Γιατί η Τουρκία έγινε καταφύγιο για τους Ρώσους ολιγάρχες και σώζει το ρούβλι;

Αν και έχει καταδικάσει την εισβολή στην Ουκρανία, η Τουρκία είναι η μοναδική χώρα-μέλος του ΝΑΤΟ που δεν έχει επιβάλει κυρώσεις στη Ρωσία.

Είναι επίσης η μόνη που χαρακτήρισε δημόσια, δια στόματος του Τούρκου ΥΠΕΞ, ευπρόσδεκτους τους Ρώσους ολιγάρχες και εταιρείες.

Ακόμη κι αν βρίσκονται στο «στόχαστρο» των δυτικών κυρώσεων…

«Κατ’ αρχήν εφαρμόζουμε κυρώσεις που έχουν εγκριθεί από τον ΟΗΕ. Οπότε εάν κάποιος Ρώσος πολίτης θέλει να επισκεφθεί την Τουρκία, φυσικά και μπορεί», δήλωσε ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου στο αμερικανικό δίκτυο CNBC, στο πλαίσιο του διεθνούς Φόρουμ της Ντόχα, στο Κατάρ.

«Αν εννοείτε αν αυτοί οι [Ρώσοι] ολιγάρχες μπορούν να έχουν οποιαδήποτε επιχειρηματική συναλλαγή στην Τουρκία», τόνισε, «τότε φυσικά αν είναι νόμιμο και δεν αντιβαίνει στο διεθνές δίκαιο, θα το εξετάσω»… 

Στο μεσοδιάστημα, γράφει η Φωνή της Αμερικής (VoA), «τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης βρίθουν αναφορών ότι ο Ρομάν Αμπράμοβιτς», ο οποίος βρίσκεται στη λίστα των κυρώσεων της Βρετανίας και της Ε.Ε., όχι όμως και των ΗΠΑ,

«σχεδιάζει να χρησιμοποιήσει την Τουρκία ως βάση. Κάποια δημοσιεύματα», αναφέρει, «λένε ότι ο [Ρώσος] ολιγάρχης αγοράζει τουρκική ποδοσφαιρική ομάδα».

Parking… θαλαμηγών, τζετ και κεφαλαίων

Από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, στο αεροδρόμιο της Κωνσταντινούπολης φέρονται να έχουν προσγειωθεί δεκάδες ιδιωτικά αεροσκάφη που ανήκουν σε Ρώσους ολιγάρχες.

Ανάμεσά τους και αυτό του Αμπράμοβιτς, που πραγματοποίησε τουλάχιστον δύο πτήσεις στην Κωνσταντινούπολη το πρώτο 15ημερο του Μαρτίου.

Έκτοτε, δύο σούπερ γιοτ του Ρώσου ολιγάρχη -αμφότερα  εγγεγραμμένα στις Βερμούδες- έχουν ελλιμενιστεί σε τουρκικά θέρετρα.

Το 140 μέτρων My Solaris, από τα ακριβότερα στον κόσμο, έχει δέσει στην Αλικαρνασσό, προερχόμενο από το Μαυροβούνιο σύμφωνα με την MarineTraffic.

Η θαλαμηγός Eclipse, η δεύτερη μεγαλύτερη και επίσης από τις πιο ακριβές παγκοσμίως, έχει ελλιμενιστεί λίγο νοτιότερα, στη Μαρμαρίδα, προερχόμενη σύμφωνα τον ίδιο ιστότοπο από την υπερπόντια ολλανδική κτήση στο νησί του Αγίου Μαρτίνου, στην Καραϊβική.

Η συνολική αξία των δύο υπερπολυτελών σκαφών του Αμπράμοβιτς -η περιουσία του οποίου είναι πλέον υπό κατάσχεση σε ΕΕ και Βρετανία- φτάνει τα 1,2 δισεκατομμύρια δολάρια.

«Η Τουρκία», επισημαίνει το CNBC, «είπε ότι [ο ελλιμενισμός] είναι μια νόμιμη κίνηση, εφόσον τα γιοτ παραμένουν εκτός των χωρικών υδάτων χωρών που επιβάλλουν κυρώσεις, οι οποίες εκτείνονται σε απόσταση 12 ναυτικών μιλίων από την ακτογραμμή».

Αναλυτές προβλέπουν ότι αύξηση της κίνησης ρωσικών σούπερ γιοτ στις τουρκικές μαρίνες, με πολύ μεγαλύτερη συχνότητα από τη… συνήθη της καλοκαιρινής τουριστικής περιόδου.

Ήδη, τα προηγούμενα 24ωρα εντοπίστηκε η θαλαμηγός Universe του πρώην προέδρου και πρωθυπουργού της Ρωσίας, νυν αναπληρωτή προέδρου του ρωσικού Συμβουλίου Ασφαλείας, Ντμίτρι Μεντβέντεφ έχει δέσει στη Θάλασσα του Μαρμαρά.

Αγκυροβολημένο στη Μαρμαρίδα είναι πλέον και το πολυτελές γιοτ Polaris, μήκους 70 μέτρων, που ανήκει στον Ρώσο μεγιστάνα Μαξίμ Σουμπάρεφ, κάτοχο από το 2018 και διαβατηρίου Μάλτας, όπου το σκάφος παρέμενε ελλιμενισμένο μέχρι πρότινος. 

Καλωσήλθε το… ρούβλι

Σε ρόλο «επιτήδειου ουδέτερου», ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν υποστηρίζει ότι η άρνηση της χώρας του να συμμετάσχει στις κυρώσεις κατά της Ρωσίας της δίνει τη δυνατότητα να είναι έντιμος μεσολαβητής μεταξύ Μόσχας και Κιέβου για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία.

Επιστρέφοντας, δε, από τη σύνοδο του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες, υποστήριξε ότι βρήκε ευήκοα ώτα ως προς τις ανάγκες της κλυδωνιζόμενης τουρκικής οικονομίας.

«Παίρνουμε περίπου το ήμισυ του φυσικού αερίου που χρησιμοποιούμε από τη Ρωσία, κατασκευάζουμε το πυρηνικό εργοστάσιό μας στο Ακούγιου με τη Ρωσία. Δεν μπορούμε να το παραμερίσουμε αυτό», ανέφερε ο Ερντογάν σε δημοσιογράφους

«Όταν το είπα αυτό στον [Γάλλο πρόεδρο] Μακρόν, μου απάντησε “έχεις δίκιο”»…

Ερωτηθείς, δε, σχετικά με τις προσδοκίες οι αμερικανικές εταιρείες, που εγκαταλείπουν τη ρωσική αγορά, να επενδύσουν στην Τουρκία, ο Ερντογάν υπερθεμάτισε.

«Φυσικά, η πόρτα μας είναι ανοιχτή», τόνισε. «Εκτός αυτού», συμπλήρωσε με νόημα, «εάν υπάρχουν ορισμένες ομάδες κεφαλαίων που θέλουν να έρθουν στη χώρα μας και να “παρκάρουν” τις εγκαταστάσεις τους μαζί μας, φυσικά και δεν θα τους κρατήσουμε κλειστή την πόρτα. Είναι ανοιχτή και σε αυτούς».

Αν και δεν κατονόμασε αυτές τις ομάδες, η δήλωση εκλήφθη ως ένα σαφές «κλείσιμο του ματιού» σε Ρώσους ολιγάρχες και εταιρείες.

Και φυσικά, δεν αφορά μόνο σε γιοτ και σε αεροπλάνα…

Οικονομικοί αναλυτές, αναφέρει το Nordic Monitor, προβλέπουν ότι Ρώσοι επιχειρηματίες θα μεταφέρουν τα κεφάλαιά τους στην Τουρκία, αγοράζοντας στη χώρα εταιρείες. Όσοι βρίσκονται στη λίστα των κυρώσεων της Δύσης, δεν θα το κάνουν στο όνομά τους, αλλά σε αυτά Τούρκων εταίρων, οι οποίοι θα φαίνονται ως ιδιοκτήτες των εταιρειών στα επίσημα αρχεία. 

Μένοντας εκτός… ραντάρ;

«Το πρόσφατο ιστορικό της Τουρκίας δεν είναι καθόλου ενθαρρυντικό», επισημαίνει στο Al Monitor η έγκριτη Τουρκάλα δημοσιογράφος, Αμπερίν Ζαμάν.

«Η κρατική τράπεζα Halkbank», υπενθυμίζει, «κατηγορήθηκε από ομοσπονδιακό δικαστήριο των ΗΠΑ για τον κεντρικό της ρόλο στη διευκόλυνση ενός σχεδίου χρυσού έναντι πετρελαίου, ύψους πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων, για την παράκαμψη του προηγούμενου γύρου των αμερικανικών κυρώσεων σε βάρος του Ιράν».

Σήμερα, η Τουρκία παραμένει στη «γκρί λίστα» της Ομάδας Χρηματοοικονομικής Δράσης (FATF) για ελλιπή καταπολέμηση της νομιμοποίησης παράνομων ταμειακών ροών και εσόδων.

Σύμφωνα με τον διακυβερνητικό οργανισμό με έδρα το Παρίσι, ο κατασκευαστικός και ο τραπεζικός τομέας της γείτονος προκαλούν ιδιαίτερη ανησυχία.

Όχι τυχαία, στον Δείκτη Αντίληψης Διαφθοράς (CPI) για το 2021, η έκθεση της Διεθνούς Διαφάνειας κατέτασσε την Τουρκία στην 96η, σε σύνολο 180 χωρών.

«Δεν υπάρχει κανένας χρηματοπιστωτικός έλεγχος και τα αρμόδια θεσμικά όργανα είναι γεμάτα με φιλοκυβερνητικούς  που κάνουν ό,τι τους λένε», λέει στο Al Monitor ο Τούρκος ερευνητής δημοσιογράφος Μπαχαντίρ Οζγκιούρ.

Κι αν και «οι ιδιωτικές τράπεζες της Τουρκίας φέρονται να κάνουν επισταμένη έρευνα έναντι Ρώσων ιδιωτών και οντοτήτων για να αποφύγουν τυχόν αντίποινα της Ουάσιγκτον», παρατηρεί ο Αϊκάν Ερντεμίρ, πρώην βουλευτής του τουρκικού Ρεπουμπλικανικού Κόμματος, νυν στέλεχος του Ιδρύματος για την Προστασία της Δημοκρατίας με έδρα την Ουάσιγκτον, «οι κρατικές τράπεζες θα μπορούσαν και πάλι να γίνουν οι προτιμητέοι μεσάζοντες ως προς τις ρωσικές προσπάθειες παράκαμψης των δυτικών κυρώσεων».

Πολλώ δε μάλλον εν μέσω οξείας οικονομικής κρίσης στην Τουρκία, ενόψει των αμφίρροπων εκλογών του 2023 κι ενόσω δεν έχει τεθεί ζήτημα δευτερογενών κυρώσεων από τη Δύση. Τουλάχιστον όχι ακόμη…