Κορωνοϊός – Νέο υποψήφιο εμβόλιο στοχεύει τα δενδριτικά κύτταρα

Απέναντι στη σαρωτική πανδημία του νέου κορωνοϊού την οποία αντιμετωπίζουμε εδώ και περισσότερο από ενάμισι έτος η επιστήμη αντέδρασε γρήγορα και αποτελεσματικά αναπτύσσοντας εμβόλια στον χρόνο- ρεκόρ των 11 μηνών. Τα πρώτης γενιάς αυτά εμβόλια αποτελούν ετούτη τη στιγμή το κύριο «όπλο» μας προκειμένου να θέσουμε (επιτέλους) υπό έλεγχο την κορωνο-πανδημία. Ωστόσο ερωτήματα συνεχίζουν να παραμένουν ανοικτά σε ό,τι αφορά τα υπάρχοντα εμβόλια όπως το πόσο διαρκεί η ανοσολογική απόκριση που επάγεται μετά τη λήψη τους ή το πότε ακριβώς απαιτείται χορήγηση ενισχυτικής δόσης τους.

Την ίδια στιγμή, προκειμένου να μπει ένα τέλος στην πανδημία του SARS-CoV-2 απαιτείται ο εμβολιασμός δισεκατομμυρίων ατόμων σε ολόκληρο τον κόσμο (και όχι μόνο στον ανεπτυγμένο…). Ως εκ τούτου η παραγωγή επαρκών δόσεων εμβολίων για την κάλυψη του παγκόσμιου πληθυσμού αποτελεί μια τεράστια πρόκληση. Ετσι είναι επόμενο το ότι η έρευνα για νέα εμβόλια συνεχίζεται ακάθεκτη προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι μεγάλες προκλήσεις και παγκόσμιες ανάγκες.

Τα κομβικά δενδριτικά κύτταρα
Στο πλαίσιο αυτό επιστήμονες από το Ερευνητικό Ινστιτούτο για τα Εμβόλια (VRI) (Inserm/ Πανεπιστήμιο Paris-Est Créteil), την Επιτροπή για τις Εναλλακτικές Πηγές Ενέργειας και την Ατομική Ενέργεια της Γαλλίας (CEA) και το Πανεπιστήμιο Paris-Saclay αναπτύσσουν ένα εμβόλιο το οποίο φέρει ένα μονοκλωνικό αντίσωμα που στοχεύει ανοσοκύτταρα τα οποία κυκλοφορούν σε ολόκληρο το ανθρώπινο σώμα: πρόκειται για τα δενδριτικά κύτταρα. Τα συγκεκριμένα κύτταρα παίζουν κομβικό ρόλο στην ενεργοποίηση του ανοσοποιητικού συστήματος καθώς έχουν την ικανότητα να επάγουν ισχυρή και μακροπρόθεσμη αντισωματική αλλά και κυτταρική απόκριση – όπως έχει δείξει η ίδια ερευνητική ομάδα σε άλλα μοντέλα λοίμωξης. Το μονοκλωνικό αντίσωμα του εμβολίου έχει συντηχθεί με μια πρωτεΐνη του SARS-CoV-2 η οποία και ενεργοποιεί τα δενδριτικά κύτταρα. Σημειώνεται ότι η συγκεκριμένη τεχνολογία βρίσκεται ήδη σε κλινική δοκιμή φάσης 1 στην οποία αξιολογείται η ασφάλεια και η ανοσογονικότητα ενός προληπτικού εμβολίου ενάντια στον ιό HIV του AIDS.

Δοκιμή ενισχυτικής δόσης σε πειραματόζωα
Όπως ανέφεραν οι ερευνητές των γαλλικών ακαδημαϊκών κέντρων σε δημοσίευσή τους στην επιθεώρηση «Nature Communications», μελέτησαν αρχικώς την αποτελεσματικότητα του εμβολίου τους σε μοντέλα ζώων τα οποία είχαν έξι μήνες νωρίτερα μολυνθεί με SARS-CoV-2. Στη συγκεκριμένη περίπτωση λοιπόν το εμβόλιο δοκιμάστηκε ως ενισχυτική δόση μετά από νόσηση με τον νέο κορωνοϊό.

Καλύτερη προστασία από επαναλοίμωξη σε σχέση με τη φυσική ανοσία
Όπως είδαν οι επιστήμονες, το εμβόλιο ήταν καλά ανεκτό και αποτελεσματικό, προκαλώντας μεγάλη αύξηση των εξουδετερωτικών αντισωμάτων. Όταν τα ζώα που είχαν νοσήσει στο παρελθόν και στη συνέχεια εμβολιάστηκαν εκτέθηκαν ξανά στον ιό εμφάνισαν μη ανιχνεύσιμο ιικό φορτίο ή «καθάρισαν» τον ιό από τον οργανισμό τους σε πολύ πιο σύντομο χρονικό διάστημα (συγκεκριμένα μέσα σε τρεις ημέρες) σε σύγκριση με άλλα πειραματόζωα που είχαν νοσήσει στο παρελθόν αλλά δεν είχαν εμβολιαστεί μετά ή με πειραματόζωα της ομάδας ελέγχου που δεν είχαν εκτεθεί ποτέ προηγουμένως στον ιό. Με βάση τα ευρήματα, μια δόση του πειραματικού εμβολίου φάνηκε να προσφέρει καλύτερη προστασία από επαναλοίμωξη σε σχέση με τη φυσική ανοσία. Επιπροσθέτως, τα εμβολιασμένα ζώα προστατεύονταν από επιπλοκές στο αναπνευστικό σύστημα μετά από μόλυνση με τον νέο κορωνοϊό.

Αποτελεσματικότητα ενάντια στα νέα στελέχη
Η ερευνητική ομάδα έχει μάλιστα προσαρμόσει ήδη το υποψήφιο εμβόλιό της ώστε να είναι αποτελεσματικό ενάντια στα νέα παραλλαγμένα στελέχη του SARS-CoV-2 που έχουν εμφανιστεί το τελευταίο διάστημα. Πειράματα στο εργαστήριο έδειξαν ότι τα αντισώματα που παρήχθησαν μετά τη χορήγηση του εμβολίου μπορούσαν να εξουδετερώσουν πολύ αποτελεσματικά το στέλεχος Α καθώς και αρκετά αποτελεσματικά το στέλεχος Β του SARS-CoV-2.

Υποσχόμενο για ευάλωτα άτομα και παιδιά
Συμπερασματικά οι ερευνητές αναφέρουν ότι μια και μόνο χορήγηση του νέου υποψήφιου εμβολίου μπορεί να επανενεργοποιήσει την παραγωγή εξουδετερωτικών αντισωμάτων ικανών να νικήσουν τον ιό μετά από επαναλοίμωξη. Τα αποτελέσματα αυτά μαρτυρούν ότι το εμβόλιο αυτό θα μπορούσε να αποδειχθεί ιδιαιτέρως χρήσιμο για άτομα που έχουν αναρρώσει από COVID-19 ή έχουν εμβολιασθεί στο παρελθόν και η ανοσολογική απόκριση τους έχει αρχίσει να μειώνεται. Μπορεί επίσης να αποδειχθεί πολύτιμο για τα ευάλωτα άτομα αλλά και τα παιδιά.

Κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους το 2022
Οι ερευνητές σχεδιάζουν να ξεκινήσουν κλινικές δοκιμές του εμβολίου τους σε ανθρώπους το 2022 οι οποίες θα διεξαχθούν σε άτομα που έχουν αναρρώσει από COVID-19 ή έχουν ήδη λάβει κάποιο εμβόλιο πρώτης γενιάς. Οι δοκιμές στη συνέχεια θα περιλάβουν και άτομα που δεν έχουν εμβολιαστεί ή δεν έχουν εκτεθεί ποτέ στον νέο κορωνοϊό.