Το σκληρό παζάρι Ερντογάν και τα σενάρια για την επόμενη ημέρα – Σε ετοιμότητα η Αθήνα

Μηνύματα με πολλούς αποδέκτες επιχειρεί να στείλει ο τούρκος πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, που βλέπει την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία ως την ευκαιρία του να ανοίξει τη βεντάλια των διεκδικήσεων του, αναζητώντας παράλληλα μία θέση μεταξύ των ισχυρών στη διεθνή διπλωματική σκακιέρα.

Ο Ερντογάν εφαρμόζει την τακτική του «παζαριού». Βάζει όλα τα θέματα στο τραπέζι, όπως ένας καλός πωλητής ανεβάζει την τιμή, για να μπορέσει να τη ρίξει. Στόχος είναι να μπορέσει να κάνει υποχωρήσεις, αλλά στο τέλος να πάρει κάτι και να εμφανιστεί ως κερδισμένος στο εσωτερικό του.

Η κρίση μεγαλείου με το βλέμμα στο 2023

Σε αυτό το πλαίσιο η υπόθεση της υποψηφιότητας της Φινλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ επιχειρείται να αξιοποιηθούν ως ο βασικός μοχλός πίεσης στον εκβιασμό προς τη Δύση. Την ίδια στιγμή η ατζέντα της Τουρκίας εμπλουτίζεται με όλα τα ζητήματα που αφορούν τις διεκδικήσεις της προς τις ΗΠΑ, τα ελληνοτουρκικά, το Κυπριακό, η «τρομοκρατία» και σαφώς το Ελσίνκι και την Στοκχόλμη.

Ακόμα και όταν δεν αναφέρεται ευθέως στα εν λόγω ζητήματα ο Ερντογάν επιτίθεται στη Δύση, όπως στη σημερινή του ομιλία μετά το υπουργικό συμβούλιο, με κεντρικό θέμα την οικονομία.

Κάναμε ότι μέχρι χθες μας έλεγαν ότι δεν μπορούμε και συνεχίζουμε, πετύχαμε όλα όσα μας έλεγαν δεν θα καταφέρετε, γιατί η Τουρκία είναι μία χώρα που έσκισε τα πουκάμισα που της είχαν φορέσει, έσπασε τα δεσμά που της έδεναν τα πόδια, γκρέμισε τα τείχη που της είχαν χτίσει στο παρελθόν και έβαλε τέλος στις υποθήκες που της είχαν επιβάλει, δήλωσε χαρακτηριστικά ο Ερντογάν.

Επιχείρησε να παρουσιάσει την Τουρκία ως μία χώρα με «λαμπρό μέλλον», που αξίζει όπως είπε όλες τις θυσίες και τα βάρη του παρόντος, στρέφοντας στην πραγματικότητα το βλέμμα στις εκλογές του 2023.

Χαρακτήρισε δε σύμβολο της νέας εποχής της χώρας την αλλαγή του ονόματος από Turkey σε Turkiye.

Τα θέλω του Ερντογάν

Παράλληλα με την επίθεση στη Δύση το τελευταίο διάστημα έρχεται και η διαρκώς κλιμακούμενη ρητορική απέναντι στην Ελλάδα. Από τον χαλβά ρεβυθιού και τις υποσχέσεις που αντάλλαξε με τον Κυριάκο Μητσοτάκη για ένα νέο μορατόριουμ ηρεμίας, ο Ερντογάν εργαλειοποιεί πλέον και τα ελληνοτουρκικά, τα οποία συνδέει άμεσα με τη Σουηδία και τη Φινλανδία.

Βασικό θέμα σε αυτό το κεφάλαιο των διεκδικήσεων του, η απαίτηση της Τουρκίας για αποστρατιωτικοποίηση των νησιών του Αιγαίου και η σύνδεση της με την αμφισβήτηση της ελληνικής κυριαρχίας σε αυτά.

Επίθεση στην Ελλάδα και για την εμβάθυνση των σχέσεων της με τις ΗΠΑ και κυρίως για τις βάσεις σε Αλεξανδρούπολη και Σούδα, καθώς και την ελληνοαμερικανική συμφωνία αμοιβαίας αμυντικής συνεργασίας (MDCA).

Μία συμφωνία που για την Άγκυρα αλλάζει τις ισορροπίες στις σχέσεις Ελλάδας – ΗΠΑ – Τουρκίας, οι οποίες – όπως μετέφερε και ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου στον επικεφαλής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Άντονι Μπλίνκεν – πρέπει πάση θυσία να αποκατασταθούν και να διατηρηθούν.

Η Αθήνα γίνεται στόχος και σε σχέση με το ζήτημα της «τρομοκρατίας», με τον έλληνα πρεσβευτή στην Άγκυρα, Χριστόδουλο Λάζαρη να καλείται εκτάκτως τις προηγούμενες μέρες στο τουρκικό ΥΠΕΞ προκειμένου να απολογηθεί για συγκέντρωση οπαδών του ΡΚΚ, κοντά στην τουρκική πρεσβεία της Αθήνας, αλλά και για την προσφυγική δομή στο Λαύριο, που χαρακτηρίζεται ως «στρατόπεδο εκπαίδευσης τρομοκρατών» από την Άγκυρα.

Πιο βασικό για την Άγκυρα η άρση των κυρώσεων που έχουν επιβάλλει οι ΗΠΑ σε σχέση με τους εξοπλισμούς, λόγω της αγοράς των S-400 από την Άγκυρα.

Η ρητορική Ερντογάν γίνεται όλο και πιο επιθετική ιδιαίτερα σε σχέση με την Αθήνα, με τα τουρκικά ΜΜΕ να παίρνουν τη σκυτάλη των απειλών σε καθημερινή βάση και να κάνουν το ήδη άσχημο κλίμα εκρηκτικό.

Η παγίδα της έντασης

Αναλυτές και διπλωμάτες θεωρούν ότι η κατάσταση θα γίνεται όλο και χειρότερη προχωρώντας και προς τις τουρκικές εκλογές του 2023.

Εκτιμούν δε ότι η ρητορική της έντασης είναι μία «παγίδα» ιδιαίτερα ελκυστική σε προεκλογική περίοδο τόσο για την Τουρκία, όσο και για την Ελλάδα, υπογραμμίζοντας την ανάγκη η Αθήνα να συνεχίσει να μην παρασύρεται στους υψηλούς τόνους της Άγκυρας.

Μετά το «Μητσοτάκης γιοκ», τι;

Υπενθυμίζεται ότι ο Ερντογάν έχει ήδη κλείσει τους διαύλους επικοινωνίας με την Αθήνα μετά το «Μητσοτάκης γιοκ» και το ταξίδι του πρωθυπουργού στην Ουάσιγκτον, ενώ μοιάζει να επιδιώκει ένα «θερμό επεισόδιο» ακόμα και σε επίπεδο ρητορικής.

Και το ερώτημα που τίθεται είναι ποια στάση θα επιλέξει ο τούρκος πρόεδρος το επόμενο διάστημα ενόψει και της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ στις 28-30 Ιουνίου καθώς και αν θα επιδιώξει μία συνάντηση με τον Κυριάκο Μητσοτάκη, αν και μοιάζει αδύνατο.

Το πλέον προφανές σενάριο θα ήταν η Άγκυρα να επιδιώξει και ένα θερμό επεισόδιο επί του πεδίου, ωστόσο και αυτό δεν είναι βέβαιο, ενώ βρίσκεται σε εξέλιξη η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και το ΝΑΤΟ απαιτεί ενότητα. Μία προσπάθεια υλοποίησης της «Γαλάζιας Πατρίδας», μία πρόκληση στο μεταναστευτικό, ακόμα και ένα ατύχημα λόγω παραβιάσεων και υπερπτήσεων δεν μπορούν να αποκλειστούν, παρ’ όλα αυτά.

Στα ενδεχόμενα που εξετάζει η Αθήνα είναι ο τούρκος πρόεδρος να μείνει στα λόγια αναζητώντας αντίστοιχες δηλώσεις από την Αθήνα, δυναμιτίζοντας διαρκώς το κλίμα και διά των τουρκικών ΜΜΕ.

Ενώ τέλος δεν θα μπορούσε να αποκλειστεί και μια «κυβίσθηση» του τούρκου προέδρου εάν θεωρήσει ότι τον συμφέρει περισσότερο.

Η Αθήνα πάντως επαναλαμβάνει ότι είναι υπέρ των ανοιχτών διαύλων επικοινωνίας και της επίλυσης των διαφορών στη βάση του διεθνούς δικαίου, αλλά όχι υπό το καθεστώς απειλών.

Στις 10 Ιουνίου στη Θεσσαλονίκη όπου αναμένεται να διεξαχθεί η Σύνοδος της Διαδικασίας Συνεργασίας της Νοτιανατολικής Ευρώπης η Τουρκία αναμένεται να εκπροσωπηθεί από τον ΥΦΥΠΕΞ, Φαρούκ Καϊμακτσί.

Η στάση που θα κρατήσει και οι δηλώσεις του θα είναι επίσης ένα πρώτο δείγμα προθέσεων της Άγκυρας.

Σολτς και Μπέρμποκ στην Ελλάδα

Σημαντικό για την Αθήνα και ο προγραμματισμός των διαδοχικών επισκέψεων της γερμανίδας ΥΠΕΞ, Αναλένα Μπέρμποκ που θα έχει συνάντηση με το Νικο Δένδια την Πέμπτη, καθώς και η άφιξη του γερμανού καγκελάριου Όλαφ Σολτς που θα ακολουθήσει την Παρασκευή στη Θεσσαλονίκη.

Ιδιαίτερης σημασίας για την Αθήνα όπως τονίζουν διπλωματικές πηγές είναι οι Σολτς και Μπέρμποκ να στείλουν από ελληνικού εδάφους τα κατάλληλα μηνυματα στην Άγκυρα επιμένοντας στις δηλώσεις κατά της τουρκικής προκλητικότητας και όχι στις ίσες αποστάσεις.

Σε αυτό το πλαίσιο, Αθήνα και Άγκυρα παρακολουθούν στενά η μια την άλλη, με διπλωμάτες και από τις δύο πλευρές να παραδέχονται ότι το θέμα στα τουρκικά ΜΜΕ ανεβαίνει συνεχώς, γιατί βρίσκει ανταπόκριση στην πλευρά της Αθήνας…