Κορωνοϊός: Ποιες χώρες απέφυγαν την καταστροφική πανδημία της ανισότητας

Η ανάκαμψη της οικονομίας διακόπηκε από την επέλαση του κορωνοϊού και η πρόοδος που είχε γίνει μέχρι το 2019 για την άμβλυνση των ανισοτήτων, απειλήθηκε από την πανδημία. Ήταν φανερό εξαρχής ότι το οικονομικό κόστος θα βάραινε δυσανάλογα τους φτωχούς. Προφανώς οι πλούσιοι δεν μπορούν να αποφύγουν την ασθένεια ή τη θνησιμότητα, αλλά σαφώς προστατεύονται πολύ καλύτερα ακριβώς λόγω του γεγονότος ότι έχουν πλούτο.

Το ίδιο φαίνεται να συνέβη και με τις πλούσιες χώρες που μπόρεσαν σύμφωνα με τα πρώτα δεδομένα να εξέλθουν ευκολότερα από την κρίση. Όπως αναφέρει το Bloomberg, η ανισότητα δεν αυξήθηκε παντού το ίδιο, αν και τα δεδομένα είναι ακόμη αποσπασματικά. Ωστόσο μπορούν να βγουν κάποια πρώτα συμπεράσματα.

Ένα πρώτο συμπέρασμα είναι ότι σχεδόν όλοι έχασαν χρήματα στις αρχές του 2020, αλλά οι πλουσιότερες χώρες και οι πλουσιότεροι πολίτες επανήλθαν ταχύτερα.

Οι φτωχότερες χώρες χτυπήθηκαν περισσότερο

Απώλειες στο ΑΕΠ σε σύγκριση με τις προβλέψεις προ – COVID

Οι κυβερνήσεις πλούσιων χωρών μπορούσαν να υποστηρίξουν τον πληθυσμό τους από τις οικονομικές επιπτώσεις, εφόσον φυσικά έκαναν αυτήν την επιλογή. Αντίθετα, πολλές φτωχές χώρες δεν είχαν την επιλογή των γενναίων πακέτων βοήθειας. Και αυτό έκανε τη διαφορά.

Οι πλούσιες χώρες

Η Ισπανία, για παράδειγμα, διέθεσε επιπλέον 8,4% του ΑΕΠ σε μέτρα στήριξης λόγω πανδημίας. Σύμφωνα με περυσινή μελέτη, η ανισότητα στη χώρα θα είχε αυξηθεί σχεδόν κατά 30% μόνο σε έναν μήνα πανδημίας, αν δεν υπήρχε κυβερνητική παρέμβαση.

Οι ΗΠΑ έριξαν τρισεκατομμύρια δολάρια στην οικονομία τους -περισσότερα από οποιαδήποτε άλλη χώρα, συνεχίζει το Bloomberg- και σε ευρύτερα τμήματα της κοινωνίας: γενναιόδωρα προγράμματα διάσωσης για επιχειρήσεις, ενισχυμένα επιδόματα ανεργίας και φοροελαφρύνσεις για φτωχά και μεσαία στρώματα. Μετά τη βουτιά των εισοδημάτων στις αρχές του 2020, τα επιπλέον δολάρια βοήθησαν τα νοικοκυριά να ανακάμψουν.

Πώς ανταποκρίθηκαν οι κυβερνήσεις στην πανδημία

Η Κίνα επίσης κατάφερε να διατηρήσει την ανισότητα υπό έλεγχο, αν και για άλλο λόγο: Μετά την ανακάλυψη του ιού στη Γουχάν, η κυβέρνηση εφάρμοσε γρήγορα, αυστηρά και αρκετά αποτελεσματικά ένα σύνολο μέτρων για τον περιορισμό της Covid.

Βέβαια, η εκτίμηση των πραγματικών ανισοτήτων στη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου δεν είναι εύκολη. Το εισοδηματικό χάσμα δεν είχε υποχωρήσει εδώ και αρκετά χρόνια. Βέβαια, το γρήγορο άνοιγμα της κινεζικής οικονομίας βοήθησε στη μείωση του χάσματος μεταξύ αγροτικών και αστικών εισοδημάτων, ακρογωνιαίος λίθος μιας μακράς εκστρατείας του προέδρου Σι Τζινπίνγκ για την ανακούφιση της αγροτικής φτώχειας.

Οι πλούσιοι του κόσμου

Σε παγκόσμιο επίπεδο, η ανάκαμψη ήταν ιδιαίτερα γρήγορη για τους πιο πλούσιους του κόσμου. Παρά κάποιες αρχικές απώλειες, οι 500 πλουσιότεροι άνθρωποι κέρδισαν 1,7 τρισ. δολάρια το 2020 και άλλα 810 δισ. δολάρια το 2021. Την κούρσα οδήγησαν οι ηγέτες τεχνολογικών κολοσσών, οι οποίοι θησαύρισαν εν μέσω εκτεταμένων lockdown και κανόνων κοινωνικής αποστασιοποίησης που όλοι θυμόμαστε.

Τα κέρδη των δισεκατομμυριούχων ανά χώρα

Μετανάστες και γυναίκες

Οι περικοπές θέσεων εργασίας στις αρχές της πανδημίας ώθησαν πολλούς εργαζόμενους στο εξωτερικό να επιστρέψουν στις χώρες καταγωγής τους. Σχεδόν 4 εκατ. Ινδοί και περίπου 400.000 Φιλιππινέζοι επέστρεψαν στην πατρίδα τους το 2020. Έτσι, στέλνονταν λιγότερα χρήματα στο σπίτι.

Τα χρήματα αναπληρώθηκαν ξανά τον επόμενο χρόνο. Όσοι παρέμειναν στο εξωτερικό επωφελήθηκαν από τα μέτρα δημοσιονομικής τόνωσης των κυβερνήσεων. Τα παγκόσμια εμβάσματα αυξήθηκαν κατά 34 δισ. δολάρια το 2021, υπερκεράζοντας τις απώλειες του 2020. Παραδοσιακά, οι μετανάστες εργαζόμενοι είναι το κλειδί για την ανάκαμψη μετά από κρίσεις, τόσο στις χώρες υποδοχής όσο και στις χώρες προέλευσης. Η Ασιατική Αναπτυξιακή Τράπεζα εκτιμά ότι το 2022 τα εμβάσματα θα αυξηθούν κατά επιπλέον 31 δισ. δολάρια.

Ανεργία ανά φύλλο

Η πανδημία ήταν ιδιαίτερα σκληρή για τις γυναίκες και τα κορίτσια, που αναγκάζονταν πιο εύκολα από τους άντρες να εγκαταλείψουν το σχολείο ή τη δουλειά για να αναλάβουν ρόλους φροντίδας. Όταν ανέκαμψε μάλιστα η απασχόληση, οι δουλειές των γυναικών επέστρεψαν με πιο αργούς ρυθμούς. Θλιβερό συμπέρασμα είναι ότι, σύμφωνα με έκθεση των Ηνωμένων Εθνών, ο Covid πυροδότησε μια «σκιώδη πανδημία» βίας κατά των γυναικών.

Λιτότητα ή πακέτα στήριξης;

Όπως φαίνεται η πανδημία του κορωνοϊού δεν έχει πει την τελευταία της λέξη, καθώς υπάρχουν εκτιμήσεις για αναζωπύρωση τον Σεπτέμβριο, και η απειλή γίνεται μεγαλύτερη με την επιστροφή του πληθωρισμού. Ιδίως για τις φτωχότερες χώρες που τα ποσοστά εμβολιασμού εξακολουθούν να υστερούν.

MUST READ

Γκος στο «10»: «Τώρα βλέπετε τις πραγματικές δυνατότητές μας»

Η πανδημία, αναφέρει το Bloomberg, έδειξε ότι οι έκτακτες δημόσιες δαπάνες μπόρεσαν να περιορίσουν την οικονομική ζημιά. Σε αντίθεση με τα χρόνια μετά την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση, όταν κυριάρχησε η λιτότητα, μετά την πανδημία η ανάκαμψη ήρθε γρηγορότερα διότι οι κυβερνήσεις βούλωσαν την τρύπα της φθίνουσας οικονομίας. Τώρα όμως η παγκόσμια ανάπτυξη επιβραδύνεται ξανά, εγείροντας ερωτήματα σχετικά με την ικανότητα των κυβερνήσεων, πλούσιων ή φτωχών, να ανταποκριθούν στην επόμενη κρίση με την ίδια δημοσιονομική και νομισματική δύναμη πυρός.