Ανατολική Μεσόγειος: Οι ενεργειακοί πόροι στο στόχαστρο του Ερντογάν – Μήλον της έριδος για πολλούς «παίκτες»

Αποτελεί κοινό μυστικό ο πραγματικός στόχος της Τουρκίας του Ερντογάν σχεδόν πίσω από κάθε πρόκληση απέναντι στην Ελλάδα και την Κύπρο.

Και αυτός δεν είναι άλλος από τους ενεργειακούς πόρους της Ανατολικής Μεσογείου.

• Διαβάστε επίσης: Σοκάρει το βίντεο της επίθεσης των Κρητικών στους Γερμανούς τουρίστες

Εξάλλου, ο ίδιος ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, παραδέχθηκε την Τρίτη ότι «η λύση του ζητήματος της Ανατολικής Μεσογείου, στην πραγματικότητα, εξαρτάται από το μοίρασμα των εσόδων στην Κύπρο. Δηλαδή, το 50% του ζητήματος. Η δίκαιη κατανομή των εσόδων», είπε χαρακτηριστικά.

«Δεν επιτρέπουμε να μπουν στην υφαλοκρηπίδα μας»

Σε δηλώσεις του και αναφερόμενος στις ανακοινώσεις της κοινοπραξίας ENI-TOTAL για την κυπριακή ΑΟΖ, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών σημείωσε ότι «πράγματι η υφαλοκρηπίδα μας εκτείνεται μέχρι και αυτά τα τεμάχια, όμως το σημείο αυτό όπου γίνονται γεωτρήσεις είναι νοτιότερα από το νότιο όριο της υφαλοκρηπίδας μας. Ήδη εμείς δεν επιτρέπουμε να μπουν στην υφαλοκρηπίδα μας».

Ανέφερε μάλιστα ότι πέρυσι η Ελλάδα και η Κύπρος «προσπάθησαν μέσα σε ένα χρόνο 9 φορές, με διάφορες μεθόδους και στέλνοντας πλοία, ακόμη και με πλοία τρίτων χωρών, να εισέλθουν στην «τουρκική υφαλοκρηπίδα», αλλά η Τουρκία τις απέτρεψε, είτε στρατιωτικά με τα πλοία, είτε με διπλωματικούς τρόπους.

Ενεργειακοί πόροι της Μεσογείου: Τα τεράστια κοιτάσματα φυσικού αερίου και ποιος επιδιώκει να τα αξιοποιήσει

Χαρακτηριστικό είναι άρθρο του Focus Online, με τίτλο «Ενεργειακοί πόροι της Μεσογείου: Τα τεράστια κοιτάσματα φυσικού αερίου στα ανοικτά των ακτών, στις οποίες κάνουμε διακοπές – και ποιος επιδιώκει να τα αξιοποιήσει»

Όπως αναφέρεται, πολλά δισεκατομμύρια τόνοι φυσικού αερίου και πετρελαίου βρίσκονται κάτω από τον πυθμένα της Μεσογείου – και τα κράτη της περιοχής τα αναζητούν και τα αξιοποιούν, σε έναν αγώνα δρόμου όλων εναντίον όλων των άλλων.

Και αυτό, όπως σημειώνεται, παρ’ όλο που διεθνείς οργανισμοί είχαν διακηρύξει ότι στην περιοχή επικρατεί ηρεμία. Ωστόσο, αυτό συνέβαινε πριν από τον πόλεμο στην Ουκρανία, τονίζεται χαρακτηριστικά.

Το άρθρο, αναπαραγωγή της ανάλυσης της οικονομικής ιστοσελίδας WirtschaftsKurier αναφέρει, μεταξύ άλλων, ότι ο νόμος της ζούγκλας μπορεί σύντομα να επικρατήσει στη θάλασσα, σημειώνοντας πως αυτή είναι μάλλον μια απαισιόδοξη άποψη για τις δραστηριότητες πολλών κρατών στην Ανατολική Μεσόγειο.

Αυτή την περίοδο, λόγω της δίψας για ενέργεια και της διαμάχης για τα θαλάσσια σύνορα, στην ευρύτερη περιοχή υπάρχει μόνο μια εξαιρετικά εύθραυστη ειρήνη μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας, Ισραήλ και Λιβάνου, Κύπρου και Αιγύπτου.

Το αναγνωρισμένο Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας και οι διεθνείς συμφωνίες καταστρατηγούνται σε μεγάλη κλίμακα.

Πώς χάθηκαν τα πολλά υποσχόμενα σχέδια της ΕΕ στο βυθό της Μεσογείου

Η ρωσική επίθεση στην Ουκρανία κατέστρεψε τα όμορφα οράματα και τα πολλά υποσχόμενα σχέδια της ΕΕ και των μεσογειακών κρατών της Βόρειας Αφρικής σχεδόν εν μία νυκτί.

Στο τέλος του 2021, μπορούσε κανείς ακόμη να διαβάσει σε αρκετά σοβαρές πηγές για την απώλεια της σημασίας των κοιτασμάτων φυσικού αερίου στο βυθό της θάλασσας και την επακόλουθη ειρηνική συνύπαρξη γειτονικών κρατών, ορισμένα από τα οποία είχαν κακές σχέσεις επί αιώνες.

Ο όρος-κλειδί ήταν «Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας».

Τεράστια υποθαλάσσια καλώδια θα μετέφεραν την ηλεκτρική ενέργεια από τον ήλιο και τον άνεμο, για παράδειγμα, από την Αίγυπτο στην Κεντρική Ευρώπη, μέσω Κύπρου και Κρήτης.

Το «πράσινο» υδρογόνο θα ικανοποιούσε τη δίψα της περιοχής για ενέργεια και θα φώτιζε την Ευρώπη.

Τα δυσάρεστα επιχειρήματα για τα σύνορα και τα ναυτικά μίλια από τις ακτές ακούγονταν ανούσια.

Γιατί το σχέδιο μπήκε «στο ράφι»

Το όνειρο τελείωσε, επισημαίνεται στο άρθρο, και αυτό μάλλον θα ισχύει και για το άμεσο μέλλον.

Πριν από το 2014, η Ευρωπαϊκή Ένωση είχε αναπτύξει μια στρατηγική για τη χρήση των κοιτασμάτων φυσικού αερίου της Ανατολικής Μεσογείου ως πηγής ενέργειας για την Κεντρική Ευρώπη, με μακροπρόθεσμο στόχο τη μείωση της εξάρτησης από τις πρώτες ύλες της Ρωσίας.

Το σχέδιο μπήκε «στο ράφι», όταν τέθηκε ο υψηλός στόχος της αποκαρβονοποίησης του ενεργειακού εφοδιασμού της Ευρώπης.

«Οι εισαγωγές φυσικού αερίου από την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου δεν θεωρούνται πλέον ιδιαίτερα σημαντικές», επιβεβαίωνε το φθινόπωρο του 2021 το Γερμανικό Ίδρυμα Επιστήμης και Πολιτικής (SWP) στο Βερολίνο.

Σπάνια τα σχέδια χάνουν τόσο γρήγορα την αξία τους. Σε κάθε περίπτωση, τα πιθανά κέρδη κάθε βιώσιμου ενεργειακού εφοδιασμού τοποθετούνται στο μακρινό μέλλον.

Ωστόσο, επιδιώχθηκαν με ζέση – και εν τω μεταξύ η εστίαση στην έρευνα για φυσικό αέριο σταμάτησε, επειδή θα οδηγούσε σε αξιόπιστη προμήθεια χρόνια αργότερα.

Και τότε, σύμφωνα με την πεποίθηση, τα ορυκτά καύσιμα δεν θα χρειάζονταν πλέον. Από την άλλη πλευρά, Ισραηλινοί ειδικοί, η χώρα των οποίων συνεχίζει να παράγει φυσικό αέριο, πιστεύουν ότι η πρώτη ύλη θα είναι απαραίτητη και τον επόμενο αιώνα. Μπορεί και να έχουν δίκιο.

Η πολιτική εκκρεμούς της Άγκυρας

Η Τουρκία προφανώς επιδιώκει οράματα εντελώς διαφορετικού είδους.

Η Άγκυρα ακολουθεί, μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία, μία πολιτική εκκρεμούς.

Δεν είναι περίεργο, σημειώνεται στο άρθρο, δεδομένου ότι σχεδόν το ήμισυ του φυσικού αερίου που προμηθεύεται προέρχεται από τη Ρωσία, ενώ ένας άλλος σημαντικός προμηθευτής της είναι το Ιράν. Και οι δύο είναι χώρες, τις οποίες η Άγκυρα δεν θα ήθελε να αναστατώσει.

Αντίθετα, η Τουρκία προσφέρει τη δυνατότητα μεταφοράς φυσικού αερίου μέσω αγωγών δια της Βουλγαρίας ή ακόμη και της Ελλάδας – οι αγωγοί υπάρχουν ήδη. Η ΕΕ είναι δύσπιστη, ωστόσο, καθώς αυτό θα δημιουργούσε περαιτέρω έμμεση εξάρτηση από την Ρωσία.

Επιπλέον, η Τουρκία, μέλος του ΝΑΤΟ, όπως και ο προαιώνιος εχθρός της, η Ελλάδα, διαδραματίζει πρωτίστως ρόλο ταραχοποιού στην Ανατολική Μεσόγειο – τουλάχιστον από τη σκοπιά των περισσότερων άλλων γειτονικών χωρών.

Το τουρκικό γεωτρύπανο Αμπντουλχαμίντ Χαν ξεκίνησε πρόσφατα την αναζήτηση νέων κοιτασμάτων «παντού» στην Ανατολική Μεσόγειο.

Αυτό αποτελεί προσβολή για την Ελλάδα – επισημαίνεται χαρακτηριστικά στο γερμανικό άρθρο – της οποίας η ΑΟΖ γύρω από τα νησιά του Αιγαίου δεν λαμβάνεται σοβαρά υπόψη από την Άγκυρα, παρόλο που πρόκειται για διεθνώς αναγνωρισμένα θαλάσσια σύνορα.

Η Τουρκία δραστηριοποιείται και στα ύδατα της τουρκοκρατούμενης Βόρειας Κύπρου, ενός ψευδοκράτους που δεν είναι διεθνώς αναγνωρισμένο. Αυτό εξοργίζει την Κύπρο, μέλος της ΕΕ, και ανησυχεί περαιτέρω την Ελλάδα. Στην Αθήνα, οι άνθρωποι έχουν τις δικές τους εμπειρίες από τις οθωμανικές «παραδόσεις».

Αδύνατη η ειρηνική εξόρυξη χωρίς την Τουρκία

Χωρίς την Τουρκία, ωστόσο, ούτε η ειρηνική εξόρυξη πόρων στη νοτιοανατολική Ευρώπη, ούτε η αξιοποίηση της μελλοντικής «πράσινης» ενέργειας θα είναι δυνατή μακροπρόθεσμα.

Οι εκλογές του επόμενου έτους ρίχνουν επίσης βαριά την σκιά τους: Δεδομένης της καταστροφικής οικονομικής ανάπτυξης με τον δραματικά υψηλό πληθωρισμό, ο αυταρχικός πρόεδρος Ερντογάν έχει στραφεί περισσότερο παρά ποτέ στην ασυγκράτητη εθνική υπερηφάνεια, ως εργαλείο για να κερδίσει ψήφους.

Παρεμπιπτόντως, σημειώνεται χαρακτηριστικά, ο Ερντογάν στηρίζεται σε μια ιδιότυπη κατανόηση της Ιστορίας, που δεν είναι ανόμοια από αυτήν της Ρωσίας υπό τον Πούτιν.

Εν μέσω αυτής της περίπλοκης κατάστασης, το Ισραήλ και η Τουρκία επισφράγισαν πρόσφατα την επανέναρξη των διπλωματικών τους σχέσεων.

Αυτό θα μπορούσε να βοηθήσει τουλάχιστον στην άμβλυνση των συγκρούσεων στον ενεργειακό τομέα.

Το Ισραήλ παράγει ήδη φυσικό αέριο από δύο τεράστια κοιτάσματα στα ανοικτά των ακτών του – μόνο που το ζήτημα της μεταφοράς στην Ευρώπη δεν αποτελούσε μέχρι στιγμής προτεραιότητα και ως εκ τούτου δεν έχει επιλυθεί. Όμως, σε συνεννόηση με την Τουρκία θα μπορούσε μεσοπρόθεσμα να βρεθεί ο τρόπος.

Το κοινό χαρακτηριστικό όλων των έργων είναι ότι δεν φαίνονται κατάλληλα να ανακουφίσουν σύντομα τις δραματικές ελλείψεις στον ενεργειακό εφοδιασμό.

Ωστόσο, τα σχέδια της ΕΕ για το φυσικό αέριο από τη θάλασσα, που εγκαταλείφθηκαν πρόωρα, δείχνουν ότι μια αποφασιστική υλοποίησή τους, από το 2010 και μετά, θα είχε αποφέρει καρπούς σήμερα.

Σήμερα, που είναι επειγόντως απαραίτητη μια διέξοδος από τη δυσάρεστη κατάσταση – και αυτή η διέξοδος δεν υπάρχει…