Μιχαήλ Γκορμπατσόφ: Ο γιος αγροτών που πήρε το τιμόνι της Σοβιετικής Ένωσης

«Μας χάρισε την ελευθερία, αλλά δεν ξέρουμε τι να την κάνουμε»… δήλωσε  ο οικονομολόγος Ρουσλάν Γκρίνμπεργκ, για τον Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, τον οποίο είχε επισκεφτεί στο νοσοκομείο λίγες εβδομάδες πριν τον θάνατό του.

Γνώστης της παγκόσμιας πολιτικής σκακιέρας, ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, από το 1991, οπότε και παραιτήθηκε από το αξίωμα του προέδρου της ΕΣΣΔ, δεν σταμάτησε ποτέ να παρακολουθεί τα γεγονότα και όποτε έκρινε ο ίδιος αναγκαίο, παρενέβαινε με δηλώσεις ή συνεντεύξεις του.  Σε μία από αυτές είχε προφητέψει τον πόλεμο στην Ουκρανία.

• Διαβάστε επίσης: Βόμβα: Το ΝΑΤΟ συγχαίρει την Τουρκία για τη νίκη της επί της Ελλάδας το 1922

Από γιος αγροτών στο τιμόνι της Ρωσίας

O Μιχαήλ Σεργκέγιεβιτς Γκορμπατσόφ γεννήθηκε στις 2 Μαρτίου 1931 στο χωριό Πριβόλνογιε της περιοχής Κρασνογκβαρντέισκ, στην περιφέρεια Σταυρούπολης (Σταβροπόλ), από αγροτική οικογένεια. Το 1946 άρχισε να εργάζεται ως οδηγός γεωργικών μηχανημάτων και την ίδια χρονιά έγινε μέλος της Κομσομόλ (της νεολαίας του ΚΚΣΕ).

Το 1952, φοιτητής στη Μόσχα, έγινε μέλος του ΚΚΣΕ και τον επόμενο χρόνο παντρεύτηκε τη Ραΐσα Τιταρένκο (1932-1999), που σπούδαζε φιλοσοφία. Το ζευγάρι απέκτησε μία κόρη, την Ιρίνα Μιχαίλοβνα.

Το 1955 αποφοίτησε από τη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Λομονόσοφ και το 1957 από το Ινστιτούτο Αγροτικής Οικονομίας της Σταυρούπολης με την ειδικότητα του γεωπόνου – οικονομολόγου.

Παράλληλα, ο Γκορμπατσόφ ανέπτυσσε έντονη κομματική δράση. Το 1955 έγινε πρώτος γραμματέας της Επιτροπής Πόλης της Κομσομόλ στη Σταυρούπολη, ύστερα δεύτερος και στη συνέχεια πρώτος γραμματέας της Περιφερειακής Επιτροπής της Κομσομόλ.

Τον Σεπτέμβριο του 1966 εκλέχθηκε πρώτος γραμματέας της Επιτροπής Πόλης του ΚΚΣΕ στη Σταυρούπολη, τον Αύγουστο του 1968 δεύτερος γραμματέας και τον Απρίλιο του 1970 εκλέχτηκε πρώτος γραμματέας της Περιφερειακής Επιτροπής Σταυρούπολης του ΚΚΣΕ. Από τότε η εξέλιξή του στην κομματική ιεραρχία ήταν ραγδαία.

Το 1971 εκλέχθηκε μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του κόμματος, το 1978 γραμματέας της Κεντρικής Επιτροπής και το 1979 αναπληρωματικό μέλος του Πολιτικού Γραφείου.

Οι σημαντικότερες ημερομηνίες της περιόδου του

1985: 11η Μαρτίου: Ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, στα 54 του χρόνια, εκλέγεται επικεφαλής του Κομμουνιστικού Κόμματος της Σοβιετικής Ένωσης.

15η Οκτωβρίου: Παρουσιάζει το σχέδιό του για την αναδιάρθρωση της οικονομικού και πολιτικού συστήματος της ΕΣΣΔ, την περεστρόικα, πρόταση του Λεονίντ Μπρέζνιεφ το 1979.

1986: 26η Απριλίου: Έκρηξη στον πυρηνικό ηλεκτροπαραγωγικό σταθμό του Τσερνόμπιλ (Ουκρανία). Η τραγωδία αποκρύπτεται από την κυβέρνηση για αρκετές ημέρες, κάτι που συμβάλει στη μόλυνση εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων από τη ραδιενέργεια.

23η Δεκεμβρίου: Επιστρέφει στη Μόσχα ο αντιφρονών νομπελίστας ειρήνης Αντρέι Ζαχάροφ έπειτα από επτά χρόνια εξαναγκαστικής εξορίας στο Γκόρκι (Νίζνι Νόβγκοροντ)

1987: 8η Δεκεμβρίου: Υπογραφή της συνθήκης INF για την εξάλειψη των βαλλιστικών πυραύλων μέσου βεληνεκούς στην Ουάσινγκτον, κατά τη διάρκεια της τρίτης συνόδου κορυφής του Ρόναλντ Ρέιγκαν και του Μιχαήλ Γκορμπατσόφ.

1988: 7η Δεκεμβρίου: Στη Νέα Υόρκη, ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ ανακοινώνει στον ΟΗΕ ότι η ΕΣΣΔ θα μειώσει μονομερώς κατά 500.000 άνδρες τις δυνάμεις της στην ανατολική Ευρώπη και στο ευρωπαϊκό τμήμα της ΕΣΣΔ.

1989: 15η Φεβρουαρίου: Ολοκληρώνεται η αποχώρηση των σοβιετικών στρατευμάτων από το Αφγανιστάν, έπειτα από δέκα χρόνια πολέμου.

16η Μαΐου: Σύνοδος κορυφής στο Πεκίνο του Μιχαήλ Γκορμπατσόφ με τον κινέζο πρόεδρο Ντενγκ Σιαοπίνγκ, επισφράγιση της εξομάλυνσης των διμερών σχέσεων έπειτα από 30 χρόνια.

12η-15η Ιουνίου: Ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, έπειτα από τη θριαμβευτική υποδοχή του στη Βόννη (ΓΛΔ), δηλώνει πως το Τείχος θα πέσει όταν «εξαφανιστούν οι συνθήκες που το γέννησαν».

7η Οκτωβρίου: Ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, στο ανατολικό Βερολίνο, λέει ενώπιον του ανατολικογερμανού ηγέτη Έρικ Χόνεκερ πως «όποιος καθυστερεί τιμωρείται από τη ζωή».

9η Νοεμβρίου: Το Τείχος πέφτει.

1η Δεκεμβρίου: Ιστορική συνάντηση με τον πάπα Ιωάννη Παύλο Β΄.

1990: 11η Μαρτίου: Η Λιθουανία ανακηρύσσει την ανεξαρτησία της από την ΕΣΣΔ. Την 13η Ιανουαρίου 1991, σοβιετικά άρματα μπαίνουν στο Βίλνιους (14 νεκροί και 700 τραυματίες).

15η Μαρτίου: Ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ εκλέγεται για πέντε χρόνια πρόεδρος της ΕΣΣΔ, θέση που μόλις δημιουργείται.

16η Ιουλίου: Ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ και ο δυτικογερμανός καγκελάριος Χέλμουτ Κολ συμφωνούν για μια Γερμανία ενωμένη, κυρίαρχη και ελεύθερη να ενταχθεί στο NATO.

15η Οκτωβρίου: Ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ βραβεύεται με Νόμπελ ειρήνης.

1991: 12η Ιουνίου: Ο Μπόρις Γέλτσιν εκλέγεται πρόεδρος της Ρωσικής Ομοσπονδίας.

31η Ιουλίου: Υπογράφεται στη Μόσχα η συνθήκη START, η πρώτη συμφωνία για τη μείωση των στρατηγικών πυρηνικών οπλοστασίων των ΗΠΑ και της ΕΣΣΔ.

19η/21η Αυγούστου: Αποτυχημένο πραξικόπημα συντηρητικών εναντίον του Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, ο οποίος βρίσκεται στην Κριμαία. Η απόπειρα αυτή οδηγεί στη διάλυση του κομμουνιστικού κόμματος και επιταχύνει την αποσύνθεση της ΕΣΣΔ.

8η Δεκεμβρίου: Στο Μινσκ, οι πρόεδροι της Ρωσίας, της Λευκορωσίας και της Ουκρανίας διαπιστώνουν πως η Σοβιετική Ένωση «δεν υπάρχει πλέον».

25η Δεκεμβρίου: Ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ ανακοινώνει πως παραιτείται από το αξίωμα του προέδρου της ΕΣΣΔ.

«Η Μόσχα δεν εμπιστεύεται πλέον τη Δύση και η Δύση δεν εμπιστεύεται πια την Μόσχα»

Ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ είχε δώσει μια εφ όλης της ύλης συνέντευξη στο γερμανικό περιοδικό Der Spiegel. Τώρα με το θάνατο του τελευταίου ηγέτη της ΕΣΣΔ κάποιοι την ανέσυραν και κάνουν λόγο για μια «προφητεία» που εκπληρώθηκε αφού ο Γκορμπατσόφ προειδοποιούσε πως αν οι ηγέτες του κόσμου δεν αλλάξουν ρότα η σύγκρουση Δύσης – Ρωσίας με φόντο την Ουκρανία θα ήταν αναπόφευκτη.

«Έχω την αίσθηση του déjà vu. Ίσως αυτό να σας δώσει καλό τίτλο για αυτή τη συνέντευξη: Φαίνεται σαν να επαναλαμβάνονται όλα. Υπήρξε μια εποχή που χτίστηκε ένα τείχος και μια εποχή που γκρεμίστηκε. Δεν είμαι ο μόνος που πρέπει να ευχαριστήσετε για το γεγονός ότι αυτό το τείχος δεν υπάρχει πια. Η Ostpolitik του Βίλι Μπραντ ήταν σημαντική, όπως ήταν και οι διαδηλώσεις στην Ανατολική Ευρώπη.

Τώρα, νέα τείχη χτίζονται και η κατάσταση απειλεί να κλιμακωθεί. Βλέπω πραγματικά όλα τα σημάδια ενός νέου Ψυχρού Πολέμου. Τα πράγματα θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε έκρηξη ανά πάσα στιγμή, αν δεν δράσουμε. Η απώλεια της εμπιστοσύνης είναι καταστροφική. Η Μόσχα δεν εμπιστεύεται πλέον τη Δύση και η Δύση δεν εμπιστεύεται πια την Μόσχα. Αυτό είναι τρομερό».

Σε ερώτηση του Spiegel για το αν πιστεύει πως είναι δυνατόν να υπάρξει άλλος ένας μεγάλος πόλεμος στην Ευρώπη ο Γκορμπατσόφ είχε απαντήσει: «Δεν θα έπρεπε καν να σκεφτόμαστε ένα τέτοιο σενάριο. Ένας τέτοιος πόλεμος σήμερα θα οδηγούσε αναπόφευκτα σε έναν πυρηνικό πόλεμο. Αλλά οι δηλώσεις και από τις δύο πλευρές και η προπαγάνδα με οδηγούν να φοβάμαι το χειρότερο.

MUST READ

Ο Πίτερς παίρνει το «όπλο» του – Ο νέος ρόλος, ο τραυματισμός του Βεζένκοφ και το φαρμακερό 57.1% στο τρίποντο (vids)

Αν η μία πλευρά χάσει την ψυχραιμία της σε αυτή την εκρηκτική ατμόσφαιρα, τότε δεν θα επιβιώσουμε τα επόμενα χρόνια. Δεν λέω τέτοια πράγματα ελαφρά τη καρδία. Είμαι ένας άνθρωπος με συνείδηση. Αλλά αυτή είναι, πραγματικά, η κατάσταση. Ανησυχώ αληθινά και βαθιά»!