Μικρή έκταση, τεράστια σημασία: Γιατί Ρωσία και Ουκρανία θέλουν τόσο πολύ το Φιδονήσι

Παρά τη μικρή του έκταση, την απουσία πόσιμου νερού – και φιδιών – το Φιδονήσι, η ουκρανική βραχονησίδα στη Μαύρη Θάλασσα έχει μετατραπεί σε σύμβολο της σύγκρουσης Ρωσίας – Ουκρανίας.

Το πραγματικό του όνομα στα ουκρανικά είναι Ζμιίνι Οστρίβ και βρίσκεται περίπου 48 χιλιόμετρα μακριά από τις ακτές της Ουκρανίας, κοντά στους θαλάσσιους διαδρόμους που οδηγούν στον Βόσπορο και από εκεί στη Μεσόγειο.

Η Μόσχα δεν έχει ισχυριστεί ποτέ ότι το Φιδονήσι της ανήκει, καθώς απέχει πολύ από τη ρωσική ενδοχώρα. Η απόσταση που το χωρίζει από την Κριμαία, την οποία η Ρωσία έχει προσαρτήσει από το 2014, αγγίζει τα 300 χιλιόμετρα. Από καμιά άποψη, ιστορική ή γεωγραφική, το νησάκι δεν θα μπορούσε να θεωρηθεί ρωσικό.

Στρατηγική σημασία

Όμως η ιστορία, παρατηρεί το CNN, δεν έχει καμιά σημασία μπροστά στη στρατηγική του αξία – και είναι ξεκάθαρο ότι οι Ρώσοι πίστευαν πως θα μπορούσαν να το καταλάβουν με ευκολία. Ακόμη και πριν τη σύγκρουση, η Ουκρανία γνώριζε ότι το νησάκι είναι ευάλωτο. Μόλις πέρσι, ο ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι μετέβη στο Φιδονήσι, γνωρίζοντας ότι θα συναντούσε μόνο πρόβατα και κανέναν ψηφοφόρο, προκειμένου να τονίσει τη σημασία του. «Αυτό το νησί, όπως και η υπόλοιπη επικράτειά μας, είναι ουκρανική γη και θα την υπερασπιστούμε με όλες μας τις δυνάμεις», δήλωσε.

Και πράγματι, οι Ρώσοι επιτέθηκαν στη βραχονησίδα ήδη από την πρώτη μέρα του πολέμου στα τέλη Φεβρουαρίου – όταν και προέκυψε το διάσημο πια βίντεο με τους ουκρανούς στρατιώτες να λένε στις ρωσικές δυνάμεις να «πάνε να γα**θούν».

Κλειδί για τον έλεγχο της Μαύρης Θάλασσας

Όμως το Φιδονήσι δεν έχει μόνο συμβολική σημασία. Αν οι Ρώσοι καταφέρουν να το θέσουν υπό τον έλεγχό τους, οι Ουκρανοί δεν α μπορούσαν πια να εγγυηθούν την ελευθερία των θαλάσσιων διαδρόμων μεταξύ του λιμανιού της Οδησσού και του υπόλοιπου πλανήτη. Η Οδησσός είναι ο κύριος τόπος από όπου ο ουκρανικός αγροτικός πλούτος ταξιδεύει στις παγκόσμιες αγορές.

Ο αρχηγός των μυστικών υπηρεσιών του ουκρανικού στρατού, Κιρίλο Μπουντάνοφ, δήλωσε την Παρασκευή ότι όποιος θέσει υπό τον έλεγχό του το Φιδονήσι, θα ελέγχει «την κατάσταση στη θάλασσα και σε κάποιο βαθμό στον ουρανό της νότιας Ουκρανίας».

«Όποιος ελέγχει το νησί θα μπορεί να σταματήσει τον διάπλου των εμπορικών πλοίων προς κάθε κατεύθυνση στα νότια της Ουκρανίας, ανά πάσα στιγμή», πρόσθεσε.

Λυσσαλέες ουκρανικές επιθέσεις

Για αυτό και μόνο το λόγο, η Ουκρανία έχει ορκιστεί ότι ακόμη κι αν δεν καταφέρει να ανακαταλάβει άμεσα την περιοχή, δεν πρόκειται να την παραχωρήσει στη Ρωσία.

Τις τελευταίες δέκα ημέρες, η Ουκρανία έχει εξαπολύσει μια σειρά από επιθέσεις με μη επανδρωμένα αεροσκάφη και άλλα μέσα στις ρωσικές μονάδες που επιχειρούν να παγιώσουν την παρουσία τους στο νησί.

Δορυφορικές εικόνες από τις 12 Μαΐου δείχνουν ένα αποβατικό πλοίο να έχει βυθιστεί κοντά στη μοναδική αποβάθρα του νησιού, ενώ οι Ουκρανοί υποστηρίζουν ότι χτύπησαν και δυο ακταιωρούς περιπολίας.

Πλήγματα

Στη διάρκεια του Σαββατοκύριακου, άλλες εικόνες έδειξαν δυο στήλες καπνού να υψώνονται πάνω από το νησί. Μια θεωρείται ότι ανήκε σε ελικόπτερο Mi-8 που μετέφερε ρώσους πεζοναύτες. Χτυπήθηκε με πύραυλο, σύμφωνα με βίντεο από drone που έδωσε στη δημοσιότητα ο ουκρανικός στρατός, μαζί με εικόνες από επιθέσεις σε συστήματα αεράμυνας που είχαν τοποθετηθεί στο νησί.

Η τοπική διοίκηση της Οδησσού ισχυρίστηκε την Πέμπτη ότι ένα ρωσικό υποστηρικτικό πλοίο, το Vsevolod Bobrov τυλίχτηκε στις φλόγες και ρυμουλκήθηκε στη Σεβαστούπολη από το Φιδονήσι. Μέχρι στιγμής, ο ισχυρισμός δεν έχει επιβεβαιωθεί, ενώ από την πλευρά της η Ρωσία ισχυρίζεται ότι δεν είχε καμιά απώλεια στο νησί.

Γιατί το θέλουν οι Ρώσοι

Όμως γιατί διεκδικούν με τόσο πάθος οι Ρώσοι το Φιδονήσι; Επειδή μπορεί να λειτουργήσει ως αεροπλανοφόρο, αβύθιστο αν και ακίνητο, γεμάτο με εξοπλισμό ηλεκτρονικού πολέμου και βλημάτων κατά πλοίων. Την Πέμπτη, το ουκρανικό υπουργείο άμυνας δήλωσε ότι οι Ρώσοι επιχειρούν «να βελτιώσουν τη θέση τους στο νησί σε μια προσπάθεια να εμποδίσουν τις ουκρανικές θαλάσσιες επικοινωνίες και δυνατότητες στη βορειοδυτική Μαύρη Θάλασσα και ιδίως στην Οδησσό».

Ο Μπουντάνοφ σημείωσε επίσης ότι το Φιδονήσι θα μπορούσε να φανεί χρήσιμο στους Ρώσους σε περίπτωση που επιθυμούσαν να ενισχύσουν την παρουσία τους στην αποσχισθείσα από τη Μολδαβία, Υπερδνειστερία, η οποία βρίσκεται υπό φιλορωσική διοίκηση και όπου βρίσκονται περίπου 1.500 ρώσοι στρατιώτες.

Το Φιδονήσι στην πραγματικότητα έχει γίνει αντικείμενο μάχης και στο παρελθόν – όμως εκείνη τη φορά δικαστικής. Η Ρουμανία και η Ουκρανία διεκδικούσαν για πολύ καιρό το νησί και τον βυθό γύρω του, όπου ενδέχεται να υπάρχουν κοιτάσματα υδρογονανθράκων. Το Διεθνές Δικαστήριο ήταν εκείνο που έκρινε τελικά τη μοίρα του νησιού, αλλά και τις ΑΟΖ Ρουμανίας και Ουκρανίας, το 2009.

Αυτή τη φορά, όλα θα κριθούν στο πεδίο της μάχης.