Τι μπορεί να κερδίσει ο Ερντογάν από τα «παζάρια» με το ΝΑΤΟ – Η Ελλάδα, η Συρία και… η παραμονή στον θρόνο

Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν τις δύο τελευταίες εβδομάδες απασχολεί τους υπόλοιπους ηγέτες του κόσμου, το ΝΑΤΟ και τον διεθνή Τύπο τόσο με τη στάση του απέναντι σε Φινλανδία και Σουηδία για την ένταξή τους στο ΝΑΤΟ, όσο και για το ξέσπασμά του κατά του Κυριάκου Μητσοτάκη μετά την ομιλία στο Κογκρέσο.

Την ίδια ώρα, όπως σημειώνει το Associated Press, ο Τούρκος πρόεδρος ανακοίνωσε ότι σχεδιάζεται μια νέα επιχείρηση στη Συρία.

Στην ανάλυση του AP σε σχέση με τα σχέδια του Ερντογάν τονίζεται ότι ο Τούρκος πρόεδρος φαίνεται να χρησιμοποιεί τον ρόλο της χώρας ως διαμεσολαβητή στον πόλεμο της Ουκρανίας και την ικανότητά της να ασκεί βέτο σε νέα μέλη του ΝΑΤΟ ως ευκαιρία για να εκφράσει διάφορα παράπονα και να αναγκάσει άλλα κράτη να αναλάβουν δράση εναντίον οργανώσεων που η τουρκική κυβέρνηση θεωρεί τρομοκράτες, συμπεριλαμβανομένων των Κούρδων μαχητών.

Η ενίσχυση της εικόνας του ισχυρού άνδρα εστιάζοντας στις διεθνείς διαφορές θα μπορούσε επίσης να έχει απήχηση στο εσωτερικό της χώρας, καθώς η Τουρκία προετοιμάζεται για εκλογές το επόμενο έτος, σημειώνει το AP.

Τι θέλει η Τουρκία;

Η Τουρκία, η οποία κατέχει τον δεύτερο μεγαλύτερο στρατό του ΝΑΤΟ, πιέζει τη Σουηδία – και σε μικρότερο βαθμό τη Φινλανδία – να πατάξει οντότητες που, σύμφωνα με την Άγκυρα, συνδέονται με το Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (PKK).

Απειλώντας να εμποδίσει την ένταξη των δύο σκανδιναβικών χωρών στη Δυτική στρατιωτική συμμαχία, η τουρκική κυβέρνηση θέλει επίσης να τερματίσουν την υποτιθέμενη υποστήριξή τους προς τις Μονάδες Προστασίας του Λαού (YPG), μια συριακή κουρδική πολιτοφυλακή.

Το PKK θεωρείται τρομοκρατική οργάνωση στην Τουρκία, την Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Ηγείται της ένοπλης εξέγερσης κατά του τουρκικού κράτους από το 1984 και η σύγκρουση έχει προκαλέσει τον θάνατο δεκάδων χιλιάδων ανθρώπων, αναφέρει το AP. Η Τουρκία λέει ότι το PKK και το YPG είναι ένα και το αυτό.

Η Τουρκία επιδιώκει την έκδοση καταζητούμενων υπόπτων για τρομοκρατία από τη Φινλανδία και τη Σουηδία. Οι δύο υποψήφιες χώρες για το ΝΑΤΟ απορρίπτουν τις κατηγορίες ότι υποστηρίζουν το PKK ή άλλες τρομοκρατικές ομάδες.

Ένα άλλο βασικό αίτημα είναι η άρση των περιορισμών στις πωλήσεις όπλων που επέβαλαν αρκετές ευρωπαϊκές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Σουηδίας και της Φινλανδίας, στην Τουρκία μετά την εισβολή της στη Συρία το 2019 για να δράσει κατά των YPG.

Η Μερβέ Ταχίρογλου, συντονίστρια του προγράμματος Project on Middle East Democracy για την Τουρκία, δήλωσε ότι ο Ερντογάν πιστεύει ότι το ΝΑΤΟ χρειάζεται την Τουρκία, γεγονός που τον φέρνει σε θέση διαπραγμάτευσης. 

«Θέλουν (σ.σ. οι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ) να αποδείξουν στη Ρωσία ότι το ΝΑΤΟ είναι πιο ενωμένο από ποτέ και ότι ακόμη και η Τουρκία του Ερντογάν δεν θα μπορέσει να το χαλάσει αυτό. Έτσι ο Ερντογάν ξέρει ότι μπορεί να τη γλιτώσει», δήλωσε η Ταχίρογλου.

Γιατί ο Ερντογάν απειλεί τώρα τη Συρία;

Η Τουρκία έχει πραγματοποιήσει τρεις μεγάλες εισβολές στη Συρία από το 2016, οι οποίες έχουν επιβαρύνει τις σχέσεις της με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η Ουάσινγκτον θεωρεί τις συριακές κουρδικές ομάδες ως βασικούς συμμάχους στη μάχη κατά του Ισλαμικού Κράτους, αλλά η Τουρκία τις θεωρεί τρομοκρατικές οργανώσεις.

Ο Ερντογάν ανακοίνωσε τη Δευτέρα σχέδια για μια νέα τουρκική επίθεση στη βόρεια Συρία με στόχο τη δημιουργία μιας ασφαλούς ζώνης βάθους 30 χιλιομέτρων κατά μήκος των νότιων συνόρων της. Ο από καιρό διακηρυγμένος στόχος θα είναι να απωθηθεί η πολιτοφυλακή των YPG από τα σύνορα της Τουρκίας.

Η χρονική συγκυρία υποδηλώνει ότι μια τέτοια επίθεση θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να συσπειρώσει τους εθνικιστές ψηφοφόρους, παρέχοντας παράλληλα μια διέξοδο για τη δυναμική που δημιούργησε ο ρόλος της Τουρκίας ως διαμεσολαβητή στον πόλεμο Ρωσίας – Ουκρανίας, ώστε να προωθηθούν οι απαιτήσεις της Άγκυρας στις διαπραγματεύσεις του ΝΑΤΟ.

Ο Μίκαελ Ταντσούμ, ανώτερος συνεργάτης του Αυστριακού Ινστιτούτου Ευρωπαϊκής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας, δήλωσε ότι η τουρκική κυβέρνηση πιστεύει ότι οι σύμμαχοί της στο ΝΑΤΟ δεν εκτιμούν πλήρως την απειλή που αποτελεί για την Τουρκία το PKK και τα παρακλάδια του. 

Στενές σχέσεις με τη Μόσχα και το Κίεβο

Ταυτόχρονα, η Τουρκία διατηρεί στενές σχέσεις τόσο με τη Μόσχα όσο και με το Κίεβο. Εν μέσω του πολέμου στην Ουκρανία, η θέση της «παρέχει στην Άγκυρα κάποιο πλεονέκτημα για να προσπαθήσει να αντιμετωπίσει αυτά τα ζητήματα που απασχολούν έντονα την Τουρκική Δημοκρατία», δήλωσε ο Ταντσούμ.

Αλλά μια άλλη εισβολή στη Συρία, επιπλέον της αντίθεσης της Τουρκίας στην ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ, θα μπορούσε να διαλύσει την εικόνας της «καλής θέλησης» που έχτισε ο Ερντογάν μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, σύμφωνα με την Ταχίρογλου του Project on Middle East Democracy.

«Σίγουρα ενίσχυσε την ιδέα που είχαν πολλοί σύμμαχοι του ΝΑΤΟ ότι η Τουρκία είναι ένας προβληματικός σύμμαχος υπό τον Ερντογάν», δήλωσε η Ταχίρογλου.

Ο ρόλος της Ελλάδας

Στη συνέχεια το AP αναφέρεται στον ρόλο της Ελλάδας. Οι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ Ελλάδα και Τουρκία είναι περιφερειακοί αντίπαλοι με μακροχρόνιες διαφωνίες σε μια σειρά θεμάτων, από τα θαλάσσια σύνορα στην ανατολική Μεσόγειο μέχρι το μέλλον της εθνικά διαιρεμένης Κύπρου, υπενθυμίζει το AP.

Οι εντάσεις μεταξύ των δύο χωρών αναζωπυρώθηκαν το 2020 για τα δικαιώματα υπεράκτιας ενέργειας, τονίζεται στη συγκεκριμένη ανάλυση.

Ο Ερντογάν εξοργίστηκε από τα σχόλια που έκανε ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στην Ουάσινγκτον. Το AP αναφέρει ότι ο Έλληνας πρωθυπουργός πρότεινε, μιλώντας στο Κογκρέσο, ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν θα πρέπει να πουλήσουν αεροσκάφη F-16 στην Τουρκία για να αποφύγουν τη δημιουργία «μιας νέας πηγής αστάθειας» στη νοτιοανατολική πλευρά του ΝΑΤΟ.

Σε απάντηση, ο Ερντογάν δήλωσε ότι δεν θα μιλάει πλέον με τον Μητσοτάκη και ότι θα ακυρώσει τη συνάντηση του Στρατηγικού Συμβουλίου μεταξύ των δύο κυβερνήσεων.

Ο πρόεδρος της Τουρκίας αναφέρθηκε στην εχθρότητα με την Ελλάδα συζητώντας την αντίθεσή του στις αιτήσεις της Σουηδίας και της Φινλανδίας για ένταξη στο ΝΑΤΟ. Ο Ερντογάν δήλωσε ότι η χώρα του έκανε λάθος εγκρίνοντας την επανένταξη της Ελλάδας στη στρατιωτική πτέρυγα της συμμαχίας το 1980 και είναι αποφασισμένος να μην κάνει το ίδιο λάθος με τη Σουηδία και τη Φινλανδία.

Μιλώντας αυτή την εβδομάδα στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ στο Νταβός της Ελβετίας, ο κ. Μητσοτάκης είπε ότι θα ήταν «λάθος να συνεχίσει η Τουρκία να χρησιμοποιεί αυτές τις διαπραγματεύσεις (σ.σ. του ΝΑΤΟ) για να αποσπάσει οφέλη για τα δικά της εθνικά συμφέροντα», τονίζει το AP. 

Ο ρόλος των εκλογών

Η Τουρκία πρόκειται να διενεργήσει τις προεδρικές και βουλευτικές εκλογές του επόμενου έτους το αργότερο έως τον Ιούνιο του 2023. Οι επιδρομές στη Συρία για την εκδίωξη των YPG ενίσχυσαν την υποστήριξη προς τον Ερντογάν στις προηγούμενες εκλογές.

Ο Τούρκος ηγέτης μπορεί να ελπίζει να συγκεντρώσει και πάλι εθνικιστικές ψήφους σε μια εποχή που η οικονομία της χώρας βρίσκεται σε ύφεση, με τον πληθωρισμό να τρέχει σχεδόν στο 70%, τονίζει το AP.

Ο Ερντογάν είδε επίσης τη δημοτικότητά του να αυξάνεται προηγουμένως όταν εμφανίστηκε να ορθώνει το ανάστημά του απέναντι στην Ελλάδα και σε άλλα Δυτικά κράτη.

MUST READ

Νοοτροπία, επιλογές, ρεπό και μεταγραφές…

«Νομίζω ότι το σχέδιό του επί του παρόντος είναι να αποδείξει στην εκλογική του βάση ότι μπορεί να εξουδετερώσει τις ΗΠΑ και τους συμμάχους του ΝΑΤΟ», δήλωσε η Ταχίρογλου. «Και έχει τη δυνατότητα να το κάνει αυτό, να ενεργήσει με αυτόν τον τρόπο επειδή αυτοί οι σύμμαχοι επιχειρούν να τον κατευνάσουν από την αρχή του πολέμου στην Ουκρανία».