«Εκρηκτικές» αυξήσεις τιμών σε όλη την αγορά – Ποια τα μέτρα της κυβέρνησης

Τρόφιμα, καύσιμα και ρεύμα δίνουν τον τόνο των ανατιμήσεων σε όλη την Ελλάδα, προκαλώντας ανησυχία σε χιλιάδες νοικοκυριά, αλλά και επιχειρήσεις.

Η κυβέρνηση ανακοίνωσε ένα πακέτο 500 εκατ. Ευρώ, προκειμένου να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο με τη στήριξη ορισμένων κοινωνικών ομάδων, ωστόσο, το φαινόμενο θα διαρκέσει περισσότερο από όσο αρχικά προβλεπόταν.

Σχετικά με την ενεργειακή κρίση, ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος  Σταϊκούρας δήλωσε ότι θα διαρκέσει μέχρι το δεύτερο τρίμηνο του 2022, καθώς φαίνεται να είναι παροδικό, αλλά οξύτερο από τις αρχικές εκτιμήσεις.

Την ίδια ώρα, η ΕΛΣΤΑΤ κατέγραψε εκρηκτικές αυξήσεις τιμών μέσα στον Σεπτέμβριο. Με το ελαιόλαδο, δηλαδή ένα από τα βασικότερα είδη διατροφής, αλλά και διάφορα άλλα βρώσιμα έλαια, όπως επίσης και τα λαχανικά και το αρνίσιο κρέας να καταγράφουν τον μήνα που μας πέρασε διψήφια ποσοστά αύξησης.

Ταυτόχρονα, τα είδη διατροφής αποσπούν το 35,9% του εισοδήματος το οποίο δαπανούν σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ τα φτωχά νοικοκυριά της Ελλάδας.

Αυτήν την φορά μάλιστα, οι ανατιμήσεις δεν έφθασαν απλώς τα διψήφια ποσοστά όπως συνέβη τον Αύγουστο, αλλά παρατηρήθηκαν αυξήσεις που να ξεπερνούν ακόμη και το 100% όπως συνέβη εν προκειμένω με την τιμή του φυσικού αερίου, η οποία υπερδιπλασιάστηκε μέσα έναν χρόνο, καθώς μεταξύ του Σεπτεμβρίου του 2020 και του φετινού Σεπτεμβρίου  αυξήθηκε κατά 108%.

Τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής δείχνουν μια γενικότερη έκρηξη τιμών τον Σεπτέμβριο, η οποία είναι περισσότερο αισθητή σε αγαθά όπως είναι η ενέργεια και τα τρόφιμα, Ξεχωρίζουν ανάμεσα στα άλλα, οι ανατιμήσεις κατά 108% στο φυσικό αέριο, κατά 28,9% στο πετρέλαιο θέρμανσης,  κατά 18,4% στο ελαιόλαδο, κατά 21,1% στα λαχανικά, και κατά 17,5% σε αρνί και κατσίκι.

Αποτέλεσμα των ανατιμήσεων ήταν ο τιμάριθμος να διαμορφωθεί  τον Σεπτέμβριο στο 2,2%, έναντι αρνητικού προσήμου (-2%) που είχε καταγράψει στη σύγκριση του Σεπτεμβρίου 2020 με τον αντίστοιχο μήνα του 2019.

Σε σύγκριση με τον αμέσως προηγούμενο μήνα, τον Αύγουστο 2021, ο τιμάριθμος παρουσίασε στην χώρα μας αύξηση 2,4% έναντι αύξησης 2,0% που σημειώθηκε κατά την αντίστοιχη σύγκριση του προηγούμενου έτους.

Ομάδες αγαθών και υπηρεσιών που εκτόξευσαν τον τιμάριθμο

Η ετήσια άνοδος του τιμάριθμου κατά 2,2% τον Σεπτέμβριο προήλθε από τις ανατιμήσεις σε αρκετές ομάδες αγαθών και υπηρεσιών, κατά:

• 3,1% στην ομάδα Διατροφή και μη αλκοολούχα ποτά, λόγω αύξησης κυρίως των τιμών σε ψωμί, αρνί και κατσίκι, νωπά ψάρια, αυγά, ελαιόλαδο, άλλα βρώσιμα έλαια, νωπά φρούτα, νωπά λαχανικά, σοκολάτες-προϊόντα σοκολάτας.

• 4,7% στην ομάδα Στέγαση, λόγω αύξησης κυρίως των τιμών σε ηλεκτρισμό, φυσικό αέριο, πετρέλαιο θέρμανσης.

• 0,6% στην ομάδα Διαρκή αγαθά-Είδη νοικοκυριού και υπηρεσίες, λόγω αύξησης κυρίως των τιμών στις οικιακές υπηρεσίες. 

• 0,1% στην ομάδα Υγεία, λόγω αύξησης κυρίως των τιμών σε ιατρικές, οδοντιατρικές και παραϊατρικές υπηρεσίες, νοσοκομειακή περίθαλψη

•  7,8% στην ομάδα Μεταφορές, λόγω αύξησης κυρίως των τιμών σε καύσιμα και λιπαντικά, καινούργια αυτοκίνητα, εισιτήρια μεταφοράς επιβατών με αεροπλάνο.

• 0,9% στην ομάδα Εκπαίδευση, λόγω αύξησης κυρίως των τιμών στα δίδακτρα δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.

• 0,5% στην ομάδα Ξενοδοχεία-Καφέ-Εστιατόρια.

Προϊόντα που ακρίβυναν περισσότερο

Σε επιμέρους αγαθά και υπηρεσίες ξεχωρίζουν οι ανατιμήσεις στις αεροπορικές μεταφορές επιβατών κατά 20,9%, σε καύσιμα και λιπαντικά (+18,1%), σε Αρνί και κατσίκι (+17,5%), σε Ελαιόλαδο (+18,4%) σε Άλλα βρώσιμα έλαια (+14,0) Οι ανατιμησεις αυτές αποτελούν συνέχεια της αύξησης των τιμών που παρατηρήθηκε και το αμέσως προηγούμενο μήνα. 

Υπενθυμίζεται  ότι τον Αύγουστο τις υψηλότερες αυξήσεις από τα τρόφιμα-ποτά εμφάνιζαν σε ετήσια βάση τα νωπά λαχανικά (+21,5%), τα βρώσιμα έλαια (17,6%) εκτός του ελαιολάδου (το οποίο είχε σημειώσει αύξηση 7,1%), το αρνί και το κατσίκι (+12,2%), τα νωπά ψάρια (8%), και τα πουλερικά (4,5%).

Παράλληλα, σημαντική ήταν η αύξηση, σε  διψήφια ποσοστά, και για το φρέσκο ψωμί, κάτι που έγινε αντιληπτό από τον κόσμο στους φούρνους καθώς από 0,80 ευρώ το κιλό έφτασε να πουλιέται μεταξύ 1,20-1,30 ευρώ.

Καίνε και οι τιμές πετρελαίου-αερίου

Παράλληλα, σε λίγες μέρες (15 Οκτωβρίου) ξεκινά η διάθεση πετρελαίου θέρμανσης για τη φετινή χειμερινή περίοδο, με υψηλές τιμές που μόνο παροδικές δεν είναι, αφού κατά τους πρατηριούχους θα κυμαίνονται πάνω από:

-1,1 ευρώ/λίτρο στην Αττική,

-1,2 ευρώ/λίτρο στην περιφέρεια,

-1,3 ευρώ/λίτρο στα νησιά.

Πρόκειται για αύξηση κοντά στο 40% σε σχέση με πέρσι, όταν η τιμή του πετρελαίου ανερχόταν στα 80 λεπτά/λίτρο.

Επιπλέον και οι τιμές στα καύσιμα κίνησης έχουν εκτοξευτεί με μέση πανελλαδική τιμή (8/10): 1,726 ευρώ/λίτρο στην αμόλυβδη και 1,456 ευρώ/λίτρο το ντίζελ, από 1,423 και 1,133 ευρώ/λίτρο, αντίστοιχα, στις 8/10/2020. Μέσα σε ένα χρόνο η τιμή της αμόλυβδης έχει αυξηθεί κατά 21,3% και του ντίζελ κατά 28,5%.

Τι περιλαμβάνει η επιδότηση ρεύμα

Την ίδια ώρα, διπλασιασμό της επιδότησης στους λογαριασμούς ρεύματος των νοικοκυριών από τα 9 στα 18 ευρώ το μήνα για τις πρώτες καταναλώσεις 300 kWh το μήνα αλλά και ενίσχυση στα 24 ευρώ το μήνα για τους δικαιούχους του Κοινωνικού Οικιακού Τιμολογίου ανακοίνωσε η κυβέρνηση.

Σύμφωνα με την κυβέρνηση, το ύψος της επιδότησης στη Μεγαβατώρα ανέρχεται στα 60 ευρώ από 30 ευρώ, όπως είχε αρχικά ανακοινώσει ο πρωθυπουργός από τη ΔΕΘ. Αυτό σημαίνει ότι ένα μέσο νοικοκυριό θα έχει έκπτωση το μήνα για κατανάλωση 300 kWh 18 ευρώ έναντι 9 ευρώ το μήνα. Όπως αναφέρουν πληροφορίες η κυβέρνηση έχει προβλέψει η επιδότηση για τον μήνα Σεπτέμβριο να είναι στο ύψος των 30 ευρώ ανά Μεγαβατώρα, δηλαδή η έκπτωση θα είναι στα 9 ευρώ το μήνα. Για τους μήνες Οκτώβριο, Νοέμβριο και Δεκέμβριο η επιδότηση θα είναι στα 60 ευρώ ανά Μεγαβατώρα, ήτοι 18 ευρώ κάθε μήνα από τους τρεις προαναφερόμενους.

Η ΔΕΗ, σύμφωνα με τον υπουργό Ενέργειας και Πειρβάλλοντος θα προχωρήσει για τους πελάτες της σε επιπλέον εκπτώσεις για τις καταναλώσεις από τις 300 έως τις 600 kWh. Ο κ. Σκρέκας είπε ότι ζήτησε ανάλογη εμπορική πολιτική και από τους ιδιώτες παρόχους με πολλούς εξ αυτών να ανταποκρίνονται. 

Μεγαλύτερη επιδότηση από την πολιτεία θα λάβουν οι δικαιούχοι του ΚΟΤ. Το ύψος της επιδότησης θα ανέλθει στα 80 ευρώ ανά Μεγαβατώρα και συνεπώς η έκπτωση στον μηνιαίο λογαριασμό θα ανέλθει στα 24 ευρώ.

Ο υπουργός ΠΕΝ έκανε γνωστό ότι με τις απευθείας επιδοτήσεις και τις εκπτώσεις των παρόχων ηλεκτρικής ενέργειας τα νοικοκυριά θα έχουν μία επιβάρυνση της τάξης των 2 με 3 ευρώ το μήνα. Ουσιαστικά περιορίζονται οι μεγάλες αυξήσεις στις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας. Οι δικαιούχοι του ΚΟΤ δεν θα έχουν καμία επιβάρυνση.

Πέραν αυτών ο κ. Σκρέκας έκανε γνωστό ότι η ΔΕΠΑ Εμπορίας θα παρέχει έκπτωση 15% στο κόστος προμήθειας φυσικού αερίου, ενώ θα συνεργαστεί και με τους παρόχους φυσικού αερίου ώστε με τη σειρά τους να περάσουν την έκπτωση στους τελικούς καταναλωτές.

Με πιο απλά λόγια η ΔΕΠΑ Εμπορίας (χονδρεμπορική) θα παράσχει έκπτωση 15% στους πελάτες της (ηλεκτροπαραγωγούς και προμηθευτές της λιανικής φυσικού αερίου). Με τη σειρά τους οι πάροχοι θα περάσουν τις αντίστοιχες εκπτώσεις στους τελικούς καταναλωτές, δηλαδή νοικοκυριά κι επιχειρήσεις.

Σύμφωνα με τον ίδιο οι πόροι για τις επιδοτήσεις της πολιτείας θα προέλθουν από τις δημοπρασίες των ρύπων. Στο ειδικό Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης θα διατεθούν 400 εκ. ευρώ έναντι 150 εκ. ευρώ, που είχε εξαγγείλει ο πρωθυπουργός. Από τα 400 εκ. πάνω από 300 εκ. ευρώ θα αξιοποιηθούν για τις απευθείας επιδοτήσεις των νοικοκυριών.

Πάνω από 1 εκατ. νοικοκυριά θα λάβουν το επίδομα θέρμανσης

Περισσότεροι από 1.000.000 νοικοκυριά θα λάβουν στήριξη με τις αλλαγές που ανακοίνωσε η κυβέρνηση στο επίδομα θέρμανσης, καθώς αυξάνεται το κονδύλι σε 168 εκατ. Ευρώ και διευρύνονται τα εισοδηματικά κριτήρια.

Το ύψος του επιδόματος αυξάνεται για μια μέση οικογένεια με δύο παιδιά κατά 59% και η αύξηση κυμαίνεται από 36% για τα νοικοκυριά χωρίς τέκνα, μέχρι 68% για νοικοκυριά με 3 τέκνα. Σχετικά με α εισοδηματικά κριτήρια αυξάνονται  από τα 12.000 για τον άγαμο, σε 14.000 ευρώ. Σε περίπτωση οικογένειας το εισοδηματικό όριο ανέρχεται σε 20.000 ευρώ. 

Όπως τόνισε ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Θεόδωρος Σκυλακάκης η ενεργειακή κρίση είναι για την Ελλάδα μια ακόμη εξωγενής κρίση που καλείται να αντιμετωπίσει η Κυβέρνηση μετά την πανδημική, την κλιματική, τη μεταναστευτική και την κρίση επιθετικότητας της Τουρκίας.

Αλλαγές 

Οι αλλαγές στο επίδομα θέρμανσης συμπληρώνουν τη μεταρρύθμιση που έγινε το προηγούμενο έτος. Σύμφωνα με τον αναπληρωτή υπουργό Οικονομικών Θεόδωρος Σκυλακάκη, όταν περιλάβαμε στο κοινωνικό αυτό μέτρο πρόσθετα καύσιμα (φυσικό αέριο, πέλετ, υγραέριο και καυσόξυλα) και μετρήσαμε, με βάση μια εξαιρετική μελέτη της ΕΜΥ, τις θερμαντικές ανάγκες σε κάθε οικισμό και γειτονιά της Ελλάδας, ώστε η βοήθεια αυτή να δίνεται με δικαιοσύνη και αποτελεσματικότητα. Με τη βοήθεια και του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, το επίδομα, φέτος ειδικά, διευρύνεται τόσο στο ύψος όσο και σε ό,τι αφορά τον αριθμό των δικαιούχων, ώστε να καλύψει πολύ μεγάλο ποσοστό των νοικοκυριών.

Συγκεκριμένα:

Αύξηση ύψους επιδότησης

▪ Το ύψος του επιδόματος αυξάνεται για μια μέση οικογένεια με δύο παιδιά 59%. Η αύξηση κυμαίνεται από 36% για τα νοικοκυριά χωρίς τέκνα, μέχρι 68% για νοικοκυριά με 3 τέκνα. Αναλυτικά:

o Αυξάνεται η βάση υπολογισμού του επιδόματος, από 220 ευρώ, στα 300 ευρώ (αυτό το ποσό πολλαπλασιάζεται με τις βαθμοημέρες, που αποτελούν έναν συντελεστή που κυμαίνεται από 0,12 έως 1,62 ανάλογα με το ψύχος της περιοχής).

o Το επίδομα για κάθε τέκνο θα προσαυξάνεται κατά 20%, αντί για 10%, που ίσχυε έως σήμερα.

o Το ελάχιστο επίδομα αυξάνεται στα 100 ευρώ, από 80 ευρώ.

o Το μέγιστο επίδομα αυξάνεται στα 750 ευρώ, από 650 ευρώ.

Ενδεικτικά:

– Στο κέντρο της Αθήνας (με συντελεστή βαθμοημέρας 0,43) για μια οικογένεια με δύο παιδιά το επίδομα θα ανέλθει, από 114 ευρώ πέρυσι, σε 181 ευρώ φέτος.

– Στο κέντρο της Θεσσαλονίκης (με συντελεστή βαθμοημέρας 0,71) για μια οικογένεια με δύο παιδιά το επίδομα θα ανέλθει, από 188 ευρώ πέρυσι, σε 299 ευρώ φέτος.

– Στην Κοζάνη (με συντελεστή βαθμοημέρας 1,12) για μια οικογένεια με δύο παιδιά το επίδομα θα ανέλθει, από 295 ευρώ πέρυσι, σε 469 ευρώ φέτος.

– Στη Φλώρινα (με συντελεστή βαθμοημέρας 1,18) για μια οικογένεια με δύο παιδιά το επίδομα θα ανέλθει, από 312 ευρώ πέρυσι, σε 496 ευρώ φέτος.

Διεύρυνση κριτηρίων ένταξης

▪ Αυξάνονται τα εισοδηματικά κριτήρια:

o Από 12.000 για τον άγαμο, σε 14.000 ευρώ.

o Σε περίπτωση οικογένειας το εισοδηματικό όριο ανέρχεται σε 20.000 ευρώ, που θα προσαυξάνεται κατά 3.000 ευρώ για κάθε τέκνο, αντί για 2.000 ευρώ που ίσχυε έως σήμερα. Συνεπώς το εισοδηματικό όριο αυξάνεται:

– Από 24.000 για την οικογένεια με δύο παιδιά, στα 26.000 ευρώ,

– Από 26.000 για την οικογένεια με τρία παιδιά, στα 29.000 ευρώ.

▪ Αυξάνονται τα περιουσιακά κριτήρια:

o Από 130.000 αξία ακίνητης περιουσίας για τον άγαμο, στα 180.000 ευρώ.

o Από 250.000 αξία ακίνητης περιουσίας για τους έγγαμους, στα 300.000 ευρώ.

▪ Με βάση τα ανωτέρω, αναμένεται να είναι επιλέξιμο το 80% των νοικοκυριών που θα καταναλώσουν τις επιδοτούμενες μορφές καυσίμου (πετρέλαιο θέρμανσης εσωτερικής καύσης (DIESEL), φυσικό αέριο, υγραέριο, καυσόξυλα και βιομάζας (πέλετ). Υπολογίζεται ότι περί τα 1,8 εκατ. νοικοκυριά καταναλώνουν τις εν λόγω μορφές καυσίμου, εκ των οποίων περί τα 1,45 εκατ. νοικοκυριά είναι επιλέξιμα για το συγκεκριμένο επίδομα.

▪ Το 2020 υπέβαλαν αίτημα και έλαβαν το επίδομα 707.328 νοικοκυριά. Με βάση τα ανωτέρω, αναμένεται ο αριθμός των νοικοκυριών που θα αιτηθούν και θα λάβουν την ενίσχυση, λαμβάνοντας υπόψη τη διεύρυνση των κριτηρίων, αλλά και το αυξημένο ενδιαφέρον λόγω αύξησης του επιδόματος, να ξεπεράσει το 1 εκατομμύριο.

Η διαδικασία υποβολής εκδήλωσης ενδιαφέροντος για τη χορήγηση του επιδόματος στους δικαιούχους μέσω της σχετικής πλατφόρμας και οι σχετικές ημερομηνίες υποβολής αιτήσεων και πληρωμών, θα εξειδικευτούν εντός του μηνός, με την έκδοση της σχετικής Κοινής Υπουργικής Απόφασης.

Το κόστος του επιδόματος αναμένεται να ανέλθει, από 84 εκατ. ευρώ που είχε προϋπολογιστεί για φέτος, στα 168 εκατ. ευρώ.

Πηγή: ΟΤ