβάσεις στον κλάδο μου είναι ορισμένου χρόνου, οπότε δεν μπορώ να αλλάξω δουλειά τόσο εύκολα όσο θα ήθελα».

Σύμφωνα με την ισπανική μηχανή αναζήτησης Idealista, το μέσο ενοίκιο στη Μαδρίτη αυξήθηκε κατά 14% μεταξύ 2021 και Αυγούστου 2022. Η Diana δεν θα άλλη επιλογή από το να παραμείνει στο μικρό της διαμέρισμα.

Στο Λονδίνο πάλι, τα ενοίκια αυξάνονται με ακόμα ταχύτερους ρυθμούς. To site ενοικιάσεων Zoopla αναφέρει ετήσια αύξηση 17% στο μέσο ενοίκιο στο Λονδίνο. Ενοίκια που με μεγάλη δυσκολία, αν όχι και καθόλου, θα μπορούσαν να εξυπηρετηθούν από νέους. Η 27χρονη Hollie Clark εργάζεται σε site μόδας και σε μια παμπ για 10 ώρες την εβδομάδα. Το ενοίκιο για το διαμέρισμα στο οποίο έμενε με το αγόρι της στο κέντρο του Hackney ήταν προσιτό μέχρι πρότινος στις 1.5550 λίρες. Αυξήθηκε κατά 650 λίρες τον μήνα. «Αυτό συμβαίνει. Πληρώνετε ή το αφήνετε» τους είπαν.

«Είναι τρελό. Δεν μπορώ να βρω τίποτα κάτω από 1.700 λίρες και τα περισσότερα από αυτά είναι με ένα υπνοδωμάτιο. Έτσι, θα πληρώνω περισσότερα για μικρότερο διαμέρισμα», σημειώνει στην Guardian.

Ο πληθωρισμός και η «γνωριμία» με τους νέους

Εκτός από την εκτίναξη των τιμών των ενοικίων, πολλοί είναι οι νέοι που έρχονται αντιμέτωποι για πρώτη φορά με διψήφιο πληθωρισμό σε υπηρεσίες κοινής ωφέλειας, τρόφιμα και πολλά άλλα αγαθά. Σε ολόκληρη την Ευρώπη, ο πληθωρισμός ανήλθε κατά μέσο όρο στο 11% τον Νοέμβριο. Κάτι που δεν είχαμε βιώσει τα τελευταία 40 χρόνια. Τα κράτη της Βαλτικής έχουν πληγεί περισσότερο, με τον πληθωρισμό να ξεπερνά το 20%.

Στην περίπτωση της Hollie, αυτό σημαίνει πως τα χρήματα που εξοικονομεί από τη δεύτερη εργασία της μέχρι τέλος του μήνα έχουν εξανεμιστεί.

Ορισμένοι νέοι αναγκάζονται να προχωρήσουν σε πιο ουσιαστικές περικοπές. Ο 23χρονος Joachim Valente από την Τουλούζη εργαζόταν μέχρι τον Σεπτέμβριο σε τυπογραφείο στην πόλη. Έβγαζε 800 ευρώ τον μήνα. Τώρα όμως άρχισε ξανά τις σπουδές που είχε διακόψει για να βρει δουλειά. Το εισόδημά του είναι περίπου 500 ευρώ τον μήνα από τη φοιτητική υποτροφία και ό,τι extra μπορεί να του δώσει η γιαγιά του.

Θέρμανση για… λίγους

Το ενοίκιο στο σπίτι που μοιράζεται με δύο φίλους του είναι στα 1.000 ευρώ. «Πραγματικά διάλεξα την ιδανική στιγμή για να επιστρέψω στις σπουδές, έτσι δεν είναι;» σημειώνει αστειευόμενος. «Είναι πραγματικά δύσκολο τώρα. Ο τρόπος ζωής μου δεν είναι ο ίδιος με πέρυσι. Πρέπει πάντα να προσέχεις τι αγοράζεις και τι αποταμιεύεις. Παλιά αγόραζα περισσότερο κρέας. Τώρα όχι τόσο πολύ. Ίσως μία με δύο φορές τον μήνα. Είναι πολύ ακριβό. Έχουμε πάνω από 10% πληθωρισμό, οπότε πρέπει πραγματικά να κοιτάζεις τι αγοράζεις».

Η γαλλική κυβέρνηση έχει περιορίσει τις αυξήσεις των τιμών για την ενέργεια στο 4% (αν και αυτό θα αλλάξει σε 15% τον Ιανουάριο). Για τους νέους, όμως, που αγωνίζονται για να τα βγάλουν πέρα, ακόμα και η αύξηση του 4% αποτελεί πρόκληση.

Ο 22χρονος Matteo Leroux είναι μαθητευόμενος ηελκτρολόγος μηχανικός. Κερδίζει 900 ευρώ τον μήνα και ζει μόνος του σε διαμέρισμα στη Μασσαλία. Του κοστίζει 400 ευρώ τον μήνα. Όπως και ο Joachim έχει περιορίσει την κατανάλωση κρέατος. Το έχει αντικαταστήσει με τόνο. Το μεγαλύτερό του πρόβλημα αυτόν τον χειμώνα είναι το κρύο. «Το διαμέρισμά μου δεν έχει μόνωση. Μερικές φορές θέλω να βάλω τη θέρμανση, αλλά οι λογαριασμοί ενέργειας κοστίζουν πολύ. Έτσι αγόρασα μια θερμάστρα αερίου. Επειδή όμως η πολυκατοικία είναι πολύ παλιά, δεν υπάρχει μόνωση και τα παράθυρα δεν έχουν τζάμια. Οπότε συχνά εξακολουθεί να κάνει κρύο».

Οι χαμηλοί μισθοί «ζορίζουν» τους νέους

Ο μέσος μισθός στη Λιθουανία είναι 1.678 ευρώ, με τον κατώτατο να κυμαίνεται στα 720 ευρώ. Επειδή οι μισθοί είναι χαμηλοί, πολλοί είναι οι νέου που φεύγουν από τη χώρα. Παρά το γεγονός ότι οι νέοι ηλικίας 15 έως 25 ετών αποτελούν το 20% των κατοίκων, αποτελούν παράλληλα το 47% των μεταναστών. Ορισμένοι νέοι με πανεπιστημιακή εκπαίδευση που παραμένουν προσπαθούν να εργαστούν σε ξένες εταιρείες για να αυξήσουν τις δυνατότητες κέρδους.

Ο 26χρονος Dominykas στο Vilnius άρχισε να εργάζεται για βρετανική εταιρεία πληροφορικής εξ αποστάσεως, προκειμένου να κερδίσει περισσότερα από όσα θα του προσέφερε αντίστοιχη εταιρεία με έδρα τη Λιθουανία. «Παρατήρησα ότι το κόστος ζωής αυξανόταν ραγδαία, οπότε άρχισα να αναζητώ νέες ευκαιρίες. Ο πληθωρισμός τους τελευταίους 12 ή 24 μήνες ήταν τρελός. Τα διαμερίσματα που νοικιάζονταν στα 400 ευρώ πριν από μερικά χρόνια, τώρα είναι στα 800 ευρώ. Το κόστος του ηλεκτρικού ρεύματος αυξήθηκε μαζικά για ένα διάστημα, νομίζω λόγω του πολέμου στην Ουκρανία. Στην προηγούμενη εταιρεία μου είπαν πως δεν θα υπάρξουν αυξήσεις λόγω του πληθωρισμού. Τους πίεζα λέγοντας ότι θα παραιτηθώ και δεν με πίστευαν. Είδα μια καλή ευκαιρία στην εταιρεία του Ηνωμένου Βασιλείου».

Σε αρκετές χώρες της Ευρώπης οι νέοι δυσκολεύονται οικονομικά. Η 23χρονη Alice Spada εργάζεται σε επιχείρηση στη Ρώμη. Κερδίζει 800 ευρώ τον μήνα και το ενοίκιο στο διαμέρισμά της 480 ευρώ. Την ενισχύουν οικονομικά οι γονείς της. Και πάλι όμως στο τέλος του μήνα μένει με ελάχιστα χρήματα στον λογαριασμό της. «Είναι απογοητευτικό. Σπούδαζα τόσα πολλά χρόνια για να κερδίζω τόσο λίγα. Ξέρω ότι είμαι πολύ τυχερή που οι γονείς μου με στηρίζουν. Υποτίθεται ότι δεν θα έπρεπε να με στηρίζουν».

«Οι μισθοί είναι χάλια»

Με ακόμα πιο γλαφυρό τρόπο περιγράφει τις συνθήκες στην Ισπανία η Aitana που ζει στη Μαδρίτη. «Η κατάσταση σε ό,τι αφορά τις θέσεις εργασίας είναι πιο δύσκολη. Δεν μπορείς να βρεις δουλειά που να σου ταιριάζει ή να ανταποκρίνεται στο επίπεδο των προσόντων σου και οι μισθοί είναι χάλια. Παρά το γεγονός πως το Πανεπιστήμιο στο οποίο σπουδάζω είναι δημόσιο, είναι ακριβό. Εξακολουθώ να πληρώνω περίπου 2.000 ευρώ τον χρόνο, ενώ στη Γαλλία είναι δωρεάν, πληρώνεις μόνο ένα μικρό διοικητικό τέλος».

Οι εργαζόμενοι σε συναυλίες πλήττονται σκληρά και από το αυξανόμενο κόστος ζωής και από την πτώση των μισθών. Ο 28χρονος Shaf Hussein εργάζεται σε πολυκατάστημα στο Λονδίνο. Εργάζεται παράλληλα ως delivery τα περισσότερα βράδια. Κάποτε κέρδιζε 13 λίρες την ώρα, τώρα πλέον αισθάνεται τυχερός αν κερδίζει 10 λίρες την ώρα τα βράδια. «Αν δεν είχα βρει αυτή τη δουλειά στο πολυκατάστημα, δεν ξέρω που θα βρισκόμουν. Το τραπεζικό μου υπόλοιπο είναι στο μηδέν. Το αυξημένο κόστος ζωής με έκανε να χρεωθώ. Χρωστάω στις πιστωτικές μου».

Η λύση όλων τους στον πληθωρισμό, ήταν η αλλαγή της διατροφής τους. «Συνήθιζα να ξεκουράζομαι μια ώρα και να παίρνω από έξω κανονικό φαγητό. Τώρα αγοράζω μια κονσέρβα. Απλά τρώω και επιστρέφω στη δουλειά». Όλοι τους, η Aitana, η Diana, η Holly, ο Mateo, ο Joachim και ο Shaf εμφανίζονται απαισιόδοξοι για το μέλλον της οικονομίας των χωρών τους.

«Οι ειδήσεις είναι τόσο χαοτικές όταν τις παρακολουθείς. Αλλά έχεις την αίσθηση ότι όλα πάνε στραβά. Λένε συνεχώς για ύφεση. Ότι η οικονομία καταρρέει. Δεν είμαι αισιόδοξη», σημειώνει χαρακτηριστικά η Aitana. «Το φως στο σκοτάδι που βλέπω παντού στην Ευρώπη, είναι να βλέπω όλους αυτούς τους εργαζόμενους να απεργούν», συμπλήρωσε ο Joachim.

Πηγή: Guardian