Γεμάτα αντιφάσεις και γκάφες τα επιχειρήματα Ερντογάν για την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ

Ο Τούρκος πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, λέει συχνά ότι η Σουηδία και η Φινλανδία πρέπει να ικανοποιήσουν τις απαιτήσεις της Τουρκίας για να γίνουν μέλη του ΝΑΤΟ. Αναφερόμενος ειδικότερα στη Σουηδία, ο Ερντογάν δηλώνει ότι η Στοκχόλμη υποστηρίζει τους τρομοκράτες, με τους οποίους η Τουρκία πολεμά.

Τα σχόλια και οι αντιδράσεις της Άγκυρας, από τότε που ανακοινώθηκε η υποψηφιότητα των δύο χωρών, έρχονται σε αντίθεση, όμως, με την πρόσφατη πολιτική της Τουρκίας, επισημαίνεται σε άρθρο του Nordic Monitor.

Απαντώντας σε ερωτήσεις δημοσιογράφων μετά τη συνάντησή του με τον Πρόεδρο της Βενεζουέλας, Νικολάς Μαδούρο, στην Άγκυρα την Τετάρτη, ο Ερντογάν δήλωσε: «Όσο οι συνεντεύξεις με ηγέτες τρομοκρατών μεταδίδονται από την κρατική τηλεόραση της Σουηδίας, δεν μπορούμε να πούμε, ‘Ελάτε, ενταχθείτε στο ΝΑΤΟ’».

Ο Ερντογάν είχε εκφράσει αυτή την κριτική και στο παρελθόν και είπε ότι αναφερόταν στον Σαλίχ Μουσλίμ, τον πρώην ηγέτη του κουρδικού Κόμματος Δημοκρατικής Ένωσης (PYD) στη βόρεια Συρία. Ωστόσο, ο Μουσλίμ ήταν ο κορυφαίος συνομιλητής της Τουρκίας στο PYD μεταξύ 2012 και 2015 και προσκλήθηκε επίσημα στην Άγκυρα αρκετές φορές.

Ο Αχμέτ Νταβούτογλου, ο τότε υπουργός Εξωτερικών, δήλωσε ότι η Τουρκία ήταν ικανοποιημένη από τις παρατηρήσεις του Μουσλίμ, οι οποίες ήταν σύμφωνες με την πολιτική της Τουρκίας έναντι του συριακού καθεστώτος, προσθέτοντας: «Όπως και άλλες ομάδες της αντιπολίτευσης, οι Κούρδοι πρέπει να εγκαθιδρύσουν μια πολιτική διοίκηση στα μέρη όπου δραστηριοποιούνται».

Μιλώντας άπταιστα τουρκικά, ο Μουσλίμ, απόφοιτος του Πολυτεχνείου της Κωνσταντινούπολης, που έζησε στην Τουρκία για επτά χρόνια, εμφανίστηκε πολλές φορές στην τουρκική τηλεόραση και έδωσε συνεντεύξεις σε φιλοκυβερνητικούς δημοσιογράφους. Ο Saadet Oruç, ο οποίος είναι σήμερα σύμβουλος του Ερντογάν, πραγματοποίησε μία από αυτές τις συνεντεύξεις για την εφημερίδα Star, η οποία τελεί υπό τον έλεγχο της οικογένειας του Ερντογάν.

Όσον αφορά στις ομιλίες των «τρομοκρατών» ηγετών στην κρατική τηλεόραση, υπάρχει ένα άλλο περιστατικό που ο Ερντογάν μπορεί να έχει ξεχάσει. Ο Οσμάν Οτσαλάν – αδελφός του φυλακισμένου ηγέτη του παράνομου Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (PKK), Αμπντουλάλ Οτσαλάν – ο οποίος καταζητείται από την Τουρκία με κόκκινη αγγελία, έδωσε συνέντευξη στην τουρκική κρατική τηλεόραση TRT πριν από τις τοπικές εκλογές του 2019 και προέτρεψε τους Κούρδους ψηφοφόρους να μην επιλέξουν τον υποψήφιο της αντιπολίτευσης Εκρέμ Ιμάμογλου για δήμαρχο της Κωνσταντινούπολης.

Την ίδια προεκλογική περίοδο, η έκκληση του ηγέτη του PKK Οτσαλάν προς τους Κούρδους ψηφοφόρους, να μην ψηφίσουν τον Ιμάμογλου και να παραμείνουν αμερόληπτοι, δημοσιοποιήθηκε από το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων Anadolu.

Ο Ερντογάν επικρίνει την Σουηδία για τις σχέσεις της με τις Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF), τις οποίες η Άγκυρα θεωρεί παρακλάδι του PKK. Στην πραγματικότητα, οι SDF άνοιξαν το πρώτο γραφείο εκπροσώπησής τους στη Μόσχα τον Φεβρουάριο του 2016, υπό το όνομα της Αυτόνομης Διοίκησης της Βόρειας και Ανατολικής Συρίας (AANES), επίσης γνωστής ως διοίκηση της Ροζάβα, μιας de facto αυτόνομης περιοχής στη βορειοανατολική Συρία, που δεν αναγνωρίζεται επίσημα από κανένα κράτος.

Το 2020, εκπρόσωποι της διοίκησης Rojava και ορισμένοι Κούρδοι πολιτικοί της Συρίας προσκλήθηκαν στη Μόσχα και έτυχαν υποδοχής υψηλού επιπέδου από αξιωματούχους, μεταξύ των οποίων ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών, Σεργκέι Λαβρόφ. Ο πρόεδρος Ερντογάν δεν έχει εκφράσει μέχρι στιγμής δημόσια τη δυσαρέσκειά του για τις σχέσεις της Ρωσίας με τους Κούρδους της Συρίας, τους οποίους η κυβέρνησή του θεωρεί «τρομοκράτες».

Στις δηλώσεις του την Τετάρτη, αναφέρθηκε επίσης στην Αμινέχ Κακαμπαβέχ, μια Σουηδή βουλευτή κουρδικής καταγωγής από το Ιράν, χωρίς να την κατονομάσει, την οποία χαρακτήρισε ως «την τρομοκράτισσα στο σουηδικό κοινοβούλιο».

Η συχνή στοχοποίηση της Σουηδής βουλευτού από τον Ερντογάν ενισχύει την αρνητική αντίληψη που υπάρχει για την Τουρκία στην σουηδική κοινή γνώμη, ακόμη και όταν η Κακαμπαβέχ επικρίνεται από τα σουηδικά μέσα ενημέρωσης για ομηρία της κυβέρνησης για τη δική της ατζέντα.

Επιπλέον, σε συνέντευξή του στο σουηδικό κρατικό πρακτορείο ειδήσεων TT στις 20 Μαΐου, ο Τούρκος πρέσβης στη Σουηδία, Hakkı Emre Yunt, εξέφρασε τη δυσφορία της χώρας του για τις δραστηριότητες της Κακαμπαβέχ. Όταν ο δημοσιογράφος του ΤΤ, τον ρώτησε αν επιθυμεί την έκδοσή της, απάντησε: «Εάν είναι δυνατόν, ναι. Αλλά δεν ξέρω, πρέπει να είναι Σουηδή πολίτης; Είναι δύσκολο να απελάσουν τους δικούς τους πολίτες. Αλλά αυτό εξαρτάται από την σουηδική κυβέρνηση».

Οι δηλώσεις του πρέσβη, που εξέφρασε την επιθυμία για την έκδοση μιας Σουηδής νομοθέτη, προκάλεσαν την οργή των σουηδικών μέσων ενημέρωσης, που άσκησαν σφοδρή κριτική. Μετά τις αντιδράσεις, η πρεσβεία εξέδωσε ανακοίνωση, στην οποία ανέφερε ότι ο πρέσβης δεν προσδιόρισε κανέναν.

Αντιφάσεις και γκάφες

Ένα από τα συχνά λάθη του Ερντογάν αφορά στην ιστορία των σχέσεων Τουρκίας-ΝΑΤΟ. Όταν μιλάει για την ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ, συχνά κατηγορεί σκληρά τις προηγούμενες κυβερνήσεις της χώρας του, δηλώνοντας ότι ήταν λάθος να εγκρίνουν την επιστροφή της Ελλάδας και της Γαλλίας στο ΝΑΤΟ. Ωστόσο, ο ίδιος ήταν πρωθυπουργός όταν η Γαλλία επέστρεψε στο ΝΑΤΟ το 2009.

Μία από τις αντιφάσεις της Τουρκίας φαίνεται στα πρόσωπα, των οποίων ζητάει την έκδοση. Για παράδειγμα, ο Bülent Keneş, ένας εξέχων δημοσιογράφος που ζητείται για έκδοση από την Τουρκία, ήταν ο αρχισυντάκτης της εφημερίδας «Today’s Zaman», η οποία κατασχέθηκε από την κυβέρνηση το 2016.

Ο εκπρόσωπος του Ερντογάν Ιμπραήμ Καλίν, ο οποίος διεξάγει διαπραγματεύσεις με την Σουηδία, ήταν αρθρογράφος στην «Today’s Zaman». Με άλλα λόγια, ο Καλίν θέλει η σουηδική αντιπροσωπεία να δεχτεί πως η εφημερίδα στην οποία ήταν αρθρογράφος ήταν… τρομοκρατικό έντυπο!

Ο Λεβέντ Κενέζ, ένας άλλος δημοσιογράφος του οποίου ζητήθηκε η έκδοση, ήταν αρθρογράφος στην εφημερίδα Zaman, η οποία είχε τότε τις μεγαλύτερες πωλήσεις, κατά τα χρόνια που ο Καλίν και ο διευθυντής επικοινωνίας του Ερντογάν, Fahrettin Altun, ήταν συνεργάτες.

Το 2021, το Ανώτατο Δικαστήριο της Σουηδίας απέρριψε αίτημα της Τουρκίας για την έκδοση του Κενέζ, κρίνοντας ότι οι ισχυρισμοί της Τουρκίας εναντίον του δεν περιείχαν κάποιο ποινικό στοιχείο με βάση το σουηδικό δίκαιο.

Σύμφωνα με τον τουρκικό Τύπο, ένα άλλο πρόσωπο του οποίου ζητήθηκε η έκδοση ήταν ο Χαρούν Τοκάκ, πρώην πρόεδρος του Ιδρύματος Δημοσιογράφων και Συγγραφέων. Το ίδρυμα εκπροσωπήθηκε στην επιτροπή σοφών που συγκρότησε η κυβέρνηση Ερντογάν το 2013 για τη λύση του κουρδικού ζητήματος.

Ένα από τα αιτήματα της κυβέρνησης Ερντογάν, επίσης, είναι να σταματήσει η έκδοση του Nordic Monitor από το σουηδικό κράτος.

Ο υπουργός Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, δήλωσε στο Anadolu στις 31 Μαΐου ότι η Σουηδία και η Φινλανδία πρέπει να τροποποιήσουν τους αντιτρομοκρατικούς νόμους τους, τονίζοντας ότι η θέση της Τουρκίας δεν θα αλλάξει αν δεν γίνουν τροποποιήσεις.