Γαλλικές εκλογές: Η ψήφος των… γενεών

Από το Brexit έως την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στην προεδρία των ΗΠΑ, οι ηλικιωμένοι ήταν αυτοί που ψήφισαν μαζικά υπέρ.

Μια αντίστοιχη τάση, με ιδεολογικά όμως αντίστροφη ροπή, καταγράφεται στη Γαλλία, καθώς η χώρα -και μαζί με αυτή ολόκληρη η ΕΕ- βρίσκεται αντιμέτωπη ενώπιον ενός déjà vu υπαρξιακού διλήμματος «Μακρόν ή Λεπέν» στην κάλπη αυτής της Κυριακής.

Παραδοσιακά σχεδόν, οι Γάλλοι ψηφοφόροι άνω των 60 ετών τείνουν να ψηφίζουν σταθερότητα και να επανεκλεγούν τον εκάστοτε εν ενεργεία πρόεδρο, εφόσον αυτός διεκδικεί μια δεύτερη θητεία.

Κι αυτό ακρβώς συνέβη ήδη στον πρώτο γύρο των φετινών προεδρικών εκλογών, όπου ο κεντρώος-νεοφιλελεύθερος Εμανουέλ Μακρόν ήταν μακράν ο πιο δημοφιλής σε αυτή την ηλικιακή ομάδα.

Στους δε άνω των 65 ετών -όσους δεν αγγίζει δηλαδή η εξαγγελία του για αύξηση του ορίου συνταξιοδότησης- είχε διπλάσιο ποσοστό από το αντίστοιχο της Λεπέν.

Αν και αρκετά από τα μέτρα που πήρε στην αρχή της θητείας του δεν πήγαν καλά για τους ήδη συνταξιούχους, φαίνεται ότι ο μετέπειτα χειρισμός μιας σειράς κρίσεων από τον νυν ένοικο του Ελιζέ -από τα Κίτρινα Γιλέκα μέχρι τον κοροναϊό και τώρα τον πόλεμο στην Ουκρανία– αρκούσε για να τους πείσει να τον στηρίξουν μαζικά ξανά. 

Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο και με τις υπόλοιπες ηλικιακές κατηγορίες, το μεγαλύτερο μέρος των οποίων στράφηκε αλλού.

Η ακροδεξιά Μαρίν Λεπέν είχε τις καλύτερες εκλογικές επιδόσεις στις ηλικιακές ομάδες 35-49 και 50-59 ετών.

Ο προεδρικός υποψήφιος της ριζοσπαστικής αριστεράς Ζαν Λικ Μελανσόν επικράτησε κατά κράτος στους νέους ψηφοφόρους, ηλικίας 18-24 και 25-34 ετών.

Ειδικά σε αυτές τις τελευταίες δύο κατηγορίες, ο Μακρόν είχε έναντι των δύο βασικών αντιπάλων του στον πρώτο γύρο τις χειρότερες επιδόσεις, με την αρχηγό της γαλλικής ακροδεξιάς να κατακτά τη δεύτερη θέση.

Ως εκ τούτου, το ξαναμοίρασμα της «τράπουλας» του εκλογικού σώματος στον β’ γύρο των προεδρικών εκλογών αυτής της Κυριακής και το ποσοστό της αποχής θα είναι αυτά που θα αναδείξουν τον νικητή.

Το ερώτημα που μένει να απαντηθεί είναι εάν και πόσους ψηφοφόρους άλλων υποψηφίων στον α’ γύρο κατάφεραν να πείσουν στο μεσοδιάστημα οι δύο «μονομάχοι».

Ο ρόλος των νέων

Δεδομένου ότι η μεγαλύτερη «δεξαμενή» προς άγρα ψήφων είναι αυτή του (εκτός β’ γύρου) Μελανσόν, οι ψηφοφόροι κάτω των 35 ετών θα μπορούσαν να διαμορφώσουν σε μεγάλο ποσοστό το τελικό αποτέλεσμα.

Όμως μεγάλο μέρος τους -και κυρίως οι κάτω των 24- αντιτίθενται και στους δύο τελικούς διεκδικητές της γαλλικής προεδρίας.

«Είναι σαν να επιλέγεις ανάμεσα στην πανούκλα και στη χολέρα», λέει χαρακτηριστικά στον ευρωπαϊκό ιστότοπο Politico η Μάχα, μια 19χρονη φοιτήτρια Κοινωνικών Επιστημών.

Στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών, άσκησε για πρώτη φορά το εκλογικό δικαίωμά της. Ψήφισε Μελανσόν.

Τώρα, χαρακτηρίζει εκβιαστικό το δίλημμα του δεύτερου γύρου «ή Μακρόν ή ακροδεξιά».

Παρ’ όλα αυτά, μπροστά στον κίνδυνο να βγει πρόεδρος η Λεπέν, ετοιμάζεται -λέει- να ψηφίσει τον Μακρόν. Έστω και πειθαναγκαστικά…

Στις συνελεύσεις και σε καταλήψεις τμημάτων πανεπιστημίων του Παρισιού, όπως στη Σορβόνη ή στο Sciences Po, ακούγεται ωστόσο ξανά σήμερα όλο και πιο δυνατά το σύνθημα του 2017.

«Ni Le Pen, ni Macron»: «Ούτε Λεπέν, ούτε Μακρόν»…

Μένει να φανεί εάν η εστίαση της 53χρονης ακροδεξιάς Λεπέν στο κόστος ζωής και ο επιτηδευμένα αυτή τη φορά στρογγυλοποιημένος πολιτικός λόγος της έπιασε «ταβάνι» στους νέους στον πρώτο γύρο ή εάν θα κερδίσει ακόμη περισσότερους στον δεύτερο.

Το ίδιο ισχύει και με την προσπάθεια του φθαρμένου πια από την εξουσία 44χρονου Μακρόν να τους κερδίσει, με τις τελευταίες εξαγγελίες για πιο πράσινη πολιτική και την υπόσχεση να κάνει τη Γαλλία «το πρώτο μεγάλο κράτος που θα τερματίσει τη χρήση φυσικού αερίου, πετρελαίου και άνθρακα».

Αλλά και με την προβολή στα social media ενός πιο προσιτού προφίλ του, κόντρα σε αυτό του απόμακρου «προέδρου των πλουσίων», με φωτογραφίες από ανθρώπινες στιγμές κατά την προεκλογική εκστρατεία του και πιο χαρακτηριστική αυτή όπου ο Γάλλος πρόεδρος ξαποσταίνει χαλαρός σε έναν καναπέ, αφήνοντας να φανεί μέσα από το μισάνοιχτο πουκάμισο το δασύτριχό του στήθος.

Παραμένει όμως εξαιρετικά αμφίβολο εάν τα επικοινωνιακά τεχνάσματα των δύο υποψηφίων συγκινούν, πολλώ δε μάλλον εάν κινητοποιούν τους ψηφοφόρους.

Ειδικά η συμμετοχή των νέων στην κάλπη παραμένει ο έτερος μεγάλος «άγνωστος Χ».

Στον πρώτο γύρο, ενώ το συνολικό ποσοστό αποχής ήταν περίπου 26%, έφτασε πάνω από 40% στους κάτω των 35…

Ο β’ γύρος και ο παράγοντας του… μεσήλικα

Κατά τον Ματιέ Γκαλάρ της εταιρείας δημοσκοπήσεων Ipsos, ο Μακρόν αναμένεται αυτή την Κυριακή να αυξήσει ακόμη περισσότερο τα ποσοστά του στις τάξεις των ηλικιωμένων  ψηφοφόρων, και δη των συνταξιούχων.

Θεωρείται επίσης ότι έχει τις περισσότερες πιθανότητες να ξεπεράσει τη Λεπέν και μεταξύ των νεαρών ψηφοφόρων, κυρίως στα αστικά κέντρα.

Δημοσκοπικά ωστόσο εντοπίζεται μεγαλύτερη δυσκολία για τον Γάλλο πρόεδρο να δημιουργήσει ένα σταθερό προβάδισμα στην κατηγορία των ψηφοφόρων ηλικίας μεταξύ 35 και 59 ετών.

Ως βασική ομάδα στην αγορά εργασίας και σε μεγάλο ποσοστό οικογενειάρχες, «είναι οι πιο ανήσυχοι για την αγοραστική δύναμη», εξηγεί ο Γάλλος δημοσκόπος στο δίκτυο France24.

«Θέμα, που σε ποσοστό 65-70% αναδεικνύουν ως το πρωτεύον για την τελική επιλογή τους στην κάλπη».

Πολλώ δε μάλλον τώρα που οι τιμές καυσίμων και ενέργειας έχουν εκτοξευτεί στα ύψη και ο πληθωρισμός ανεβαίνει, «ψαλιδίζοντας» κι άλλο τον οικογενειακό προϋπολογισμό.

Στον πρώτο γύρο, το μεγαλύτερο ποσοστό αυτής της ηλικιακής ομάδας στράφηκε στη Λεπέν.

Τώρα, που και αυτή η «πίτα» των ψηφοφόρων μέσης ηλικίας θα ξαναμοιραστεί μόνο μεταξύ της ίδιας και του Μακρόν, μένει να φανεί προς τα πού θα γείρει τελικά η «ζυγαριά».

Στον δεύτερο γύρο των προηγούμενων προεδρικών εκλογών, πριν από πέντε χρόνια, «είχαμε μια καμπύλη U ως προς το πώς ψήφισαν οι άνθρωποι ανά ηλικία», επισημαίνει ο Γκαλάρ.

Όσοι είναι 70 ετών και άνω ψήφισαν υπέρ του Μακρόν σε ποσοστό 78%. Οι ψηφοφόροι κάτω των 35 ετών έφτασαν το 66%. Οι μεταξύ 35 έως 49 ετών ήταν στο 57%.

Όμως το 2022 δεν είναι ίδιο με το 2017 και στο μεσοδιάστημα έχουν πολλά αλλάξει.

«Τώρα είναι ξεκάθαρο ότι η διαφορά μεταξύ των δύο θα είναι πολύ μικρότερη απ’ ό,τι πριν από μια πενταετία, οπότε η κατηγορία των μεσηλίκων ίσως τελικά να μοιραστεί μεταξύ Μακρόν και Λεπέν. Δεν θα εκπλαγώ», λέει το στέλεχος της Ipsos, «εάν αυτή η ηλικιακή κατηγορία κριθεί στο νήμα».