Πώς ανοίγουν, αντί να κλείνουν τα μέτωπα στην κυβέρνηση- Η κρίση διαχείρισης και ο γρίφος των αλλαγών

Δεν προλαβαίνει να κλείνει μέτωπα η παρούσα κυβέρνηση και χωρίς καμία δόση υπερβολής συνεχώς ξεσπούν μπροστά νέες εστίες. Ένας συνδυασμός συγκυριών από το 2019-μαζί με ενδεχόμενα περιοδικά λάθη, αστοχίες κλπ – έχoυν διαμορφώσει ένα ιδιαίτερο κλίμα και να έχει οδηγήσει σε μία κατάσταση που απαιτούνται άμεσα πολιτικοί χειρισμοί. Στην προκειμένη περίπτωση κυριολεκτικά οι φωτιές “άναψαν” και το φιτίλι των πολιτικών εξελίξεων, δεδομένης της ζημιάς που προκάλεσαν οι πολυήμερες, καταστροφικές πυρκαγιές στην δομή, την εικόνα και στο βαθμό ικανότητας διαχείρισης κρίσεων από την κυβέρνηση. Με αιχμή την πύρινη αυτή δοκιμασία ο πρωθυπουργός έχει προχωρήσει σε προαναγγελία ανασχηματισμού- γεγονός σπάνιο.

Είναι κάτι παραπάνω από σαφές ότι τα μέτωπα της κυβέρνησης αυξάνονται και πληθύνονται και όλα λειτουργούν σαν ένα ποτήρι με νερό που γεμίζει προς το παρόν σταγόνα σταγόνα και πρέπει να γίνουν κινήσεις ώστε να μην ξεχειλίσει. Έρχεται ένα φθινόπωρο με άκρως ενδιαφέρουσα πολιτική χροιά. Και αυτό όχι γιατί η πανδημία τελείωσε και ξεκινάει ένας νέος κύκλος. Το αντίθετο.

Η υγειονομική κρίση ακόμα δηλώνει παρούσα και ταυτόχρονα η κυβέρνηση δοκιμάζεται τόσο οργανωτικά, όσο και ως προς την αξιοπιστία της. Κρίνεται μεταξύ άλλων στο αν θα τηρήσει τις υποσχέσεις σχετικά με το ότι δεν θα υπάρξει νέο lockdown. Στις αλλαγές που θα φέρει στην Παιδεία (πανεπιστημιακή αστυνομία, οι εξετάσεις, αντιδράσεις φοιτητών), στο Ασφαλιστικό( νέο επικουρικό σύστημα), τις μεταρρυθμίσεις. Στο πεδίο των φορο-ελαφρύνσεων (μειώσεις φόρων, κίνητρα σε επιχειρήσεις κλπ) και την οικονομία. Παράλληλα, στο αν θα κερδίσει πίσω το αφήγημα περί επιτελικού κράτους, με κεντρικό άξονα να μην δει ο πολίτης μπαλάκι ευθυνών μεταξύ των  φορέων σε κάθε έκτακτη περίπτωση ( όπως πέρσι με το κύμα χιονιά στη χώρα) και την επανάληψη καταστροφών κάθε φορά που χιονίζει, βρέχει κλπ.

Η μάχη δίνεται στα εξής 4+1 πεδία με κρίσιμο το επόμενο δίμηνο:

1. Στα μέτρα διαχείρισης της μετάλλαξης Δέλτα και πως θα είναι η ζωή από φθινόπωρο

Ουσιαστικά κρίνεται στο αν θα διαψευστεί η κυβέρνηση που διαβεβαιώνει σε όλους τους τόνους ότι δεν θα υπάρξει νέο lockdown. Σε αυτό το πλαίσιο είναι στοίχημα πως θα επιλέξει να διαχειριστεί τον χαμηλό ρυθμό εμβολιασμών και αν θα επιλέξει το δρόμο της πειθούς ή τις αυστηρές προειδοποιήσεις.  Κυβερνητικές πηγές εδώ και ημέρες σπεύδουν να ενημερώσουν ότι θα παρουσιαστεί αυτή την εβδομάδα ο οδικός χάρτης του φθινοπώρου  και ότι σφίγγει ο κλοιός για τους ανεμβολίαστους. Ενδεικτικά, οι εργαζόμενοι σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα που δεν έχουν εμβολιαστεί θα κληθούν να κάνουν μία ή δύο φορές την εβδομάδα μοριακό ή rapid test και το κόστος θα καλύπτεται από τους ίδιους τους εργαζόμενους. Αυστηρό θα είναι το πλαίσιο για τους ανεμβολίαστους σε εστίαση και διασκέδαση, καθώς στους εσωτερικούς χώρους των καταστημάτων θα μπορούν να εισέρχονται μόνο εμβολιασμένοι. Προς το παρόν φαίνεται ότι επιλέγεται μία αυστηρή στάση. 

Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Γιάννης Οικονόμου τη Δευτέρα άφησε ανοιχτό το παράθυρο να επεκταθεί ο υποχρεωτικός εμβολιασμός και σε άλλες κατηγορίες πληθυσμού άφησε. Όπως ανέφερε «η επέκταση της υποχρεωτικότητας του εμβολιασμού παραμένει ένα ενδεχόμενο που θα αξιολογηθεί και θα απασχολήσει και τις επιτροπές των ειδικών αλλά και τις ανακοινώσεις αύριο».

2. Φυσικές καταστροφές

Οι καταστροφικές πυρκαγιές, το θέμα του συντονισμού και κυρίως οι δράσεις πρόληψης από εδώ και στο εξής είναι από τα πιο κρίσιμα μέτωπα που έχει να διαχειριστεί η κυβέρνηση και ο ίδιος ο πρωθυπουργός. Προηγείται η πρόκληση για την ταχεία αποκατάσταση των πληγών στις περιοχές που καταστράφηκαν περιβάλλον και περιουσίες -και ειδικά στην Εύβοια που επλήγη περισσότερο. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον θα έχει την Τετάρτη η συνεδρίαση της Ολομέλειας όπου ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης θα πάρει το λόγο, όπως και όλοι και οι πολιτικοί αρχηγοί. Τα λάθη και οι αστοχίες έχουν ήδη επισημανθεί από την κυβέρνηση και μένει πλέον να αποδοθούν οι ευθύνες. Από το βήμα της Βουλής,  ο πρωθυπουργός αναμένεται να δώσει έμφαση στην επόμενη ημέρα και να αναφερθεί σε  ακραία φαινόμενα, την κλιματική κρίση και στον προσεχή σχεδιασμό.

3. Φορο- ελαφρύνσεις και ΔΕΘ

Η οικονομία, οι μειώσεις φόρων και το πως θα αξιοποιηθούν οι πόροι του ΕΣΠΑ και του Ταμείου Ανάκαμψης (σύνολο 77 δισ. Ευρώ έως το 2027) για την επόμενη διετία είναι το διακύμευμα των επόμενων εκλογών. Αυτό το έχουν παραδεχθεί εξάλλου και κυβερνητικές πηγές μιλώντας για ένα πολύ σημαντικό σχέδιο – στοίχημα για τους πολίτες, τους εργαζόμενους, τις επιχειρήσεις κλπ.  Οι όποιες νέες φοροελαφρύνσεις έχουν μπει στο τραπέζι – και απαγγελθούν από τη ΔΕΘ-  ήταν προγραμματισμένο να ενσωματωθούν στο προσχέδιο του προϋπολογισμό για το 2022 το οποίο και αναμένεται να κατατεθεί στο ελληνικό κοινοβούλιο την 1η Οκτωβρίου. Το σχέδιο παρεμβάσεων πρέπει να είναι πλήρως κοστολογημένο και ως εκ τούτου επειδή θα υλοποιείται ανάλογα με τις εξελίξεις στην οικονομία- ενσωματώνοντας τα στοιχεία από τους κρίσιμους μήνες Αύγουστο και Σεπτέμβριο- τα τραγικά γεγονότα από τις πυρκαγιές ενδέχεται να προκαλέσουν ανατροπές και να πάνε πιο πίσω χρονικά τις όποιες αποφάσεις για μειώσεις φόρων.

Για το 2022  εξετάζεται η μονιμοποίηση των ισχυόντων μέτρων, όπως του μειωμένου ΦΠΑ στις μεταφορές, στα μη οινοπνευματώδη στην εστίαση, στους κινηματογράφους. Επίσης, ο μειωμένος ΦΠΑ στο τουριστικό “πακέτο”, η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά 3 μονάδες, που θα ισχύσει και το 2022 και η αναστολή της εισφοράς αλληλεγγύης στους μισθωτούς του ιδιωτικού τομέα που θα ισχύσει και το 2022. Εξετάζεται η μείωση του ΕΝΦΙΑ 8% κατά μέσο όρο. Οι παρεμβάσεις που εξετάζονται από το 2022 ή από το 2023 προβλέπουν την πλήρη κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης για ιδιωτικό – δημόσιο τομέα και συνταξιούχους, την περαιτέρω μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά 0,60 ποσοστιαίες μονάδες, τη μείωση κατά 50% του τέλους επιτηδεύματος. Επίσης θα εξεταστεί η περαιτέρω μείωση του συντελεστή φορολογίας για τις επιχειρήσεις στο 20% από 24% σήμερα. 

4. Προσφυγική κρίση, ελληνο-τουρκικά

Μεγάλη πρόκληση είναι το μέτωπο με τις εξελίξεις διεθνώς. Από την κυβέρνηση έχει γίνει σαφής η θέση της Ελλάδας αναφορικά με τη διαχείριση τυχόν παράτυπων μεταναστευτικών ροών από το Αφγανιστάν. Στον απόηχο της τηλεφωνικής επικοινωνίας που είχε το απόγευμα της Παρασκευής ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, με τον πρόεδρο της Τουρκίας, Ταγίπ Ερντογάν, ο κ. Μητσοτάκης επεσήμανε – και υπήρξε συναντίληψη με την τουρκική πλευρά – ότι πρέπει να στηριχθούν τα κράτη που βρίσκονται κοντά στο Αφγανιστάν, προκειμένου να φιλοξενήσουν όσους θέλουν να μεταναστεύσουν από τη χώρα, για να παραμείνουν σε μικρή απόσταση από τις εστίες τους. Σύμφωνα με την κυβέρνηση, η Ελλάδα προετοιμάζεται εντατικά, θωρακίζοντας τα χερσαία και τα θαλάσσια σύνορά της και, καθώς η μεγάλη επιχείρηση θωράκισης του Έβρου είναι σε πλήρη εξέλιξη, το σχέδιο ενίσχυσης και περιφρούρησης των συνόρων μας περιλαμβάνει τη δημιουργία φράχτη μήκους 38 χιλιομέτρων και ύψους τριών έως πέντε μέτρων.  Παράλληλα, υπάρχει πρόβλεψη για οχυρωματικά έργα βελτίωσης σε 57, υφιστάμενα στην περιοχή, φυλάκια και παρατηρητήρια. Ταυτόχρονα, κάμερες αναμένεται να τοποθετηθούν κατά μήκος του Έβρου, ενώ θα χρησιμοποιηθούν και Drones, με δυνατότητα επιτήρησης σε βάθος 10 χιλιομέτρων προς τα τουρκικά εδάφη.

Ανασχηματισμός

Γρίφος παραμένει η στιγμή των αλλαγών στο κυβερνητικό σχήμα. Είναι κρίσιμο το μέτωπο από την σκοπιά ότι οι αλλαγές σε πρόσωπα και υπουργεία θα πρέπει να στείλουν στοχευμένο μήνυμα και όσα ο πρωθυπουργός επιθυμεί να περιγράψει ως ατζέντα για την επόμενη διετία – έως τις κάλπες- και στο ξεκίνημα αυτού του νέου κύκλου που ανοίγεται με τον ανασχηματισμό. Πάντως, η φράση του πρωθυπουργού πως δεν θα ληφθούν αποφάσεις αλλαγών εν βρασμώ αφήνει τον ανασχηματισμό χρονικά ανοιχτό. Τα σενάρια μιλούν για αλλαγές πριν ο πρωθυπουργός ανέβει στη ΔΕΘ. Δηλαδή, το σήμα  επανεκκίνησης που θα σταλεί από την Θεσσαλονίκη να είναι με νέο σχήμα και να μην είναι υπό τη σκιά των ευθυνών των καταστροφικών πυρκαγιών. Όμως ανοιχτό είναι το ενδεχόμενο για ανασχηματισμό μετά τη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης, ειδικά όσο δεν έχει φύγει ο κίνδυνος των πυρκαγιών, της πανδημίας, αλλά και του προσεχούς προϋπολογισμού για το 2022.