Μάστιγα οι γυναικοκτονίες στην Ελλάδα – Θα είναι η Ντόρα η τελευταία; – Αρκεί η αυστηροποίηση του Ποινικού Κώδικα;

Ακόμα μία γυναικοκτονία στην Ελλάδα, με θύμα αυτήν τη φορά τη 31χρονη Ντόρα που δολοφονήθηκε από τον πρώην σύντροφό της στη Ρόδο. Πρόκειται για το 11ο σεξιστικό έγκλημα που λαμβάνει χώρα τη φετινή χρονιά.

Η δολοφονία της Ντόρας είχε κοινά χαρακτηριστικά με τις δολοφονίες και των υπόλοιπων γυναικών.  Κτητικότητα, ζήλια, ασφυκτικός έλεγχος, μη αποδοχή της θέλησης του θύματος να χωρίσει. Οι λεπτομέρειες που έρχονται στο φως, θυμίζουν τα όσα έζησε η Καρολάιν και άλλες δολοφονημένες στο πλευρό του συζύγου της.

Η Ντόρα πρόλαβε και έφυγε, αλλά αυτό δεν στάθηκε αρκετό για να σώσει τη ζωή της. Ο 40χρονος εμφανίζεται από τα λεγόμενα της ίδιας της Ντόρας ως ένας άνθρωπος επικίνδυνος, ενώ ακόμη και η ψυχολόγος στην οποία είχε σπεύσει να ζητήσει βοήθεια, τον παρομοίασε με τον Μπάμπη Αναγνωστόπουλο, που δολοφόνησε την Καρολάιν μέσα στη μεζονέτα τους, στα Γλυκά Νερά.

Ο δράστης είχε κακοποιητικό παρελθόν. Το επιβεβαιώνουν η πρώην σύζυγός και η πρώην σύντροφός του. Και οι δύο είχαν απευθυνθεί στις Αρχές. Το ίδιο και η Ντόρα. Όπως αναφέρει συγγενής του κοριτσιού, είχε απευθυνθεί στην αστυνομία,  «γιατί αυτός μπήκε μέσα στο ίντερνετ να παραβιάσει τα προσωπικά της δεδομένα και της έσβησε τα πάντα από μέσα” και ότι της μετέφερε “ότι ήταν ικανός για όλα».

Μου είπε ότι δεν την άφηνε να πάει για καφέ, ότι είχε τα κλειδιά μέσα από την πόρτα για να ελέγχει πότε γυρνάει, δεν την άφηνε να κάνει τσιγάρο στο μπαλκόνι, δεν την άφηνε να δει τηλεόραση, δεν την άφηνε να κάνει τίποτα. Τη ρώτησα αν τη χτυπάει, δεν μου είπε κάτι γι’ αυτό. Ότι ήταν πάρα πολύ πιεστικός και δεν… ζούσε ένα δράμα» αναφέρει η ξαδέλφη της.

Οι διεκδικήσεις

Οι πολλές δολοφονίες γυναικών, οι κακοποιήσεις, οι παρενοχλήσεις και οι βιασμοί μέσα στους εργασιακούς χώρους απασχολούν έντονα την κοινωνία και δικαίως. Το ελληνικό MeToo, οι διεκδικήσεις γυναικών για πραγματική ισότητα, η απαίτηση να μπει φρένο στην έμφυλη βία, οι κινητοποιήσεις, οι δράσεις αλληλεγγύης, η κατακραυγή σε συνέδρια που παρουσιάζουν τη γυναίκα σαν μηχανή αναπαραγωγής κυριαρχούν στην ελληνική πραγματικότητα και μαζικά ένας κόσμος απαιτεί να «τελειώνουμε με τον σεξισμό».

Οι γυναικοκτονίες στην Ελλάδα

Η πραγματικότητα είναι ότι δεν υπάρχουν επίσημα στοιχεία για το εάν έχουν αυξηθεί οι γυναικοκτονίες και πόσο τα τελευταία χρόνια ή περισσότερο τις τελευταίες δεκαετίες. Τα σεξιστικά εγκλήματα δεν καταγράφονταν ως τέτοια. Ονομαζόταν εγκλήματα πάθους, και το ενδιαφέρον της επικαιρότητας μονοπωλούσαν τα πιο ειδεχθή από αυτά.

Δεν μπορούμε επομένως με ασφάλεια να πούμε κατά πόσο και εάν έχουν αυξηθεί – αν και πρέπει να γίνει αυτή η καταγραφή -, σίγουρα όμως μπορούμε να πούμε ότι τα εγκλήματα αυτά δεν περνάνε πλέον «στο ντούκου». Δεν τη σκότωσε γιατί την αγαπούσε, τη σκότωσε γιατί τη θεωρούσε κτήμα του. Και 11 δολοφονίες γυναικών είναι σοκαριστικό νούμερο.

Οι αλλαγές στον Ποινικό Κώδικα

Οι αλλαγές στον Ποινικό Κώδικα που ανακοινώθηκαν σήμερα, φιλοδοξούν να είναι κομμάτι της λύσης του προβλήματος. Σε γενικές γραμμές οι αλλαγές αφορούν αυστηροποίηση των ποινών για συγκεκριμένα εγκλήματα, που αφορούν τη γενετήσια ελευθερία ιδίως των ενηλίκων. Ακόμα η υφ΄όρον απόλυση γίνεται πιο δύσκολη για συγκεκριμένες περιπτώσεις.

Για συγκεκριμένα εγκλήματα με τις επερχόμενες αλλαγές τα ισόβια σημαίνουν 18 χρόνια, ενώ προβλέπεται μόνο η ποινή των ισοβίων για μια σειρά εγκλήματα, όπως ο ομαδικός βιασμός και ο βιασμός ανηλίκου.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η δημόσια συζήτηση που βρίσκεται εν εξελίξει το τελευταίο διάστημα και ζητά τη νομική αναγνώριση του εγκλήματος με βάση το φύλο δεν εμπεριέχεται στις επερχόμενες αλλαγές.

Είναι όμως αρκετή η αυστηροποίηση των ποινών για να αποτραπούν τα εγκλήματα; Στη νομική θεωρία υπάρχουν εκ διαμέτρου αντίθετες απόψεις για το θέμα. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που αναφέρουν ότι οι βαρύτερες ποινές, δεν λειτουργούν αποτρεπτικά για το έγκλημα και φέρνουν ως παράδειγμα χώρες που έχουν λιγότερη εγκληματικότητα με πιο φιλελεύθερα ποινικά συστήματα, και χώρες που ενώ έχουν τις πιο σκληρές ποινές, η εγκληματικότητα όχι μόνο δεν μετριάζεται αλλά βρίσκεται σε έξαρση.

Σε κάθε περίπτωση το θέμα είναι εάν οι αλλαγές στον Ποινικό Κώδικα είναι αρκετές για να μπει ένα τέλος στη μάστιγα των γυναικοκτονιών και της έμφυλης βίας. Δύσκολα κάποιος θα απαντούσε καταφατικά.

Η καθημερινότητα των γυναικών

Σε σχέση με το θέμα της κακοποίησης και της έμφυλης βίας, ανακύπτουν συγκεκριμένα ερωτήματα από την καθημερινότητα χιλιάδων γυναικών: Μπορούν οι γυναίκες να καταγγείλουν στις Αρχές την κακοποίησή τους και να λάβουν την υποστήριξη που χρειάζονται; Οι υπηρεσίες αντιμετώπισης ενδοοικογενειακής βίας της Ελληνικής Αστυνομίας είναι στελεχωμένες; Είναι αυτές που παρεμβαίνουν σε όλες τις καταγγελίες; Στις πόσες καταγγελίες θα μπορεί επιτέλους να στερηθεί την άδεια οπλοφορίας και οπολοχρησίας ο καταγγελόμενος;

Έχει τη δυνατότητα μία γυναίκα να φύγει; Υπάρχουν δομές που θα φροντίσουν την ίδια και τα παιδιά της; Υπάρχουν ψυχολόγοι και κοινωνικοί λειτουργοί στους δήμους που θα ασχολούνται με αυτά τα ζητήματα; Μπορούμε να προλάβουμε την επόμενη γυναικοκτονία; Αυτά είναι κάποια από τα ερωτήματα και τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν καθημερινά χιλιάδες γυναίκες. Και προφανώς μαζί με αυτά υπάρχουν και τα ζητήματα της εργασιακής ισότητας, που η Ελλάδα είναι ακόμα πολύ πίσω.

Το 2021 οι γυναίκες σε όλον τον κόσμο διεκδικούν τα δικαιώματά τους, σε μια περίοδο που αν μην τι άλλο, παγκόσμια υπάρχει απόπειρα να γυρίσουμε πίσω. Στις ΗΠΑ οι γυναίκες διαδηλώνουν για το δικαίωμά τους στην άμβλωση, στην Πολωνία επίσης, όπως και σε μια σειρά άλλες χώρες οι γυναίκες βγαίνουν στους δρόμους. Τα προβλήματα είναι πολλά και πλέον τα αιτήματα ακούγονται δυνατά. Όπως και το αίτημα να σταματήσουν οι γυναικοκτονίες.