Τουρκία – Ο Ερντογάν κατηγορείται ότι χρησιμοποιεί την Interpol για να τσακίσει τους αντιφρονούντες

Ακτιβιστές ανθρωπίνων δικαιωμάτων κατηγορούν την Τουρκία ότι επιχειρεί να εκμεταλλευτεί το ρόλο του οικοδεσπότη στη γενική συνέλευση της Interpol για να ασκήσει πιέσεις για την καταστολή επικριτών και αντιφρονούντων που έχουν εγκαταλείψει τη χώρα για να αποφύγουν τις διώξεις.

Η ανησυχία διατυπώθηκε μετά τις δηλώσεις του τούρκου υπουργού εσωτερικών, Σουλεϊμάν Σοϊλού, ότι η κυβέρνησή του πρόκειται να χρησιμοποιήσει την τριήμερη συνέλευση που θα πραγματοποιηθεί στην Κωνσταντινούπολη για να πείσει τους αξιωματούχους και τους απεσταλμένους του διεθνούς οργανισμού αστυνόμευσης να εντοπίσουν, να συλλάβουν και να εκδώσουν στην Τουρκία τους αντιφρονούντες – ιδίως εκείνους που έχει χαρακτηρίσει «τρομοκράτες» – και οι οποίοι πλέον ζουν στο εξωτερικό.

Κόκκινες ειδοποιήσεις

Ακτιβιστές καταγγέλλουν εδώ και πολύ καιρό ότι τα αυταρχικά καθεστώτα καταχρώνται το σύστημα «κόκκινων ειδοποιήσεων» της Interpol, το οποίο χρησιμοποιείται για τον εντοπισμό εγκληματιών που διαφεύγουν της σύλληψης, συμπεριλαμβανομένων των εμπόρων ναρκωτικών, των σωματεμπόρων, των ύποπτων για εγκλήματα πολέμου και των τρομοκρατών. Οι τουρκικές αρχές έχουν κατηγορηθεί επανειλημμένως ότι «πνίγουν» τον οργανισμό με αιτήματα που αφορούν πολιτικούς αντιπάλους του Ερντογάν.

Επιπλέον, η ανησυχία για τη χρήση της Interpol για την ικανοποίηση πολιτικών κινήτρων αυξάνεται στην αμερικανική Γερουσία, που εισήγαγε τον Ιούλιο νέο νομοσχέδιο που στόχο έχει να δοθεί τέλος στην κατάχρηση του οργανισμού με στόχο «τη δίωξη και την παρενόχληση πολιτικών αντιπάλων και αντιφρονούντων με χαλκευμένες ποινικές κατηγορίες».

Ένας αμφιλεγόμενος πρόεδρος

Οργισμένες αντιδράσεις έχουν υπάρξει και για τον ορισμό του Αχμέντ Νασέρ αλ-Ραϊσί του, ενός εμιρατινού στρατηγού που έχει κατηγορηθεί για βασανιστήρια, ως προέδρου της Interpol. Ο αλ-Ραϊσί εξελέγη την Πέμπτη παρά τις ανησυχίες που ήγειραν ξένοι ηγέτες για την υποψηφιότητά του. Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα έχουν επίσης κατηγορηθεί ότι καταχρώνται το σύστημα των κόκκινων ειδοποιήσεων για να πατάξουν τους αντιφρονούντες.

Ο τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δήλωσε στην έναρξη της 89ης γενικής συνέλευσης της Interpol την Τρίτη ότι αναμένει «ισχυρή συνεργασία» σε ζητήματα έκδοσης ατόμων που φέρονται να υποστηρίζουν τον ισλαμιστή ιερέα Φετχουλάχ Γκιουλέν και το κουρδικό PKK.

Η απάντηση της Interpol

Την Τετάρτη, ο γενικός γραμματέας της Interpol, Γιούργκεν Στοκ, είπε σε δημοσιογράφους ότι ο οργανισμός δεν πρόκειται να ικανοποιεί αιτήματα που έχουν ως κίνητρο οτιδήποτε άλλο πέραν της αστυνόμευσης.

«Αν τα κράτη-μέλη αποφασίσουν να αξιοποιήσουν την Interpol, είναι υποχρεωμένα να συμμορφώνονται στους κανόνες και τις προϋποθέσεις μας. Αν μια κόκκινη ειδοποίηση προκύπτει κυρίως από πολιτικά αίτια, δεν θα κάνουμε τίποτα για αυτή. Αν πρόκειται για πολιτικό ζήτημα, δεν ασχολούμαστε… σεβόμαστε και προστατεύουμε τα ανθρώπινα δικαιώματα», υποστήριξε.

Η Interpol έχει απορρίψει σχεδόν 800 αιτήματα κόκκινης ειδοποίησης εκ μέρους της Τουρκίας στη διάρκεια των τελευταίων πέντε ετών, σύμφωνα με εκπρόσωπο της Interpol που μίλησε στον Guardian, τονίζοντας ότι κάθε αίτημα ελέγχθηκε διεξοδικά. Όμως επικριτές της δράσης της Interpol που ανήκουν στο Turkish Democratic Project ισχυρίζονται ότι ορισμένοι εξόριστοι έχουν απειληθεί αδίκως με σύλληψη και έκδοση από τον οργανισμό.

«Είμαστε ένας οργανισμός αστυνόμευσης και όχι ένας πολιτικός οργανισμός, όμως δεν είμαστε τυφλοί σε ζητήματα γεωπολιτικής», ανέφερε η Interpol στον Guardian.

«Η επιτροπή ελέγχει προσεκτικά κάθε αίτηση από τις χώρες όπου γνωρίζουμε ότι ενδέχεται να υπάρχει πρόβλημα. Έχουμε μια ομάδα εργασίας που εξετάζει τις κόκκινες ειδοποιήσεις μία προς μία, από κάθε κράτος-μέλος, για να είμαστε σίγουροι ότι συμμορφώνονται. Έχουμε διοχετεύσει πολλούς πόρους και πολλή προσπάθεια για να διασφαλίσουμε ότι σέβονται το σύστημα των κόκκινων ειδοποιήσεων», συμπλήρωσε.

Η Interpol «όπλο» στα χέρια του Ερντογάν;

Τον Αύγουστο, το Κέντρο για την Ελευθερία στη Στοκχόλμη, ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός για την υπεράσπιση του κράτους δικαίου, της δημοκρατίας και των ανθρώπινων δικαιωμάτων που εστιάζει στην κατάσταση της Τουρκίας, κατηγόρησε το καθεστώς Ερντογάν ότι χρησιμοποιεί την Interpol ως «όπλο» στο πλαίσιο της ευρύτερης εκστρατείας καταπίεσης των επικριτών του, καθώς επίσης και των ακτιβιστών για τα ανθρώπινα δικαιώματα και των εθνικών και θρησκευτικών μειονοτήτων.

Σημείωσε: «Η Τουρκία καταχράται την Interpol με πολλούς τρόπους. Το Διεθνές Σύστημα Ειδοποιήσεων, περιλαμβανομένων των κόκκινων ειδοποιήσεων, χρησιμοποιείται για τη στοχοποίηση πολιτικών αντιπάλων που δεν έχουν διαπράξει κανένα έγκλημα πέραν της άσκησης κριτικής στην κυβέρνηση του προέδρου Ερντογάν.

Η Τουρκία κατηγορείται επίσης ότι «μαγειρεύει» τη βάση δεδομένων Κλαπέντων και Απολεσθέντων Ταξιδιωτικών Εγγράφων της Interpol (SLTD), καταχωρώντας δεκάδες χιλιάδες υποθέσεις για τους επικριτές και τους πολιτικούς αντιπάλους της, οι οποίο σε αρκετές περιπτώσεις δεν ενημερώνονται καν για την ακύρωση των διαβατηρίων τους».

Η Τουρκία δεν είναι μόνη

Ακτιβιστές εκφράζουν την ανησυχία τους και για την πρόσφατη επανένταξη της Συρίας στην Interpol, μετά την εκδίωξή της εξαιτίας παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων και εγκλημάτων πολέμου. Φοβούνται ότι το καθεστώς της Δαμασκού θα επιχειρήσει να σαμποτάρει έγκυρες αιτήσεις ασύλου στο εξωτερικό.

Η Ρωσία, η Κίνα και το Ιράν έχουν επίσης κατηγορηθεί ότι καταχρώνται τις κόκκινες ειδοποιήσεις του οργανισμού,.

Η Interpol ιδρύθηκε το 1923, με κύριο στόχο να διασφαλίζει ότι οι εγκληματίες δεν θα μπορούσαν να διαφύγουν ανενόχλητοι από τη χώρα όπου διέπραξαν τα εγκλήματά τους. Ο οργανισμός επιτρέπει στις υπηρεσίες ασφαλείας των 194 κρατών-μελών του να ανταλλάσσουν στοιχεία για εγκλήματα και εγκληματίες και να εκδίδουν εντάλματα σύλληψης.
Η Μανττλέν Τζέλσον, εκτελεστική διευθύντρια του Turkish Democracy Project, δήλωσε στον Guardian:

«Η Interpol, που κάποτε ήταν πυλώνας του νόμου και της τάξης, έχει μετατραπεί σε εργαλείο διεθνούς καταπίεσης. Ο Ερντογάν, όπως και ο Βλάντιμιρ Πούτιν και ο Σι Τζινπίνγκ συνεχίζουν να καταχρώνται και να υποβαθμίζουν την φιλελεύθερη διεθνή τάξη, στρεβλώνοντας τον πραγματικό της σκοπό και υπονομεύοντας την αξιοπιστία της».