Εφορία: Πώς θα ρυθμιστούν οι οφειλές – Μπορεί να γίνει «κούρεμα»;

Σε βαρίδι για την πορεία της ανάκαμψης μπορεί να αποτελέσει ο κίνδυνος της νέας γενιάς οφειλών σε δημόσιο και τράπεζες λόγω της πανδημίας, όταν μάλιστα η δεκαετής κρίση είχε ήδη εκτοξεύσει το ιδιωτικό χρέος σε υψηλά επίπεδα.  Η επιδημιολογική κρίση επιδείνωσε το μεγάλο οξύ πρόβλημα, όπου τα στοιχεία δείχνουν ότι το ιδιωτικό χρέος στο τέλος του 2020 ξεπέρασε τα 242 δισ. ευρώ. Τα χρέη μοιράζονται σε οφειλές στην εφορία, στα ασφαλιστικά ταμεία, στις τράπεζες και στις εταιρίες διαχείρισης και σύμφωνα με τα στοιχεία του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή, από τα 242,6 δισ. ευρώ το μεγαλύτερο ποσό, 108,1 δισ. είναι στην εφορία, τα 37,5 δισ. ευρώ στα ασφαλιστικά ταμεία και 97 δις. ευρώ σε τράπεζες και Εταιρείες Διαχείρισης Απαιτήσεων από Δάνεια και Πιστώσεις. Αναφορικά με τα κόκκινα δάνεια, και βάσει των στοιχείων από τις τράπεζες, εκτιμάται είναι ότι η ενδεχόμενη φουρνιά νέων «κόκκινων δανείων» δεν θα ξεπερνά τα 4 με 5 δισ. ευρώ.

Ο «Οικονομικός Ταχυδρόμος» συζήτησε με τον ειδικό γραμματέα Διαχείρισης Ιδιωτικού χρέους του υπουργείου Οικονομικών, Φώτη Κουρμούση, για τους τρόπους με τους οποίους τα φυσικά και νομικά πρόσωπα μπορούν να διευθετήσουν τις οφειλές τους, είτε αυτές δημιουργήθηκαν πριν ή κατά τη διάρκεια της πανδημίας, μέσω του νέου Νόμου για τη ρύθμιση οφειλών και την παροχή 2ης ευκαιρίας. “Η πολυετής οικονομική κρίση επιβαρύνθηκε με την υγειονομική κρίση του κορονοϊού και έτσι το ιδιωτικό χρέος στην Ελλάδα στα τέλη του 2019 έφτασε στα 234 δισεκατ. Ευρώ”, αναφέρει ο κ. Κουρμούσης στον “ΟΤ” και προσθέτει ότι “σύμφωνα με διεθνείς εκτιμήσεις το ιδιωτικό χρέος αναμένεται να αυξηθεί κατά 2% στα νοικοκυριά και κατά 10% στις επιχειρήσεις”.

Σύμφωνα με τον κ. Κουρμούση:

Όλα τα φυσικά και νομικά πρόσωπα μπορούν να διευθετήσουν τις οφειλές τους, είτε αυτές δημιουργήθηκαν πριν ή κατά τη διάρκεια της πανδημίας, μέσω του νέου Νόμου για τη ρύθμιση οφειλών και την παροχή 2ης ευκαιρίας (Ν. 4738/2020).

Περιέχει 2 τρόπους αντιμετώπισης της υπερχρέωσης:

1. Μέσω της  ρύθμισης του χρέους ή

2. Μέσω της απαλλαγής οφειλών και παροχής 2ης ευκαιρίας.

1. Η ρύθμιση οφειλών μπορεί να γίνει με 2 εργαλεία:

Α. Με την εξυγίανση επιχειρήσεων: 

Οι επιχειρήσεις, καθώς και τα φυσικά πρόσωπα που ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα (δηλαδή ελεύθεροι επαγγελματίες – επιτηδευματίες), από την 1η Μαρτίου 2021, έχουν τη δυνατότητα να ρυθμίσουν όλες τις οφειλές τους και να συνεχίσουν την επιχειρηματική δραστηριότητά τους, ακολουθώντας 4 βήματα:

1. Επιλογή Εμπειρογνώμονα από τον οφειλέτη, μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας εξυγίανσης της Ειδικής Γραμματείας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους (www.keyd.gov.gr)

2. Εκπόνηση χρηματοοικονομικής έκθεσης και σχεδίου συμφωνίας αναδιάρθρωσης οφειλών από τον Εμπειρογνώμονα, που τεκμηριώνουν τη βιωσιμότητα της επιχείρησης και περιέχουν ένα βιώσιμο πλάνο αποπληρωμής όλων των οφειλών.

3. Αξιολόγηση της έκθεσης εμπειρογνώμονα και ηλεκτρονική ψήφιση του σχεδίου συμφωνίας εξυγίανσης οφειλών από τους πιστωτές. Σε αυτό το στάδιο διενεργούνται και οι διαπραγματεύσεις μεταξύ οφειλέτη και πιστωτών, με σκοπό την εύρεση μιας κοινά αποδεκτής λύσης ρύθμισης οφειλών, με την πλειοψηφία των πιστωτών.

4.  Υποβολή αίτησης εξυγίανσης στο δικαστήριο και δημοσίευση περίληψης αίτησης στο ηλεκτρονικό μητρώο φερεγγυότητας. Σε αυτό το στάδιο παρέχεται προστασία του οφειλέτη από τα μέτρα των πιστωτών (δηλ. αναστέλλονται κατασχέσεις και πλειστηριασμοί).

5. Επικύρωσης συμφωνίας εξυγίανσης οφειλών από το δικαστή και δημοσίευση δικαστικής απόφασης στο ηλεκτρονικό μητρώο φερεγγυότητας από τον οφειλέτη. Μέσω της δικαστικής απόφασης επιβάλλεται η συμφωνία εξυγίανσης σε όλους τους πιστωτές (δηλ. ακόμη και σε αυτούς που δεν συμφώνησαν κατά την ανωτέρω ψηφοφορία).

Β. Με τον εξωδικαστικό μηχανισμό ρύθμισης οφειλών: 

Νοικοκυριά και μικρές επιχειρήσεις έχουν τη δυνατότητα από την 1η Ιουνίου 2021 να ρυθμίσουν τις οφειλές τους προς τράπεζες, διαχειριστές δανείων, δημόσιο και ασφαλιστικά ταμεία, μέσω μιας αίτησης προς την ηλεκτρονική πλατφόρμα της Ειδικής Γραμματείας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους του Υπουργείου Οικονομικών. Ειδικά για τις ληξιπρόθεσμες οφειλές προς το δημόσιο και τα ασφαλιστικά ταμεία παρέχεται ρύθμιση σε έως διακόσιες σαράντα (240) δόσεις (δηλ. αποπληρωμή σε έως 20 έτη).

Η ηλεκτρονική πλατφόρμα παράγει μια αυτοματοποιημένη πρόταση ρύθμισης οφειλών (βάσει αλγορίθμου με συγκεκριμένους κανόνες / παραμέτρους) επί της οποίας καλούνται να ψηφίσουν οι τράπεζες και διαχειριστές δανείων. Το δημόσιο πάντοτε αποδέχεται την εν λόγω πρόταση, πλην περιπτώσεων ποινικών αδικημάτων (π.χ. οργανωμένο κύκλωμα φοροδιαφυγής κλπ). Σε αυτό το στάδιο διενεργούνται και οι διαπραγματεύσεις μεταξύ οφειλέτη και ιδιωτών πιστωτών (δηλ. τραπεζών και διαχειριστών δανείων), με σκοπό την εύρεση μιας κοινά αποδεκτής λύσης ρύθμισης οφειλών. Εφόσον συμφωνήσει η πλειοψηφία των πιστωτών, τότε η εν λόγω λύση επιβάλλεται σε όλους τους πιστωτές (δηλ. ακόμη και αυτούς δεν συμφώνησαν κατά την ανωτέρω ψηφοφορία).

Επισημαίνεται ότι σε όλα τα ανωτέρω στάδια διαπραγμάτευσης μεταξύ οφειλέτη και πιστωτών, ο Νόμος ρητά προβλέπει τη δυνατότητα υποβοήθησης της διαδικασίας από πιστοποιημένο διαμεσολαβητή. Η διαμεσολάβηση αποτελεί διεθνώς την προτιμώμενη μέθοδο εξωδικαστικής επίλυσης διαφορών, με σκοπό την εύρεση μιας κοινά αποδεκτής λύσης. Εφόσον μια επιχείρηση είναι μεσαίου ή μεγάλου μεγέθους, τότε ο διαμεσολαβητής πρέπει να διαθέτει και εξειδίκευση σε χρηματοοικονομική διαμεσολάβηση.

Επίσης πρέπει να τονιστεί ότι το Κράτος επιδοτεί τη ρύθμιση οφειλών:

1. Στο νέο Νόμο για τη ρύθμιση οφειλών και παροχή 2ης ευκαιρίας παρέχεται Κρατική επιδότηση των δανείων 1ης κατοικίας σε ευάλωτα νοικοκυριά, για 5 έτη.

2. Τα νοικοκυριά που έχουν πληγεί οικονομικά από την πανδημία του κορωνοϊού λαμβάνουν Κρατική επιδότηση των δανείων 1ης κατοικίας για 9 μήνες, μέσω του προγράμματος «ΓΕΦΥΡΑ».

3. Οι επιχειρήσεις που έχουν πληγεί οικονομικά από την πανδημία του κορωνοϊού θα λάβουν Κρατική επιδότηση των επιχειρηματικών δανείων για 8 μήνες, μέσω του νέου προγράμματος «ΓΕΦΥΡΑ 2». Ειδικότερα μικρομεσαίες επιχειρήσεις που έχουν υποστεί 20% μείωση κύκλου εργασιών κατά το 2020, συγκριτικά με το 2019, μπορούν να υποβάλλουν αίτηση στην ηλεκτρονική πλατφόρμα της Ειδικής Γραμματείας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους του Υπουργείου Οικονομικών www.keyd.gov.gr έως 9 Μαΐου 2021. Η Κρατική επιδότηση για τα δάνεια που θα ρυθμιστούν ανέρχεται σε ποσοστό έως 80% και περιλαμβάνει τόσο το κεφάλαιο όσο και τους τόκους του δανείου.

Σε όλα τα ανωτέρω εργαλεία ρύθμισης οφειλών προβλέπεται και η δυνατότητα «κουρέματος» οφειλών, εφόσον πληρούνται όλοι οι κανόνες και προϋποθέσεις, όπως καθορίζονται από το Ευρωπαϊκό θεσμικό πλαίσιο. Οι σημαντικότεροι κανόνες είναι:

• να έχει πραγματική οικονομική αδυναμία, τόσο ο οφειλέτης όσο και οι συνοφειλέτες και εγγυητές του

• η εμπορική αξία της περιουσίας του οφειλέτη, των συνοφειλετών και των εγγυητών του να είναι μικρότερη του ύψους της οφειλής.

2. Η διαδικασία της απαλλαγής οφειλών μπορεί να αξιοποιηθεί στην περίπτωση που ένα νοικοκυριό ή επιχείρηση αντιμετωπίσει σημαντική οικονομική αδυναμία και δεν δύναται να εξυπηρετήσει μια μακροχρόνια ρύθμιση οφειλών. Ο οφειλέτης θα πρέπει να υποβάλει αίτηση πτώχευσης στο δικαστήριο, με σκοπό να λάβει τη 2η ευκαιρία και να ξεκινήσει εκ νέου τη δραστηριότητα του, αφού θα έχουν διαγραφεί όλες οι οφειλές του. Μέσω αυτής της διαδικασίας παρέχεται πλήρες «κούρεμα» όλων των οφειλών.

Εξυπακούεται ότι σε όλες τις ανωτέρω διαδικασίες έχουν ενσωματωθεί ειδικές δικλείδες ασφαλείας, με σκοπό την πρόληψη και αντιμετώπιση καταχρήσεων από στρατηγικούς κακοπληρωτές, δηλαδή αυτούς που έχουν υψηλά εισοδήματα και περιουσία και προσπαθούν να αποφύγουν να πληρώσουν. Τέτοιες δικλείδες είναι η άρση απορρήτου, η διενέργεια διασταυρώσεων και ελέγχων, ο έλεγχος δόλου κλπ.

Νοικοκυριά και μικρομεσαίες επιχειρήσεις που επιθυμούν να λάβουν περισσότερη ενημέρωση για τις δυνατότητες ρύθμισης των οφειλών τους μπορούν να απευθυνθούν στα 50 Κέντρα και Γραφεία Ενημέρωσης και Υποστήριξης Δανειοληπτών της Ειδικής Γραμματείας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους που λειτουργούν πανελλαδικά, όπου παρέχονται δωρεάν συμβουλές, κατόπιν ραντεβού στο τηλέφωνο 213.212.57.30.

Πηγή: ΟΤ