Ο πόλεμος του Πούτιν κλονίζει τη Δημοκρατία στην Ευρώπη

Χιλιάδες διαδηλωτές από την άκρα δεξιά και αριστερά -παρατηρεί το Politico– βγήκαν στους δρόμους στην Τσεχία και στη Γερμανία τις προηγούμενες μέρες για να διαμαρτυρηθούν για την αύξηση των τιμών της ενέργειας, αλλά και τη στήριξη του ΝΑΤΟ και της Δύσης στην Ουκρανία. Μόνο στην Πράγα, εκτιμάται ότι 70.000 διαδηλωτές συμμετείχαν σε διαδήλωση στο κέντρο της πόλης το Σάββατο.

Χιλιάδες άλλοι συγκεντρώθηκαν στις γερμανικές πόλεις Λειψία και Μαγδεμβούργο τη Δευτέρα, ανταποκρινόμενοι στα καλέσματα εξτρεμιστικών κομμάτων να διαδηλώσουν. «Το ΝΑΤΟ κατάφερε να κάνει όποιο λάθος ήταν εφικτό να γίνει σε σχέση με την Ουκρανία και τη Ρωσία» λέει από τη Λειψία ο Γκρέγκορ Γκίσι, πρώην ηγέτης του κόμματος της Ευρωπαϊκής Αριστεράς.

• Διαβάστε επίσης: Ακρόπολη: Κατέβηκε ο άνδρας που σκαρφάλωσε στον Παρθενώνα

Καθώς ο πόλεμος στην Ουκρανία παρατείνεται, οι Ευρωπαίοι νιώθουν ολοένα περισσότερη πίεση από τις υψηλότερες τιμές της ενέργειας. Αντίστοιχα, αυξάνεται και η πίεση προς την πολιτική ηγεσία της ΕΕ, ενώ ο κίνδυνος να δημιουργηθούν ρωγμές στην ενιαία στάση της απέναντι στη Ρωσία είναι πλέον ορατός. 

Παραπληροφόρηση και πολιτική υπονόμευση

Όπως επισημαίνεται στο δημοσίευμα, η Ρωσία έχει εργαστεί για χρόνια προκειμένου να υπονομεύσει την εμπιστοσύνη των πολιτών στις δημοκρατικές κυβερνήσεις με ένα τοξικό κοκτέιλ παραπληροφόρησης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, κυρίως μέσω της υποστήριξής της στα πολύ περιθωριακά στοιχεία που υποκινούν τώρα τα κινήματα διαμαρτυρίας.

Ο κύριος στόχος αυτών των προσπαθειών δεν είναι να μετατραπούν οι Ευρωπαίοι σε υποστηρικτές της Ρωσίας (αν και το Κρεμλίνο θα το καλωσόριζε), αλλά μάλλον για να πολώσουν και να αποσταθεροποιήσουν τη δυτική πολιτική σε τέτοιο βαθμό που οι ψηφοφόροι δεν θα ξέρουν τι να πιστέψουν.

«Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο Πούτιν κερδίζει από αυτή την άποψη» παρατηρεί ανώτερος αξιωματούχος της ΕΕ.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα, η πολιτική αναταραχή στη Βουλγαρία, όπου ο πρόεδρος Ρούμεν Ράντεφ τον περασμένο μήνα διόρισε υπηρεσιακή κυβέρνηση προκειμένου να διαπραγματευτεί νέα συμφωνία προμήθειας φυσικού αερίου με την Gazprom. Μια συμφωνία την οποία πολλοί στη χώρα καλωσόρισαν.

Παρόμοια είναι η κατάσταση στην Ουγγαρία, όπου ο Βίκτορ Όρμπαν κατέστησε σαφές ότι δεν έχει πρόθεση να διακόψει τις σχέσεις με τη Ρωσία. Αυτή την εβδομάδα, δε, ο Όρμπαν -ο οποίος είπε ότι η Ουκρανία δεν μπορεί να κερδίσει τον πόλεμο- απείλησε να μπλοκάρει την ανανέωση ορισμένων ευρωπαϊκών κυρώσεων στη Ρωσία, εάν τρεις ολιγάρχες δεν διαγραφούν από τη λίστα.

Την ίδια στιγμή, οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης περιμένουν με αγωνία τα αποτελέσματα των εκλογών στην Ιταλία στα τέλη του μήνα, με τα ακροδεξιά κόμματα να κερδίζουν αρκετή υποστήριξη χωρίς να αποκλείεται να καταφέρουν να σχηματίσουν συνασπισμό. 

Κόστος ζωής ή… πόλεμος;

Παρόλο που οι Ευρωπαίοι απέρριψαν σε γενικές γραμμές το αφήγημα της Ρωσίας στην Ουκρανία, οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η αποφασιστικότητά τους στην αντιμετώπιση της ρωσικής εισβολής εξασθενεί. Στις μεγαλύτερες χώρες -Γερμανία, Γαλλία, Βρετανία και Πολωνία= οι κάτοικοι ανησυχούν τώρα περισσότερο για το κόστος ζωής παρά για τον πόλεμο, σύμφωνα με δημοσκόπηση του YouGov που δημοσιεύτηκε αυτόν τον μήνα.

Σε αυτό το πλαίσιο, φαίνεται αναπόφευκτο ότι οι ευρωπαίοι ηγέτες θα αντιμετωπίσουν αυξανόμενη πίεση για χαλάρωση των κυρώσεων κατά της Ρωσίας. Ο χρόνος είναι με το μέρος της Μόσχας. Καθώς οι θερμοκρασίες πέφτουν, τις επόμενες εβδομάδες και μήνες, οι Ευρωπαίοι θα βρεθούν περισσότερο αντιμέτωποι με τις συνέπειες της αύξησης των τιμών του φυσικού αερίου, οι οποίες έχουν σχεδόν τριπλασιαστεί σε σχέση με πέρυσι.

Αν και οι κυρώσεις δεν είναι ο μόνος παράγοντας που αυξάνει τις τιμές της ενέργειας, έχουν παίξει ρόλο. Και με δεδομένο τον εκβιασμό της Ρωσίας να «κόψει» τις ροές -το φυσικό αέριο της οποίας αντιπροσώπευε περισσότερο από το ένα τρίτο των προμηθειών της ΕΕ- οι κυρώσεις αποτελούν ένα από τα σημαντικά πεδία μάχης που θα δοκιμάσει τις αντοχές των δημοκρατικά εκλεγμένων κυβερνήσεων της Ευρώπης. 

Κίνδυνος για όλο τον κόσμο

Προς το παρόν, οι ηγέτες της Ευρώπης παραμένουν ενωμένοι όσον αφορά τις κυρώσεις, αλλά οι ρωγμές γίνονται όλο και πιο εμφανείς μέρα με τη μέρα.

Σε χώρες με ισχυρά λαϊκιστικά κινήματα, το μέτωπο κατά των κυρώσεων έχει αρχίσει να δυναμώνει εδώ και εβδομάδες. Στην Αυστρία, όπου το φιλορωσικό, ακροδεξιό Κόμμα της Ελευθερίας αποτελεί ισχυρή δύναμη, το 40% του πληθυσμού δεν υποστηρίζει τις κυρώσεις της ΕΕ κατά της Μόσχας, σύμφωνα με δημοσκόπηση που δημοσιεύθηκε στα τέλη Αυγούστου. Ακόμη και το κυβερνών κεντροδεξιό Λαϊκό Κόμμα είναι διχασμένο, με ισχυρούς περιφερειακούς ηγέτες να αμφισβητούν ανοιχτά τη συνεχή υποστήριξη της ομοσπονδιακής κυβέρνησης στις κυρώσεις.

«Τίποτα δεν είναι χαραγμένο σε πέτρα» δήλωσε πρόσφατα ο Τόμας Στέλζερ, κυβερνήτης της επαρχίας της Άνω Αυστρίας, προτείνοντας να επανεκτιμηθεί η στάση της χώρας όσον αφορά τις κυρώσεις, εάν «προκαλούμε τεράστια ζημιά στις ίδιες μας τις ζωές».

Στην Ιταλία, η αντίθεση της κοινής γνώμης στις κυρώσεις είναι ακόμη ισχυρότερη, με το 51% του πληθυσμού να τάσσεται υπέρ της άρσης τους για την ανακούφιση από τις οικονομικές πιέσεις, σύμφωνα με έρευνα του Termometro Politico που δημοσιεύθηκε το Σάββατο. Την Κυριακή, ο Σαλβίνι της Λέγκα -ο οποίος κάποτε δημοσίευσε φωτογραφία του να στέκεται στην Κόκκινη Πλατεία της Μόσχας με μπλουζάκι του Πούτιν- κάλεσε τη Δύση να επανεξετάσει τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας.

Για τους σκοπούς του Πούτιν, μια Ευρώπη που είναι κατά των κυρώσεων είναι εξίσου καλή με μια Ευρώπη που είναι φιλορωσική.

Αυτό εξηγεί τις προσπάθειες της Ρωσίας τις τελευταίες ημέρες να ρίξει την ευθύνη για τη διακοπή του φυσικού αερίου στις δυτικές κυρώσεις, οι οποίες, σύμφωνα με αναλυτές, καταφέρνουν να στραγγαλίζουν σιγά σιγά την οικονομία της χώρας, παρά το γεγονός ότι συνεχίζει να έχει πρόσμενα κέρδη από την πώληση πετρελαίου. Ο Πούτιν το παραδέχθηκε την Τετάρτη, χαρακτηρίζοντας την τακτική της Δύσης «κίνδυνο για ολόκληρο τον κόσμο».

Πέρα από τις κυρώσεις, η Ευρώπη εμφανίζεται διχασμένη όλο και περισσότερο σχετικά με το πόσο… μακριά πρέπει να φτάσει για να στηρίξει την Ουκρανία οικονομικά και να παγιδεύσει τη Ρωσία. Στη Δυτική Ευρώπη, το 40% του πληθυσμού υποστηρίζει την αποστολή όπλων και χρηματοδότησης στην Ουκρανία, σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύθηκε αυτή την εβδομάδα από το Open Society Foundations. Αν και το ποσοστό αυτό είναι υψηλότερο από ό,τι σε άλλα μέρη του κόσμου, απέχει πολύ από μια σαφή πλειοψηφία.

Ενώ η υποστήριξη προς την Ουκρανία σε αυτό το μέτωπο παραμένει ισχυρότερη στις Βαλτικές χώρες και την Πολωνία, πολλοί υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής στη Δυτική Ευρώπη εξακολουθούν να εφιστούν την προσοχή, ιδίως όταν πρόκειται για στρατιωτική βοήθεια.