Πιθανή συνάντηση Μπάιντεν – Ερντογάν στη σκιά του παζαριού για Φινλανδία – Σουηδία

«Πολύ πιθανό» να υπάρξει μία συνάντηση του προέδρου των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν με τον τούρκο ομόλογο του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ που πραγματοποιείται αυτή την εβδομάδα στη Μαδρίτη.

Μία συνάντηση που θα πραγματοποιηθεί στη σκιά της επιμονής του Ερντογάν στο βέτο απέναντι στο αίτημα Φινλανδίας και Σουηδίας για ένταξη στο ΝΑΤΟ και την δυσαρέσκεια που έχει ήδη αρχίσει να προκαλεί το διπλωματικό παιχνίδι του τούρκου προέδρου σε ΗΠΑ και Δύση, σε μία στιγμή που χαρακτηρίζεται ιδιαίτερα κρίσιμη για τη  «Συμμαχία».

Η Τουρκία επιδιώκει εδώ και αρκετό καιρό να «κλειδώσει» την εν λόγω συνάντηση καθώς το διπλωματικό παιχνίδι που παίζει ο Ερντογάν, επιδιώκοντας να αξιοποιήσει τις εξελίξεις μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία υπέρ της Άγκυρας, που για πολλούς άλλωστε έχει πραγματικό αποδέκτη τις ΗΠΑ.

Την είδηση ότι η συνάντηση Μπάιντεν – Ερντογάν δεν αποκλείεται να πραγματοποιηθεί έδωσε την Δευτέρα ο σύμβουλος εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ Τζέικ Σάλιβαν.

Ο Αμερικανός αξιωματούχος τόνισε ότι δεν ισχυρίζεται ότι όλα τα υπό εξέταση ζητήματα θα επιλυθούν στην επερχόμενη σύνοδο κορυφής της Συμμαχίας, αλλά σημείωσε ότι στόχος είναι να «προσπαθήσουμε να επιλύσουμε όσο το δυνατόν περισσότερα από αυτά, ώστε η Μαδρίτη να δώσει ώθηση στις υποψηφιότητές τους, ακόμη και αν εξακολουθούν να υπάρχουν ορισμένες ανησυχίες από την πλευρά της Τουρκίας».

Ο Σάλιβαν δήλωσε σε δημοσιογράφους στο περιθώριο της συνόδου κορυφής της G7 στη νότια Γερμανία ότι ο Μπάιντεν παρακολουθεί «πολύ στενά» μια έντονη διπλωματική κινητικότητα γύρω από το θέμα.

Τα αρχικά σενάρια εξέταζαν το ενδεχόμενο εάν υπάρξει συνάντηση Μπάιντεν – Ερντογάν να ζητηθεί και μία συνάντηση Ερντογάν – Κυριάκου Μητσοτάκη, την οποία η Αθήνα δεν έχει πρόθεση να «κυνηγήσει» αλλά ουτε και να απορρίψει, εάν προταθεί.

Οι απαιτήσεις Ερντογάν για υποταγή Φινλανδίας – Σουηδίας

Ο τούρκος πρόεδρος έχει επανειλημμένα εκφράσει την απαίτηση του για να πει «ναι» στην ένταξη Φινλανδίας και Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, αυτές να προχωρήσουν σε συγκεκριμένα βήματα που αφορούν τόσο το εμπάργκο όπλων εναντίον της Τουρκίας, όσο και την «προστασία τρομοκρατών». Η Άγκυρα φτάνει να ζητήσει αλλαγές στη νομοθεσία των δύο χωρών, ώστε να «αντιμετωπιστούν οι ανησυχίες της» που όπως υποστηρίζει αφορούν τη σχέση Ελσίνκι και Στοκχόλμης με το ΡΚΚ αλλά και τους φερόμενους ως υποστηρικτές του Φετουλάχ Γκιουλέν που για τον Ερντογάν είχαν συμμετοχή στην απόπειρα πραξικοπήματος το 2016.

Οι τουρκικές θέσεις και η προσπάθεια εκμετάλλευσης της αίτησης Φινλανδίας και Σουηδίας για ένταξη στο ΝΑΤΟ έχει ήδη εκνευρίσει αρκετές χώρες στη Δύση.

Ελσίνκι και Στοκχόλμη εξακολουθούν να προσπαθούν να διατηρήσουν τα προσχήματα, στο πλαίσιο της διαπραγμάτευσης, χωρίς να προκαλούν την Άγκυρα, με την φινλανδή πρωθυπουργό, Σάνα Μαρίν να δηλώνει ωστόσο πριν από μία βδομάδα ότι «πολλές από τις ανησυχίες της Τουρκίας είναι αβάσιμες».

Ανέφερε δε ότι η ένταξη της χώρας της στο ΝΑΤΟ κινδυνεύει με «πάγωμα», ενώ απέρριψε ενδεχόμενο σχέδιο υποταγής στις απαιτήσεις της Άγκυρας, σημειώνοντας ότι «δεν υπάρχουν πολλά να εγκαταλείψουμε εδώ, για παράδειγμα, δεν έχουμε σχέδιο για νομοθετικές αλλαγές».

Αξίζει να σημειωθεί ότι η Άγκυρα προσπαθεί να συνδέσει το βέτο της απέναντι σε Σουηδία και Φινλανδία με τις σχέσεις της με την Αθήνα, την οποία επίσης υποστηρίζει ότι θα βάλει στο τραπέζι.

Αναλυτές σημειώνουν ότι μεγάλο «παζάρι» που επιχειρεί να ανοίξει μέσω του εν λόγω ζητήματος ο τούρκος πρόεδρος έχει κύριο αποδέκτη την ατζέντα του απέναντι στην Ουάσιγκτον που συμπεριλαμβάνει εκτός από τις κυρώσεις που έχουν επιβληθεί στην Τουρκία λόγω των S-400 το αίτημα της για F-16, την επανένταξη της στα F-35, την ισορροπία στις σχέσεις ΗΠΑ – Ελλάδας – Τουρκίας και τις αμερικανικές βάσεις επι ελληνικού εδάφους, το ότι ο Γκιουλέν ζει στις ΗΠΑ, αλλά και μία σειρά ζητημάτων που αποτελούν αγκάθια στις μεταξύ τους σχέσεις.

Στόχος του Ερντογάν να παρουσιάσει στο τουρκικό ακροατήριο μία «νίκη» την οποία θα μπορεί να εκμεταλλευθεί στις εκλογές και η υποχώρηση των ΗΠΑ σε μία τέτοια διαπραγμάτευση θα ήταν ένα ισχυρό χαρτί για τον τούρκο πρόεδρο. Σε κάθε περίπτωση δημοσιεύματα όπως του Ρόιτερς θεωρούν εξαιρετικά απίθανο η Τουρκία να υποχωρήσει κατά τη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στις αντιρρήσεις απέναντι σε Φινλανδία και Σουηδία, καθώς δεν τη βλέπει ως διορία και επιλέγει να προχωρά εξαιρετικά αργά στις διαπραγματεύσεις.