Τι συμβουλεύουν οι επιστήμονες του επαγγελματικού προσανατολισμού για τους «ατίθασους» εφήβους. Όλες οι νέες επιστημονικές περιοχές των επαγγελμάτων του μέλλοντος
«Μα εγώ θέλω να γίνω gamer, να ασχοληθώ με το streaming…» δήλωσε για μια ακόμη φορά ο 14χρονος Μ.Ν. ανεβάζοντας την πίεση της μητέρας του, που για λίγα δευτερόλεπτα έμεινε μετέωρη συναισθηματικά ανάμεσα στις δυο επιλογές της: να ουρλιάξει ή να αρχίσει τους εκβιασμούς;
Η σκηνή παίζεται καθημερινά μέσα σε δεκάδες σπίτια στη χώρα μας. Έξαλλοι γονείς που βλέπουν τις μαθητικές επιδόσεις των παιδιών τους να πέφτουν, απογοητευμένοι έφηβοι που νοιώθουν λίγο σαν «κρατούμενοι» που περιμένουν να τελειώσει η ποινή τους, ανήσυχοι εκπαιδευτικοί που δεν μπορούν να διαχειριστούν ούτε τους μεν, ούτε τους δε.
Η τεχνολογία ωστόσο έχει μπει στη ζωή μας και οι προοπτικές για υποχώρηση της διείσδυσης της στην καθημερινότητα των νέων δεν φαίνονται από πουθενά. Το αντίθετο μάλιστα. Το να προσπαθήσεις να απομακρύνεις σήμερα έναν νέο από τις οθόνες και τις ηλεκτρονικές συσκευές είναι μια «μάχη» που μοιάζει προκαταβολικά χαμένη.
Επιπλέον τα παιδιά έχουν ήδη άποψη για τα επαγγέλματα που τους αρέσουν και αυτή μπορεί να μην συμβαδίζει απόλυτα με την δική μας. «Θέλω να γίνω γιατρός αλλά όχι με την παραδοσιακή, συμβατική έννοια» λέει ο 17χρονος Γιάννης Παπαδόπουλος που πηγαίνει στο 1ο Γενικό Λύκειο Ευόσου της Θεσσαλονίκης. «Θα ήθελα να εφαρμόσω τεχνολογία στο λειτούργημα που θα ασκήσω και γι’ αυτό προσανατολίζομαι στη Ρομποτική Χειρουργική ή στην εφαρμογής της Νανοτεχνολογίας στη θεραπεία νευρολογικών παθήσεων» εξηγεί με ενθουσιασμό.
Ο φίλος του Μιχάλης Αμανατίδης πάλι από το 4ο Λύκειο της περιοχής που είναι υποψήφιος στο 4ο πεδίο Οικονομίας και Πληροφορικής, λέει ότι «ανάμεσα στους δύο πυλώνες του πεδίου προτιμώ την ενασχόληση με τα Οικονομικά, όχι όμως για να γίνω οικονομολόγος-λογιστής». «Μ’ ενδιαφέρει να συνδυάσω γνώσεις Επιστήμης Υπολογιστών και να ασχοληθώ με το Blockchain για παράδειγμα. Με το Blockchain αποθηκεύονται κι επαληθεύονται πληροφορίες και δεδομένα με τη χρήση κρυπτογραφικών μεθόδων, με αποτέλεσμα να διευκολύνεται η διαφάνεια στις συναλλαγές και η διάχυση της πληροφορίας. Στο ίδιο πλαίσιο, διευκολύνονται οι έλεγχοι με την εξάλειψη κάθε ενδεχομένου παραβάσεων και αυτό είναι μια πρόκληση για μένα».
Εντυπωσιακό; Ο σύμβουλος σταδιοδρομίας Χρήστος Ταουσάνης λέει ότι «αν λάβουμε υπόψιν τις επιπτώσεις της πανδημίας, ο επαναπροσδιορισμός της καταναλωτικής συμπεριφοράς σε παγκόσμιο επίπεδο αλλά και η επίδραση των νέων τάσεων της 4ης βιομηχανικής επανάστασης αρχίζει να αποκρυσταλλώνεται σταδιακά και να αναδύονται νέες ευκαιρίες και προοπτικές σε ακαδημαϊκό και επαγγελματικό επίπεδο».
Και ο κ. Ταουσάνης εξηγεί πως οι έφηβοι μπορούν να γίνουν …gamers έχοντας σπουδάσει και μελετήσει αυτή ακριβώς την επαγγελματική περιοχή, παραθέτοντας όμως και τέσσερις ακόμη κατηγορίες επαγγελμάτων που θα κάνουν τα μάτια των νέων να …φωτίσουν. Συγκεκριμένα και όπως λέει:
Μιχάλης Αμανατίδης
(On line & Virtual) Gaming Industry – Δημιουργικές Βιομηχανίες
Πρόκειται για μια βιομηχανία η οποία έχει ξεφύγει -ειδικά μέσα στην πανδημία- από το άλλοτε καθαρά νεανικό κοινό της και το ψυχαγωγικό της χαρακτήρα κυρίως σε νεαρές ηλικίες, και αρχίζει πλέον να αφορά ένα πολύ μεγάλο μέρος και του ενήλικου πληθυσμού. Το γεγονός πως οι 2,8 δισεκατομμύρια παίκτες του κόσμου έχουν δαπανήσει περισσότερα απο 160 δισεκατομμύρια δολάρια σε παιχνίδια το 2020 και η αγορά θα ξεπεράσει τα 200 δισεκατομμύρια δολάρια έως το 2023, δείχνει τις τάσεις. Επίσης, δεν πρέπει, σε καμία περίπτωση, να παραβλέψουμε και την αναδιάταξη που διαμορφώνεται στο χώρο που πλέον ξεφεύγει από το στενό πλαίσιο αποκλειστικά του gaming και εμπλέκει δυναμικά και άλλους τομείς όπως η διαφήμιση (εταιρείες ήδη σπονσοράρουν παίκτες και παιχνίδια και διαφημίζονται μέσα σε αυτά) εντάσσουν πρόσθετες μορφές ψηφιακής διασκέδασης (είχαμε τη συναυλία του Travis Scott που παρακολούθησαν εκατομμύρια gamers από κάθε γωνιά του κόσμου μέσα στο Fortnite!) και πολλά ακόμη.
Η αγορά παιχνιδιών θα συνεχίσει να αυξάνεται τα επόμενα χρόνια και σύμφωνα με τα περισσότερα Global Market Reports του κλάδου θα αγγίξει τα 315 δις δολάρια ως το 2027. Βέβαια, οι λεγόμενες δημιουργικές βιομηχανίες δεν αφορούν τα παιχνίδια αλλα συμπεριλαμβάνουν ευρύτερα την πολιτιστική παράδοση και ο όρος καλύπτει ένα ετερόκλητο φάσμα δραστηριοτήτων (αναπαραστατικές τέχνες, σχεδιασμός, διαφήμιση, εκδόσεις, οπτικοακουστικά μέσα, λογισμικό, κ.λπ.), συναφών με το ευρύτερο πεδίο του πολιτισμού όπου για πολλούς έχουν θέση και ορισμένες πτυχές του gaming. Πάντως το γεγονός πως πλέον μιλάμε από virtual sports μέχρι διακριθέντες αθλητές – μαθητές στα ψηφιακα παιχνίδια με ευεργετήματα μελλοντικά για τις πανελλήνιες, αναδεικνύει το μέγεθος της επίδρασης του κλάδου και της τάσης. Εδώ, αναμφίβολα οι σχετικοί ενδιαφερόμενοι μπορούν να ξεκινήσουν από τις παραδοσιακές επιλογές των προγραμματιστών, των μηχανικών και γραφιστών και να επεκταθούν σε στελέχη που ασχολούνται με το project management, το UI Design κ.ά. Επακόλουθα, ο εκάστοτε ενδιαφερόμενος μπορεί να φοιτήσει σε προγράμματα σπουδών που ξεφεύγουν και απο τις παραδοσιακές επιλογές και είναι Μηχανικών Σχεδίασης, Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας, Παραστατικών και Ψηφιακών Τεχνών, Τεχνών Ήχου και Εικόνας και φυσικά αρκετά ακόμη
Extended (XR) – Mixed Reality (MR) | Επαυξημένη Πραγματικότητα-Μεικτή Πραγματικότητα
Είναι δεδομένη πλέον η αλληλεπίδραση μεταξύ της φυσικής και ψηφιακής πραγματικότητας με αυξανόμενη -γεωμετρικά- την ένταξη τομέων, προιόντων, υπηρεσιών για τα επόμενα χρόνια στην εικονική πραγματικότητα. Εξάλλου, δεν είναι τυχαία ούτε η προβολή του Metaverse από τον Mark Zuckerberg, ούτε και το εντεινόμενο ενδιαφέρον κολοσσών όπως η Nike για το νέο ψηφιακό κόσμο. Οι τεχνολογίες VR-AR εδώ διαδραματίζουν καταλυτικό ρόλο και συνεπώς επιστήμονες των υπολογιστών, προγραμματιστές, στελέχη & απόφοιτοι με συναφείς γνώσεις, ήδη δραστηριοποιούνται, είτε μεμονωμένοι είτε σε διάφορες επιχειρήσεις, δυναμικά. Από επαγγελματίες που είναι σε θέση κάνουν δυνατή τη τρισδιάστατη περιήγηση στο μουσείο της Ακρόπολης μέχρι να σχεδιάζουν ψηφιακά ενδύματα στο Disney Verse, σύντομα οι συναφείς ειδικότητες θα εξελίσσονται σε μια ευρέως διαδεδομένη επαγγελματική ειδικότητα όπως έγινε πριν κάποια χρόνια με τους social media specialists. Παραδοσιακές επιλογές για τον κλάδο αποτελούν τμήματα όπως Εφαρμοσμένης πληροφορικής, Επιστήμης Υπολογιστών, Πληροφορικής, Μηχανικών Πληροφορικής αλλά και πιο διεπιστημονικά προγράμματα σπουδών όπως το Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας.
Blockchain Technology
Μπορεί ακόμη, στο ευρύ κοινό η νέα αυτή τεχνολογία να ταυτίζεται αποκλειστικά με τα κρυπτονομίσματα, ωστόσο είναι κάτι πολύ περισσότερο. Πρακτικά πάνω σε αυτήν χτίζεται η νέα γενιά Internet που αρχίζει από αρκετούς να αναφέρεται με τον χαρακτηρισμό Web 3.0 και θα λειτουργεί με την τεχνολογία blockchain. Αυτή η τεχνολογία, που πρακτικά ενισχύει την ψηφιακή εμπιστοσύνη, είναι ουσιαστικά η εμπιστοσύνη, η μεθοδολογία, ο τρόπος διαμοιρασμού πληροφοριών που δημιουργούν χρήστες για την οικοδόμηση ενός ψηφιακού κόσμου, όπου οι συναλλαγές και οι αλληλεπιδράσεις μπορούν να πραγματοποιούνται με ασφάλεια και ευκολία. Η τεχνολογία αυτή βέβαια έχει αρκετό δρόμο να διανύσει ακόμα για να είναι πραγματικά προσβάσιμη για πολλούς τύπους οργανισμών ή είδη υπηρεσιών.
Σύντομα πάντως θα τη δούμε να ξεφεύγει από το στενό πλαίσιο μόνο των κρυπτονομισμάτων και να εξελίσσεται σε πεδία όπως τα έξυπνα συμβόλαια, η εφοδιαστική αλυσίδα κ.ά. Έτσι, θα μιλάμε πλέον για την ανάγκη ύπαρξης Community Managers, Blockchain Developers κ.ά. Υπο αυτό το πρίσμα, θα θεωρούσαμε «πρωτεργάτες» εδώ αποφοίτους ΗΜΜΥ, Εφαρμοσμένων Μαθηματικών & Φυσικών Επιστημών, Επιστήμονες των Υπολογιστών αλλά και λοιπές ειδικότητες όπως, για παράδειγμα, αποφοίτους νομικών επιστημών με εξειδίκευση στο blockchain και φυσικά αποφοίτους με διαθεματικές γνώσεις απο προγράμματα σπουδών όπως το Διοικητικής επιστήμης & τεχνολογίας.
=
Εξατομικευμένη ιατρική και γονιδιωματική
Αν και σε πρώτη ανάγνωση φαντάζουν ασύνδετα, σημαντικές τεχνολογίες της 4ης βιομηχανικής επανάστασης αναμένεται να δώσουν τεράστια ώθηση και σε άλλους επιστημονικούς κλάδους και πεδία όπως π.χ. αυτό της Ιατρικής. Τεχνολογίες όπως το Διαδίκτυο των Πραγμάτων, που θα μπορει να διασυνδέει έναν ασθενή με ιατρικές συσκευές και συστήματα, σε συνδυασμό με τον τεράστιο όγκο δεδομένων τον οποίο θα μπορούμε να επεξεργαζόμαστε, θα δίνει γρηγορότερες και πιο στοχευμένες λύσεις.
Σε συνδυασμό με την Τεχνητή νοημοσύνη (AI) που θα μπορει να επεξεργαστεί, να αντιπροτείνει και να συνδράμει στο έργο ενός γιατρού, πιθανότατα να μιλάμε σύντομα για έναν γιατρό τηλεϊατρικής, για ένα γιατρό-πληροφορικό, ακόμη και για ένα γιατρό ψηφιακής συμβουλευτικής. Η σύγχρονη τεχνολογία, σε συνδυασμό με τη γονιδιωματική θα επιτρέπει την υιοθέτηση μιας πολύ πιο εξατομικευμένης προσέγγισης σε ιατρικά θέματα και θεραπείες.
Παραδείγματα υπάρχουν ήδη π.χ. στη Σουηδία όπου ιατρικό κέντρο χρησιμοποιεί τεχνητή νοημοσύνη και λογισμικό μοντελοποίησης για να προβλέψει την ακριβή δόση των παυσίπονων για μεμονωμένους ασθενείς. Εξάλλου, η γονιδιωματική (η μελέτη των γονιδίων και η χρήση τεχνολογίας για τη χαρτογράφηση μεμονωμένων) θα συμβάλει ακόμη πιο αποτελεσματικά προς αυτήν την κατεύθυνση συνδυαστικά με τις καινοτόμες τεχνολογίες. Τοµείς με έντονο ερευνητικό αλλά και πρακτικό ενδιαφέρον, για τους οποίους εφαλτήριο εδώ μπορει να είναι σπουδές Ιατρικής, Βιολογίας, Βιοτεχνολογίας, Μοριακής βιολογίας και γενετικής κ.α.
Γνωσιακές Επιστήμες και Νευροεπιστήμες
Πολύ συχνά ως Γνωσιακή επιστήμη καλείται η διεπιστημονική μελέτη των νοητικών ή γνωσιακών φαινομένων και διαδικασιών. Οι αναδυόμενες τάσεις στη γνωσιακή επιστήμη δημιουργούν νέα δεδομένα και ευκαιρίες για πολλούς μαθητές θεωρητικών-ανθρωπιστικών επιστημών που οραματίζονται μια επαγγελματική και επιστημονική πορεία που ξεφεύγει από τις παραδοσιακές οδούς των κλασικών επιστημών.
Για παράδειγμα, η Γνωσιακή Γλωσσολογία προσφέρει μία διαφορετική προσέγγιση στη μελέτη της γλώσσας προκειμένου να συνεισφέρει αποτελεσματικά και στην υπολογιστική γλωσσολογία, έναν κλάδο τις εφαρμογές του οποίου τις αξιοποιούμε καθημερινά. Ακόμη και γλωσσικά ελλείμματα που παρατηρούνται σε διάφορες νόσους όπως το Alzheimer, αναδεικνύουν τη σχέση γλώσσας και εγκεφάλου ερμηνεύοντας επίκτητες γλωσσικές διαταραχές! Από την άλλη, οι Νευροεπιστήμες αρχίζουν να αλληλεπιδρούν, ουσιαστικά, με πολλούς τομείς. Για παράδειγμα, η νευροβιολογία της συμπεριφοράς, η νευροβιολογία της νόησης, εστιάζει στη μελέτη συγκεκριμένων γνωσιακών λειτουργιών (μνήμη, μάθηση, κοινωνική συμπεριφορά) και των παραγόντων που τις επηρεάζουν προκειμένου να συνεισφέρει στην εκπαίδευση. Η κατανόηση διαφόρων λειτουργιών με αξιοποίηση νευροαπεικονιστικών και συμπεριφορικών δεδομένων είναι αντικείμενο μελέτης κοινωνικών επιστημόνων, ψυχολόγων, ιατρών, βιολόγων κ.ο.κ.
«Αναμφίβολα, οι τάσεις και οι αναδυόμενες ευκαιρίες στην κοινωνία της γνώσης και στην αυριανή αγορά εργασίας δε σταματούν εδώ. Σύμφωνα με πολλούς φορείς όπως το W.E.F., το Αμερικανικό Υπουργείο Εργασίας και μεγάλους οργανισμούς (π.χ. McKinsey Global Institute), ο κατάλογος των νέων επαγγελμάτων ολοένα και εμπλουτίζεται όπως και προστίθενται διαρκώς νέες εξειδικεύσεις. Το μέγα ζητούμενο είναι ο κάθε ενδιαφερόμενος να γνωρίσει αυτές τις τάσεις, να τις αξιολογήσει και να αντιληφθεί ποιο θα είναι το υπόβαθρο γνώσεων και το πρόγραμμα σπουδών που θα τον βοηθήσει να κινηθεί προς αυτές, εφόσον τον ενδιαφέρουν. Και φυσικά, αυτό το έργο καλείται να φέρει εις πέρας ο επαγγελματικός προσανατολισμός ο οποίος, εν μέσω 4ης βιομηχανικής επανάστασης και στη μετα COVID αγορά εργασίας, οφείλει να διαδραματίσει καταλυτικό ρόλο» καταλήγει ο κ. Ταουσάνης.