Επανάσταση στις σχέσεις πολιτών με το Δημόσιο – Οι μεγάλες ανατροπές που έρχονται

Έναν πλήρη οδηγό για κάθε πολίτη, που περιλαμβάνει τα δικαιώματα, τις υποχρεώσεις του αλλά και κάθε ζήτημα σχετικά με την εξυπηρέτησή του από το Δημόσιο, καθώς κι ένα χρηστικό εγχειρίδιο για κάθε δημόσιο υπάλληλο περιλαμβάνει το νέο σχέδιο νόμου για την Οργάνωση των Σχέσεων Κράτους – Πολίτη που προωθούν ο υπουργός Επικρατείας και Ψηφιακής Διακυβέρνησης Κυριάκος Πιερρακάκης και ο υφυπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης Θεόδωρος Λιβάνιος σε συνεργασία με τον υπουργό Εσωτερικών Μάκη Βορίδη.

Στην κωδικοποίηση και τον εκσυγχρονισμό του θεσμικού πλαισίου που διέπει τις διαδικασίες για το σύνολο των συναλλαγών που έχουν οι πολίτες με το Δημόσιο προχωρούν τα δύο υπουργεία. Υπενθυμίζεται πως το νομοθετικό πλαίσιο, το οποίο είναι σήμερα σε ισχύ, είναι ο Κώδικας Διοικητικής Διαδικασίας (Ν. 2690/1999).

• Διαβάστε επίσης: «Χτίζοντας» με Χάμες και Ματιέ

«Αρχιτέκτονας» και συντονιστής του νομοσχεδίου είναι ο Λεωνίδας Χριστόπουλος, γενικός γραμματέας Ψηφιακής Διακυβέρνησης και Απλούστευσης Διαδικασιών, ο οποίος συνεργάστηκε με τη γενική γραμματέα Ανθρώπινου Δυναμικού Δημόσιου Τομέα του υπουργείου Εσωτερικών Βιβή Χαραλαμπογιάννη για τα θέματα αρμοδιότητάς της που συμπεριλαμβάνονται στο νομοσχέδιο.

Πρόκειται για ένα νομοσχέδιο το οποίο περιλαμβάνει οριζόντια το σύνολο του Δημοσίου, και μάλιστα για πρώτη φορά διευρύνεται το πεδίο εφαρμογής, εντάσσοντας τόσο τις ανεξάρτητες Αρχές και τις Ανώνυμες Εταιρείες του Δημοσίου όσο και τις δικαστικές και εισαγγελικές Αρχές για το κομμάτι των διοικητικών διαδικασιών που διεκπεραιώνουν. Σύμφωνα με πληροφορίες των «ΝΕΩΝ», το σχέδιο νόμου πρόκειται να συζητηθεί στο Υπουργικό Συμβούλιο του Οκτωβρίου, προκειμένου το αμέσως επόμενο διάστημα να ξεκινήσει η διαβούλευση διάρκειας περίπου ενός μήνα με τους μεγάλους φορείς του Δημοσίου αλλά και τη Δικαιοσύνη.

Καινοτομίες

Με το νομοσχέδιο αυτό ρυθμίζεται ουσιαστικά ο τρόπος με τον οποίο οργανώνονται οι σχέσεις του κράτους με τον πολίτη, ενώ θεσπίζονται μόνιμοι και έξυπνοι μηχανισμοί, μέσω των οποίων θα επιτευχθούν η διαρκής αξιολόγηση των διοικητικών διαδικασιών και η βελτίωση της λειτουργίας της Δημόσιας Διοίκησης.

Στις καινοτομίες του σχεδίου συγκαταλέγεται και η ρύθμιση που αφορά τις δημόσιες υπηρεσίες που πλέον θα μπορούν να αναζητούν αυτεπάγγελτα από άλλες υπηρεσίες του Δημοσίου όλα εκείνα τα απαραίτητα στοιχεία και έγγραφα που απαιτούνται για να γίνει διεκπεραίωση μιας υπόθεσης. Μάλιστα, για τον σκοπό αυτό θα τηρείται ειδικό Μητρώο Δικαιολογητικών, στο οποίο θα ενταχθούν όλα τα δικαιολογητικά, βλέποντας ποια είναι αυτά που χρησιμοποιούν οι υπηρεσίες και ποια όχι. Καθορίζονται, δε, και συγκεκριμένες προθεσμίες, μέσα στις οποίες οι υπηρεσίες οφείλουν να έχουν ολοκληρώσει τις υποθέσεις των ενδιαφερομένων και συστήνεται στην έδρα κάθε Αποκεντρωμένης Διοίκησης της χώρας Ειδική Επιτροπή Σχέσεων Κράτους – Πολίτη που θα εξετάζει αιτήματα αποζημίωσής τους όταν οι δημόσιες υπηρεσίες δεν τηρούν τις προθεσμίες αυτές.

Μέχρι στιγμής 40 ρυθμίσεις που αφορούν τη Δημόσια Διοίκηση – είτε ολόκληρα νομοσχέδια είτε ρυθμίσεις σε νομοσχέδια – καταργούνται. Μία από αυτές είναι και η διαδικασία βεβαίωσης του γνησίου της υπογραφής σε κάθε είδους αιτήσεις, δηλώσεις και έντυπα προς τις δημόσιες υπηρεσίες. Το γνήσιο της υπογραφής διατηρείται μόνο σε δηλώσεις με περιεχόμενο εξουσιοδότησης. Στελέχη του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης τονίζουν στα «ΝΕΑ» πως η βεβαίωση για το γνήσιο της υπογραφής ήταν σημαντική επιβάρυνση για τα ΚΕΠ, από τη στιγμή, μάλιστα, που τα αστυνομικά τμήματα σταμάτησαν την αντίστοιχη διαδικασία.

Την ίδια στιγμή, υπό επεξεργασία, σε συνεργασία με το υπουργείο Εσωτερικών, βρίσκεται πρόταση εξορθολογισμού και ενοποίησης όλων των πιστοποιητικών σε ένα ενιαίο για ζητήματα αστικής κατάστασης, όπως είναι αυτά της γέννησης, της οικογενειακής κατάστασης, της ιθαγένειας, ενώ υπάρχουν σκέψεις να συμπεριληφθούν και οι ΑΜΚΑ και ΑΦΜ. 

Τα ΚΕΠ

Ιδιαίτερη έμφαση δίνει το νομοσχέδιο στη μετατροπή των ΚΕΠ σε πραγματικές υπηρεσίες μιας στάσης του ελληνικού Δημοσίου, στις οποίες οι διοικητικές διαδικασίες θα ολοκληρώνονται σε ένα ενιαίο σημείο με τη χρήση Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών. Παράλληλα, θα θεσπιστεί ένας μηχανισμός, με στόχο τον εξορθολογισμό των διαδικασιών που εντάσσονται στα ΚΕΠ ή που θα πρέπει να βγουν από αυτά.

Στη λειτουργία ενός Ενιαίου Τηλεφωνικού Κέντρου Εξυπηρέτησης της Δημόσιας Διοίκησης προσανατολίζεται το σχέδιο νόμου, στο οποίο θα ενοποιούνται τα διάσπαρτα τηλεφωνικά κέντρα του Δημοσίου. Ειδική πρόβλεψη υπάρχει και για τις κοινωνικές ομάδες – ΑμεΑ, χρόνια πάσχοντες, ηλικιωμένοι, άτομα με προσωρινά προβλήματα υγείας και κάτοικοι δυσπρόσιτων περιοχών – με αντικειμενική αδυναμία μετάβασης στις δημόσιες υπηρεσίες. Σε αυτές τις περιπτώσεις θα παρέχεται διοικητική βοήθεια κατ’ οίκον, εφόσον ζητηθεί, που μπορεί να περιλαμβάνει τη σύνταξη και υποβολή αίτησης σε δημόσια υπηρεσία καθώς και τη βεβαίωση γνησίου υπογραφής.

Οι πρώτες απόπειρες κωδικοποίησης

Η ένταξη των κανόνων λειτουργίας του Δημοσίου σε ένα νομικό κείμενο αποτέλεσε διεθνώς ένα από τα πιο έντονα νομικά debates των μεταπολεμικών δεκαετιών.

Η πρώτη άτυπη απόπειρα κωδικοποίησης έγινε στις αρχές της δεκαετίας του 1950 από τον Μιχαήλ Στασινόπουλο, ο οποίος προσέγγισε το ζήτημα επιστημονικά και όχι νομοθετικά. Επρεπε να φτάσουμε στο 1993 για να κινηθούν οι διαδικασίες θέσπισης του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας από τον τότε υπουργό Προεδρίας Αναστάσιο Πεπονή.

Η νομοπαρασκευαστική επιτροπή υπό τον καθηγητή Νομικής Σπύρο Φλογαΐτη εργάστηκε σε έντονους ρυθμούς και μέσα σε έξι μήνες παρέδωσε το κείμενο του Κώδικα, έχοντας ως πρότυπο το αντίστοιχο γερμανικό νομοθέτημα. Ωστόσο, η παραίτηση Πεπονή λίγες ημέρες πριν από την ολοκλήρωση του έργου της επιτροπής μετέθεσε για το μέλλον την ψήφιση του Κώδικα – κάτι που τελικά συνέβη μόλις το 1999, με τον Νόμο 2690, ο οποίος ισχύει μέχρι σήμερα, με τις τροποποιήσεις που έχουν μεσολαβήσει.