Πόλεμος στην Ουκρανία: Πώς η Δύση θα εξασφαλίσει την ήττα του Πούτιν, παρέχοντάς του διέξοδο

Η αντίληψη ότι ο Βλαντίμιρ Πούτιν όχι μόνο πρέπει να εξαναγκαστεί να σταματήσει την εισβολή στην Ουκρανία αλλά πρέπει και να τιμωρηθεί για την βάρβαρη πρακτική του, γίνεται ολοένα και πιο κυρίαρχη στη Δύση, καθώς η Ρωσία συνεχίζει τον πόλεμο για 19η μέρα.

Oι δυτικοί ηγέτες όμως -σύμφωνα με το Atlantic– είναι αντιμέτωποι με το ενδεχόμενο ενός πυρηνικού πολέμου, που μοιάζει πιο πιθανό ακόμη και από την Κρίση των Πυραύλων της Κούβας το 1962. Σε αντίθεση με το 1962, τώρα είναι σε εξέλιξη ένας πραγματικός πόλεμος σε εδάφη που η μια πλευρά θεωρεί σημαντικά για το εθνικό της συμφέρον και η άλλη γνωρίζει ότι είναι ζωτικής σημασίας για την ίδια την εθνική της επιβίωση.

Η κατάσταση γίνεται ακόμη πιο επικίνδυνη, καθώς η Ουκρανία εξοπλίζεται στρατιωτικά από χώρες-μέλη του NATO, την ώρα που η ρωσική οικονομία κλυδωνίζεται από τις κυρώσεις.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, λοιπόν, μια ενδεχόμενη ταπεινωτική ήττα της Ρωσίας θα αποτελέσει πλήγμα όχι μόνο για το κύρος και τη δύναμη της χώρας αλλά και το ίδιο το καθεστώς Πούτιν.

«Ξοφλημένη δύναμη» αλλά…

Ο υπουργός Άμυνας της Βρετανίας δήλωσε ότι ο Πούτιν είναι μια «ξοφλημένη δύναμη για τον κόσμο», ενώ ο γάλλος ομόλογός του εξέφρασε την πεποίθηση ότι «η Ουκρανία θα κερδίσει». Στις δυτικές πρωτεύουσες αρχίζει να διαμορφώνεται μια άποψη ότι ο Πούτιν ήδη έχει χάσει, αφού δεν έχει καταφέρει να πετύχει τους στόχους που έθεσε εξ’ αρχής, δεδομένου του μεγέθους της Ουκρανίας αλλά και της αντίστασης του ουκρανικού λαού.

Οι δυτικοί ηγέτες πρέπει να όμως να θέσουν και εκείνοι έναν ξεκάθαρο στόχο: Αναζητούν έναν τρόπο να τερματίσουν τη σύγκρουση στην Ουκρανία ή την ήττα της Ρωσίας; Και μπορεί στην παρούσα φάση αυτά τα δύο να μοιάζουν ακριβώς το ίδιο, όμως η διαφορά τους μπορεί να αποδειχθεί σημαντική.

Χαρακτηριστική είναι μια αποστροφή του Μπόρις Τζόνσον ότι η επιθετική ενέργεια του Πούτιν «πρέπει και να αποτύχει και να φαίνεται ότι έχει αποτύχει». Αυτή η λεπτομέρεια είναι σημαντική για τη δυτική ασφάλεια καθώς οι επίδοξοι Πούτιν ανά τον κόσμο θα καταλάβουν ότι αν επιχειρήσουν κάτι παρόμοιο με την εισβολή στην Ουκρανία, θα συντριβούν και θα ταπεινωθούν. Από την άλλη πλευρά όμως, θα ήταν ευκολότερο για τον Πούτιν να υποχωρήσει, εάν είχε κάτι χειροπιαστό να παρουσιάσει στο εσωτερικό του ακροατήριο ως νίκη.

Λαμβάνοντας ως δεδομένο ότι το ενδεχόμενο ήττας της Ρωσίας, αυξάνει την πιθανότητα κλιμάκωσης της σύγκρουσης από την πλευρά του Πούτιν, ο οποίος είναι βέβαιο ότι δεν θα κάτσει με σταυρωμένα τα χέρια, προκύπτει για τους δυτικούς ηγέτες το εξής περίπλοκο ερώτημα: Πώς θα εξασφαλίσουν την ήττα του Πούτιν, παρέχοντάς του παράλληλα μια διέξοδο από την κρίση; 

Ο δύσκολος συμβιβασμός

Σύμφωνα με διπλωμάτες, η Δύση αρχικά πρέπει να διασφαλίσει ότι όσο μεγάλη υποστήριξη και να παρέχει στο Κίεβο, η σύγκρουση θα παραμένει μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας.

Με αυτόν τον τρόπο, οι ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις παραμένουν μεταξύ των δύο χωρών και όχι της Ρωσίας και της Δύσης ευρύτερα. Η Ουάσιγκτον, το Παρίσι, το Λονδίνο και το Βερολίνο δεν μπορούν να επιτρέψουν στις συνομιλίες να γίνουν αυτό που θέλει ο Πούτιν: δηλαδή μια διαπραγμάτευση για σφαίρες επιρροής στις οποίες η Ουκρανία και άλλα κράτη θα τεθούν υπό διαπραγμάτευση.

Δεύτερον, η Δύση δεν πρέπει να αποκλείσει πιθανούς συμβιβασμούς που οι ίδιοι οι Ουκρανοί θα ήταν πρόθυμοι να διαπραγματευτούν. Για παράδειγμα, ο Πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι, θα μπορούσε να αποκηρύξει επισήμως την επιδίωξή του για ένταξη στο ΝΑΤΟ, δέσμευση που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως πρόσχημα για αποκλιμάκωση της κρίσης από την πλευρά της Ρωσίας.

Ο Ζελένσκι θα μπορούσε επίσης να δεσμευτεί ότι δεν θα στείλει στρατεύματα στο Ντονμπάς, ούτε θα επιδιώξει να ανακαταλάβει την Κριμαία. Ακόμη, ίσως να ήταν θετικός και στο να μην επιτρέψει την ανάπτυξη πυρηνικών όπλων στα εδάφη της Ουκρανίας. Με άλλα λόγια, θα μπορούσε ο Ουκρανός Πρόεδρος να χρησιμοποιήσει την παράλογη προπαγάνδα της Ρωσίας προς όφελός του, δεσμευόμενος επίσημα να μην κάνει πράγματα που ο ίδιος ή οποιοσδήποτε από τους διαδόχους του δεν θα σκεφτόταν να κάνει ούτως ή άλλως. 

Αυτός όμως ο συμβιβασμός μόνο εύκολος δεν είναι στην πράξη.

Γιατί η Ουκρανία δεν πρέπει να επιδιώξει την ένταξη στην ΕΕ ή στο ΝΑΤΟ; Ή γιατί να δεχτεί την προσάρτηση της Κριμαίας, ενός τμήματος της κυρίαρχης επικράτειάς της; Σε αυτά τα ζητήματα θα δοκιμαστούν οι διπλωματικές ικανότητες όλων των πλευρών. Η διπλωματία θα πρέπει να πείσει κάθε πλευρά να δώσει την συναίνεσή της σε μια συμφωνία που θα επιτρέπει στην καθεμία να σώσει την αξιοπρέπειά της.

Η κρίση των πυραύλων της Κούβας έληξε με τους ρωσικούς πυραύλους να γυρίζουν πίσω, ενώ οι Αμερικανοί συμφώνησαν να μην εισβάλουν στην Κούβα και να απομακρύνουν τους πυραύλους τους από την Τουρκία. Όποια πλευρά και αν θεωρήσει κανείς ιστορικά περισσότερο ή λιγότερο χαμένη, το σίγουρο είναι ότι η κρίση τερματίστηκε χωρίς ανυπολόγιστες συνέπειες.

MUST READ

Γκος στο «10»: «Τώρα βλέπετε τις πραγματικές δυνατότητές μας»

Η κατάσταση βέβαια σήμερα δεν είναι η ίδια όπως ήταν τότε γιατί απλά ο Πούτιν ξεπέρασε την κόκκινη γραμμή εξαπολύοντας επίθεση για τον οποία θα έπρεπε να λογοδοτήσει. Η φρικτή πραγματικότητα, ωστόσο, είναι ότι η καλύτερη επιλογή για τη Δύση ενδεχομένως περιλαμβάνει την εύρεση ενός τρόπου ώστε να μην λογοδοτήσει ο Πούτιν τώρα όσο θα έπρεπε, χωρίς όμως να ξεχάσει ποτέ τι έχει πράξει.