Πόλεμος στην Ουκρανία: Πώς μπορεί να τελειώσει ο πόλεμος στην Ουκρανία; Πέντε παράγοντες θα διαμορφώσουν το αποτέλεσμα

Η εισβολή του Βλαντιμίρ Πούτιν στην Ουκρανία φαίνεται να μην πηγαίνει μέχρι στιγμής όπως σχεδίαζε, σύμφωνα με τους στρατιωτικούς αναλυτές, καθώς η Ρωσία βρέθηκε αντιμέτωπη με σκληρότερη ένοπλη αντίσταση από ότι περίμενε καθώς και σκληρές δυτικές κυρώσεις.

Όλα αυτά εγείρουν το ερώτημα, τι θα ακολουθήσει;

Αν και οι προβλέψεις είναι σχεδόν απίθανες, οι στρατιωτικοί αναλυτές, εστιάζουν σε αρκετούς παράγοντες για να παράσχουν ενδείξεις, όπως η απόδοση των στρατιωτικών δυνάμεων της Ρωσίας και ο αντίκτυπος των κυρώσεων.

Το μόνο που είναι ξεκάθαρο είναι ότι η απόδοση του ρωσικού στρατού μέχρι στιγμής ανακατεύουν το φάσμα των αποτελεσμάτων. «Κάθε μέρα οι Ουκρανοί δεν χάνουν, κερδίζουν πολιτικά», δήλωσε ο Michael Clarke, πρώην διευθυντής του Royal United Services Institute, ενός think tank στο Λονδίνο. «Και το πολιτικό κόστος για αυτόν [τον Πούτιν] αυξάνεται σε καθημερινή βάση».

Θα εγκαταστήσουν οι Ρώσοι κυβέρνηση-μαριονέτα;

Ο Lawrence Freedman, ομότιμος καθηγητής Πολεμολογίας στο King’s College του Λονδίνου, δεν πιστεύει ότι οι Ρώσοι θα καταφέρουν να εγκαταστήσουν μια κυβέρνηση-μαριονέτα στην Ουκρανία. «Δεν μπορούν να καταλάβουν ολόκληρη τη χώρα», είπε. «Μια κυβέρνηση-μαριονέτα στο Κίεβο που δεν υποστηρίζεται από ρωσικά όπλα δεν θα είχε καμία νομιμότητα και δεν θα επιβίωνε».

Αυτό πιθανότατα θα δυσκολέψει τον κ. Πούτιν να κηρύξει τη νίκη. Ο Τζέιμς Σερ, ανώτερος συνεργάτης του Εσθονικού Ινστιτούτου Εξωτερικής Πολιτικής, προέβλεψε ότι ο κ. Πούτιν δεν θα κάνει το λογικό βήμα να αναζητήσει εξόδους , αλλά θα «πισμώσει».

Οι πέντε μεταβλητές που καθορίσουν την πορεία του πολέμου:

• Οι δυνάμεις εισβολής

Δυτικοί στρατιωτικοί αναλυτές έχουν εκφράσει την έκπληξή τους για την κακή απόδοση των ρωσικών δυνάμεων κατά τις πρώτες ημέρες της εισβολής. Περίμεναν ότι ένας στρατός που είχε εκσυγχρονιστεί για περισσότερο από μια δεκαετία θα κατέπνιγε την πρώτη φάση της ουκρανικής αντίστασης αρκετά εύκολα.

Αλλά η Ρωσία δεν έχει αναλάβει στρατιωτική επιχείρηση που να συνδυάζει διαφορετικούς κλάδους του στρατού από τότε που οι Σοβιετικοί εισέβαλαν στο Αφγανιστάν το 1979, και αυτό δεν ήταν τόσο περίπλοκο. 

Η αεροπορία, το ναυτικό και η πυρηνική δύναμη της Ρωσίας έχουν εκσυγχρονιστεί εν μέρει ή πλήρως, αλλά ο στρατός φαίνεται σαν να μην έχει ξεπεράσει τις αδυναμίες του παρελθόντος.

Είναι πιθανό ότι η Μόσχα περιόρισε εσκεμμένα την εκστρατεία της στις αρχές του πολέμου, αναμένοντας σημαντικά λιγότερη αντίσταση από ό,τι συνάντησαν. Θα μπορούσε να συνεχίσει με αυτές τις τακτικές, περιμένοντας να εξαντλήσει τελικά την αντίσταση.

Το πιο πιθανό σενάριο, σύμφωνα με ορισμένους στρατιωτικούς αναλυτές, είναι οι Ρώσοι να χρησιμοποιήσουν σημαντικά περισσότερη δύναμη πυρός για να οδηγήσουν μακρύτερα στην Ουκρανία, πολιορκώντας πόλεις ή χρησιμοποιώντας βαρύ οπλισμό εναντίον τους.

• Οι αμυντικές δυνάμεις

Μέχρι στιγμής, οι ουκρανικές δυνάμεις έχουν αξιοποιήσει στο έπακρο τις στρατιωτικές τους δυνάμεις απέναντι σε έναν μεγαλύτερο και πιο προηγμένο αντίπαλο.

Η αργή πρόοδος της Ρωσίας είναι «πρώτα και κύρια απόδειξη του θάρρους και της επιμονής του ουκρανικού στρατού και των εθελοντών που πολεμούν απίστευτα εντυπωσιακά και καλά», είπε ο στρατηγός Σιρέφ, Βρετανός πρώην αναπληρωτής στρατιωτικός διοικητής του ΝΑΤΟ. Το ηθικό είναι ένας τεράστιος παράγοντας στον πόλεμο, είπε, και οι Ουκρανοί πιστεύουν ότι έχουν την ηθική δύναμη. 

Η δηλωμένη αποφασιστικότητα του Βολοντίμιρ Ζαλένσκι να παραμείνει στην εξουσία συνέβαλε στη διατήρηση της ουκρανικής εκστρατείας. Οι εμφανίσεις του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης —μαζί με βίντεο με αντίσταση από απλούς Ουκρανούς— βοήθησαν το Κίεβο να βρει συμμάχους εντός της χώρας αλλά και στη Δύση. Η Ρωσία, ωστόσο, έχει ήδη αρχίσει να επιτίθεται σε κεραίες κινητών τηλεφώνων και πύργους τηλεόρασης για να σταματήσει τη διάδοση τέτοιων πληροφοριών.

Όσο περισσότερο μπορεί να αντέξει ο στρατός της Ουκρανίας, τόσο αυξάνει τα προβλήματα του Πούτιν, είπαν στρατιωτικοί αναλυτές.

Οι περισσότεροι αναλυτές πιστεύουν ότι ο ουκρανικός στρατός αργά ή γρήγορα θα ραγίσει. Παλεύει με ό,τι έχει όλη την ώρα, χωρίς ανάπαυλα. Η Ρωσία μπορεί να συνεχίσει να ενισχύει τις πρώτες γραμμές της με νέα στρατεύματα.

• Η απάντηση της Δύσης

Οι δυτικές κυβερνήσεις έχουν αποκλείσει την άμεση στρατιωτική ανάμειξη στην Ουκρανία, συμπεριλαμβανομένης της πιθανότητας δημιουργίας ζώνης απαγόρευσης πτήσεων που θα τις φέρει σε άμεση σύγκρουση με τη ρωσική αεροπορία. Αντ’ αυτού επέλεξαν αποστολές όπλων για να βοηθήσουν τους Ουκρανούς να αμυνθούν και έχουν ενισχύσει τον αριθμό των στρατευμάτων στις ανατολικότερες χώρες του ΝΑΤΟ.

Υπάρχει πιθανότητα, είπαν αναλυτές, η Ρωσία να επιδιώξει να κλείσει τα σύνορα Ουκρανίας-Πολωνίας για να σταματήσει τη ροή δυτικών όπλων – ένα βήμα που θα αύξανε τον κίνδυνο κλιμάκωσης της σύγκρουσης με τη συμμετοχή χωρών του ΝΑΤΟ, μεταξύ των οποίων είναι και η Πολωνία. 

Το μεγαλύτερο όπλο που αναπτύχθηκε από τα δυτικά έθνη ήταν μια σειρά οικονομικών κυρώσεων με στόχο την οικονομία της Ρωσίας και στοιχεία της ηγεσίας της. Οι κυρώσεις έχουν στοχεύσει την κεντρική τράπεζα της Ρωσίας, τις εμπορικές τράπεζες και τους πολιτικούς και επιχειρηματικούς ηγέτες. Πολλοί Ρώσοι θα αισθανθούν οικονομικές δυσκολίες.

Αυτές οι κυρώσεις μπορούν να αυξηθούν ή να μειωθούν ανάλογα με τις ρωσικές ενέργειες. Δεν είναι χωρίς κόστος για τη Δύση. Είναι πιθανό να εντείνουν ένα υπάρχον πρόβλημα πληθωρισμού και, εάν η Ρωσία ανταποδώσει διακόπτοντας τον ενεργειακό εφοδιασμό, θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε συρρίκνωση της ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρώπη.

• Η αντίδραση της Ρωσίας

Πρόκειται για ένα μεγάλο ερώτημα. Όχι μόνο είναι δύσκολο για τους Δυτικούς να «διαβάσουν» τη σκέψη της Ρωσίας, αλλά είναι επίσης δύσκολο να γνωρίζουν τι επιπτώσεις έχει στη λήψη αποφάσεων στη Μόσχα, ιδιαίτερα σε έναν πρόεδρο που απομονώνεται όλο και περισσότερο.

Η πλειονότητα των Ρώσων παίρνει τις πληροφορίες της από λογοκριμένες τηλεοπτικές εκπομπές, που σημαίνει ότι πολλοί θα πιστεύουν ότι για τις οικονομικές δυσκολίες τους δεν φταίνε η κυβέρνησή τους αλλά η Δύση. 

Οι ρωσικές αρχές κατέστειλαν διαδηλώσεις κατά του πολέμου. Υπάρχουν ήδη κάποια σημάδια ανησυχίας μεταξύ των ρωσικών ελίτ των οποίων ο πολυτελής τρόπος ζωής που απολάμβαναν στη Δύση απειλείται τώρα. Το αν ενδιαφέρεται ο κ. Πούτιν είναι άλλο θέμα.

• Συζητήσεις για εκεχειρία

Ρωσία και Ουκρανία ξεκίνησαν ειρηνευτικές συνομιλίες. Πολλοί στρατηγοί είναι απαισιόδοξοι ότι θα οδηγήσουν σε γρήγορη επίλυση.

Οποιαδήποτε ειρηνευτική συμφωνία με τον κ. Ζελένσκι μπορεί να συνεπάγεται απώλεια του προσώπου του κ. Πούτιν επειδή έχει χαρακτηρίσει την ουκρανική κυβέρνηση ως ομάδα νεοναζί. Αλλά μια συμφωνία με οποιαδήποτε κυβέρνηση εγκαταστήσουν οι Ρώσοι δεν θα είχε καμία νομιμότητα εντός ή εκτός της Ουκρανίας. 

Οι μεταβλητές στις συνομιλίες αφορούν δύο ρωσικούς στόχους: την ουκρανική ουδετερότητα και το ουκρανικό έδαφος.

Η Ρωσία προσάρτησε την Κριμαία το 2014 και πιθανότατα θα επιδιώξει την αποδοχή της από την Ουκρανία. Μπορεί επίσης να επιδιώξει να απορροφήσει περαιτέρω εδάφη ανατολικά του ποταμού Dnipro.

Είναι πιθανό η Ρωσία να προσπαθήσει να «σπάσει την Ουκρανία σε κομμάτια και να αφήσει ήσυχη τη Δυτική Ουκρανία», δήλωσε η Angela Stent, ειδική σε θέματα Ρωσίας στο Πανεπιστήμιο Georgetown. Αλλά επειδή αυτό θα άφηνε μια κυβέρνηση με κατεύθυνση προς τη Δύση στο Κίεβο που ο κ. Πούτιν είχε προηγουμένως περιγράψει ως παράνομη, είπε: «Δυσκολεύομαι να το φανταστώ».

«Δεν νομίζω ότι η Ουκρανία μετά από όλα αυτά θα δεχόταν να είναι αβοήθητη», είπε ο κ. Freedman. «Μπορούν να δώσουν κάποιες διαβεβαιώσεις για ξένες δυνάμεις και πυραύλους [αλλά], αν ήμουν Ουκρανός, δεν νομίζω ότι αυτό θα με απέτρεπε να θέλω να ενταχθώ στο ΝΑΤΟ».