Η Ουκρανία και ο νόμος του ισχυρού – Έρχονται άγριες και παράξενες μέρες

Το περίφημο «διεθνές δίκαιο» γίνεται εκ νέου κομμάτια και θρύψαλα, με την αναγνώριση της ανεξαρτησίας των αποκαλούμενων Λαϊκών Δημοκρατιών του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ. Δύο περιοχών οι οποίες, τυπικά έστω, μέχρι χθες ανήκαν στην Ουκρανία, η οποία χάνει έτσι και δεύτερο κομμάτι της επικράτειάς της μετά την απώλεια της Κριμαίας, το 2014.

Πρωταγωνίστρια είναι, αυτή τη φορά, η Ρωσία του Βλαντιμίρ Πούτιν. Οι εξελίξεις των τελευταίων ημερών δε αποδεικνύουν ότι όλα έγιναν βάσει συγκεκριμένου σχεδίου, που στόχο είχε η Μόσχα να πάρει αυτό που ήθελε χωρίς – τυπικά και πάλι – να μπορεί να κατηγορηθεί εύκολα για εισβολή σε ξένη χώρα. Γι’ αυτό και λέει ήδη ότι η ίδια αποτελεί μια δύναμη ειρήνης που κλήθηκε να βοηθήσει από δύο ανεξάρτητα και φίλα κράτη (τι πρωτότυπο, αλήθεια…), ενώ ισχυρίζεται ότι υπεύθυνοι για ό,τι συνέβη είναι οι άλλοι: Οι ΗΠΑ, το ΝΑΤΟ και η «μαριονέτα» τους Ουκρανία.

Ο χρόνος γιατρεύει…

Φυσικά, όλα αυτά μικρή σημασία έχουν πια. Όπως μικρή σχετικά σημασία έχουν και οι κυρώσεις τις οποίες είναι βέβαιο ότι θα επιβάλει η Δύση. Το Κρεμλίνο, άλλωστε, γνώριζε εκ των προτέρων και καλά τις συνέπειες και έχει προετοιμαστεί κατάλληλα – χωρίς αυτό να σημαίνει, βεβαίως, ότι δεν θα «πονέσει». Μετρώντας τη σχέση κόστους-ωφέλειας, αποφάσισε ότι η πλάστιγγα γέρνει υπέρ της δεύτερης και αποφάσισε να προχωρήσει.

Πολλοί, μάλιστα, φαίνεται να ποντάρουν στην εκτίμηση ότι οι κυρώσεις δεν θα είναι τελικώς τόσο βαριές, όπως συνέβη και στην περίπτωση της Κριμαίας το 2014 ή της Νότιας Οσετίας και της Αμπχαζίας το 2008. Θεωρούν ότι τα συμφέροντα ορισμένων ίσως υπερτερήσουν και οδηγήσουν σε μέτρα πολύ πιο διαχειρίσιμα. Πιστεύουν, επίσης, πως όχι απλώς δεν θα γίνει πόλεμος, αλλά και ότι μετά τον πρώτο ντόρο, τις αντιδράσεις και τις απειλές, όλα θα καταλαγιάσουν και σταδιακά θα ξεχαστούν, αφήνοντας μόνο μια τεράστια πληγή στην Ουκρανία, όπου έτσι κι αλλιώς οι εξελίξεις θα είναι ραγδαίες.

Ίσως δεν είναι τυχαίο, λένε, ότι παρά τις καταιγιστικές και δραματικές εξελίξεις, το Παρίσι δεν ακυρώνει την πρόσκληση προς τον Σεργκέι Λαβρόφ, για την ερχόμενη Παρασκευή, ενώ και ο Λευκός Οίκος δεν απέκλεισε μια συνάντηση μεταξύ Μπάιντεν και Πούτιν…

Η μεγάλη εικόνα – και απειλή

Πλανώνται πλάνην οικτράν. Διότι ακόμη και «ομαλά» να εξελιχθούν τα πράγματα στην Ουκρανία από εδώ και στιο εξής (κάτι διόλου βέβαιο…), αυτό που πρέπει όλοι να συνειδητοποιήσουν, η μεγαλύτερη και πιο ουσιαστική συνέπεια των χθεσινών εξελίξεων – που, υπό μία έννοια, είχαν προαναγγελθεί – είναι κάτι που δεν αφορά στην Ουκρανία.

Έχει να κάνει με το γεγονός ότι με την απόφαση του Πούτιν ανοίγει πάλι διάπλατα ο Ασκός του Αιόλου (ο οποίος ποτέ δεν είχε κλείσει), με άδηλες συνέπειες για ολόκληρο τον πλανήτη. Και μάλιστα, σε μια περίοδο που οι αντιθέσεις και οι ανταγωνισμοί έχουν οξυνθεί σε εξαιρετικά επικίνδυνο βαθμό.

Ο νόμος του πιο ισχυρού και δυνατού όχι απλώς επιβεβαιώνεται ξανά, αλλά τείνει να κυριαρχήσει ολοκληρωτικά. Πλέον, είναι φανερό ότι κάθε κράτος μπορεί, χωρίς ιδιαίτερες ενοχές και αναστολές, να επικαλείται ό,τι νομίζει πως το βολεύει για να προωθεί και να επιβάλει αλλαγές συνόρων και επεμβάσεις, εκεί που το «παίρνει». 

«Οι άλλοι είναι χειρότεροι»

Ο Πούτιν χρησιμοποίησε το επιχείρημα της απειλής για την ασφάλεια της Ρωσίας από την επέκταση του ΝΑΤΟ και για τους ομοεθνείς του στο Ντονμπάς από τον ρεβανσισμό του Κιέβου, καθώς και το ιστορικό «δεδομένο» ότι αυτές αποτελούσαν πάντοτε ρωσικά εδάφη. Σύντομα, η Κίνα θα μπορεί να κάνει κάτι ανάλογο με την Ταϊβάν, επικαλούμενη τις συμφωνίες που υπογράφηκαν και τις υποσχέσεις που δόθηκαν πριν από 50 χρόνια, έστω κι αν οι κάτοικοι του νησιού θέλουν κάτι διαφορετικό.

Φυσικά, Μόσχα και Πεκίνο έχουν κάθε δικαίωμα να ισχυριστούν ότι άλλοι είναι οι πρώτοι διδάξαντες. Όπως οι ΗΠΑ και οι μεγάλες δυνάμεις της Ευρώπης που διέλυσαν με το έτσι θέλω τη Γιουγκοσλαβία και δημιούργησαν κράτη-σφραγίδες, σαν τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη και το Κόσοβο. Κάτι που επανέλαβαν, πριν από δέκα περίπου χρόνια, με τη Λιβύη, βομβαρδίζοντάς τη και μετατρέποντάς τη σε κράτος-παρία και πεδίο ατελείωτου εμφυλίου πολέμου.

Η Τουρκία στην ίδια κατηγορία

Στην ίδια κατηγορία θα μπορούσε να κατατάξει κανείς και την Τουρκία, κράτος-μέλος του ΝΑΤΟ που έδρασε αναλόγως με την εισβολή στην Κύπρο πριν μισό περίπου αιώνα. Τότε που επικαλέστηκε τα δικαιώματα των ομοεθνών της και το καθεστώς της «εγγυήτριας δύναμης», για να θέσει υπό τον έλεγχό της το ένα τρίτο του νησιού – ενώ τώρα υποκριτικά καταδίκασε την αναγνώριση της ανεξαρτησίας των δύο περιοχών του Ντονμπάς από τη Μόσχα.

Τα παραδείγματα είναι προφανώς ατελείωτα. Ακόμη κι έτσι, όμως, ουδείς μπορεί και πρέπει να κρίνει τα όσα συνέβησαν και συμβαίνουν στην Ουκρανία με τη λογική του «συμψηφισμού», ούτε να τα δικαιολογήσει επειδή «οι άλλοι είναι χειρότεροι».
Αυτή τη φορά, ξεκάθαρα, είναι η Ρωσία του Πούτιν αυτή που επέλεξε να γίνει αναθεωρητική δύναμη και να πάρει, με τη σειρά της και δια της βίας, ό,τι θεωρεί πως της ανήκει – έστω κι αν οι ΗΠΑ έκαναν ό,τι μπορούσαν για την εξωθήσουν προς τα εκεί. Θεωρώντας, προφανώς, ότι έτσι ανακτά κάτι από το χαμένο κύρος της υπερδύναμης και θα αποδείξει ότι μπορεί να διεκδικήσει μεγαλύτερο μερίδιο από την πίτα. 

Αυτοδιάθεση ή χάος;

Όσο για την «αυτοδιάθεση των λαών», την οποία πολλοί επικαλούνται (επιλεκτικά, βεβαίως, με βάση τα δικά τους συμφέροντα), είναι μια έννοια πολύ ταλαιπωρημένη και διαστρεβλωμένη για να αποτελέσει το «δόγμα» της νέας εποχής. Πολύ περισσότερο καθώς δεν είναι οι λαοί αυτοί που αποφασίζουν, κάτι που σημαίνει πως εάν εφαρμοζόταν γενικευμένα σήμερα, θα οδηγούσε σε ένα απόλυτο χάος.

Πλέον, το ξαναμοίρασμα της τράπουλας και των σφαιρών επιρροής – όσο κι αν δεν αρέσουν σε ορισμένους αυτές οι διατυπώσεις – θα επιταχυνθεί και θα πάρει άγρια μορφή. Στην Ευρώπη, στην Ασία, την Αφρική και σε όλο τον πλανήτη.

MUST READ

Γκος στο «10»: «Τώρα βλέπετε τις πραγματικές δυνατότητές μας»

Μέρες παράξενες, άγριες μέρες θα είναι αυτές που ακολουθούν, παραφράζοντας τον στίχο των Active Member. Όπως και οι μήνες και τα χρόνια που έρχονται. Ουδείς έχει την πολυτέλεια να μείνει θεατής.